آقازاده‌ای که تنها بادگیر 2 طبقه جهان در خانه‌اش دارد + تصویر

عمارت آقازاده ابرکوه متعلق به "سیدحسین ابرقویی" از سادات و اعیان شهر ابرکوه است؛ قدمت این عمارت به دوره قاجاریه باز می گرد و در فهرست آثار ملی ایران به شماره 1838 به ثبت رسیده است.

این عمارت در کنار دیگر خانه های تاریخی و ارزشمند شهرستان ابرکوه واقع شده و همگی تشکیل یک مجموعه را می‌دهند که از نظر معماری و بکارگیری عناصر معماری سنتی ایران درخور توجه است.

این بنا با مساحتی بالغ بر 851 متر مربع در سه جبهه به منظور استفاده در فصول مختلف سال استقرار پیدا کرده است و فضای شمالی خانه بصورت صلیبی و شکم دریده ساخته شده است. در یک جبهه تالار، پنج دری و بادگیر و در جبهه دیگر اتاق های سه دری و پنج دری و وجود حوض سنگی در وسط حیاط عمارت طراوت خاصی به این بنای تاریخی بخشیده است.

بادگیر دوطبقه از جذاب ترین قسمت‌های خانه آقازاده ابرکوه

بادگیر دوطبقه یکی از مهمترین و جذاب ترین قسمت های بنای تاریخی خانه آقازاده ابرکوه است. ارتفاع این بادگیر 18 متر و مساحت آن 18 متر مربع است. این بادگیر از نظر اندازه و مساحت یکی از بادگیرهای بزرگ ایران است که در دهانه بادگیر 19 عدد دریچه تنظیم هوا وجود دارد که با بادگیر دومی هماهنگی و ارتباط مستقیم ایجاد کرده است.

در کنار این بادگیر دو طبقه یک کلاه فرنگی با تزئینات مقرنس کاری بسیار زیبا وجود دارد، بادگیر و کلاه فرنگی به ترتیب حکم خنک کردن و نوررسانی فضای زیرین و تالار خانه را انجام می دهند و در عین حال ترکیبی بدیع را بوجود آورده است.

اسکناس 2000 تومانی با تصویر اثر تاریخی ایران

نقش بستن تصویر خانه «آقازاده ابرکوه» به روی اسکناس جدید 2000 تومانی را می‌توان گامی امیدوارکننده در جهت حفظ جایگاه میراث فرهنگی و بناهای تاریخی دانست و اسکناس جدید دو هزار تومانی درحالی دست به دست می‌شود که در پشت آن تصویری از بادگیر خانه تاریخی آقازاده در شهر یزد به چشم می‌خورد.

آنطور که دبیرکل بانک مرکزی پیشتر اعلام کرده، بنابر پیشنهادات انجام شده قرار شد در پشت اسکناس‌های 2000 تومانی جدید طرح بادگیرها قرار بگیرد؛ اثری تاریخی که شاید برای بسیاری ناشناخته باشد.

خانه آقازاده و بادگیر آن مربوط به دوره قاجار است و در ابرکوه، محله دروازه، میدان ابرقو واقع شده است. این اثر در ۲۴ بهمن ۱۳۷۵ با شماره ثبت ۱۸۳۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌ است. این خانه متعلق به سید حسین ابرقویی، از ثروتمندان ابرکوه بوده‌ است که ۸۲۰ مترمربع مساحت آن است.

اتاق جنوبی خانه به صورت صلیبی و شکم دریده ساخته شده‌ و دارای حیاط مرکزی با حوض سنگی بزرگی است که در وسط حیاط قرار دارد. خانه در سه جبهه ساخته شده‌ تا ساکنان آن بر اساس شرایط آب و هوایی فصل‌های مختلف سال در بخش‌های مختلف آن ساکن شوند.

بادگیر این خانه یکی از بادگیرهای اصیل و زیبای ابرکوه محسوب می‌شود که ۱۸ متر ارتفاع دارد و مساحت آن ۱۸ مترمربع است و در دهانه بادگیر ۱۹ دریچه تنظیم هوا وجود دارد که با بادگیر دوم هماهنگی و ارتباط دارد. این بادگیر می‌تواند تنظیمات هوا را حتی در زمانی که هیچ بادی نمی‌وزد، انجام دهد. این بادگیر، برخلاف اکثر بادگیرها، دو طبقه است.

کلاه ‌فرنگی این عمارت به صورت مقرنس‌کاری شده‌ است و به نحوی طراحی شده‌ که نور آسان‌تر وارد خانه شود و فضای خانه روشن‌تر جلوه کند. پیش از این تصویر میدان نقش جهان اصفهان نیز بر روی اسکناس 2 هزار تومانی نقش بسته بود.

بادگیر دو طبقه خانه آقازاده از هر سوی شهر قابل مشاهده است

خانه آقازاده ابرکوه یکی از زیباترین خانه های تاریخی کشور است و بادگیر آن نیز بر زیبایی این بنای تاریخی افزوده و بادگیر دو طبقه خانه آقازاده از هر سوی شهر قابل مشاهده است. همچنین تصویر آن بر بسیاری از محصولات تولیدی در کشور نقش بسته است بی آن که کسی از محل چنین بنای جذابی خبر داشته باشد.

یکی از خیابان های اصلی منشعب شده از میدان مرکزی شهر ابرکوه (میدان امام حسین) نیز می تواند شما را مستقیمأ به سمت این محله و خانه راهنمایی کند. با گذر از تکیه دروازه میدان که خود سابقه‌ای طولانی دارد،‌ وارد کوچه های پر پیچ و خمی می‌شوید که عمری به درازای تاریخ چون دیگر نقاط این شهرستان باستانی دارد. ساباطی زیبا که تصویری دلنواز از زیباترین بادگیر ایران در کنار آن به رخ کشیده شده است، به گردشگران یادآوری می کند که به سمت خانه آقازاده در حرکت هستید. در این کوچه ها چند خانه دیدنی دیگر نیز وجود دارد ولی خانه آقازاده معروف ترین خانه قدیمی ابرکوه است.

«اَبَرکوه»، شهری قدیمی‎‎تر از یزد به گواهی تاریخ

ابرکوه یکی از شهرهای بسیار قدیمی و تاریخی ایران است که به گواهی کتب نویسندگان قدیمی می‌توان گفت حتی پیش از شهر یزد به وجود آمده است.

اَبَرکوه که به علت داشتن بیش از 400 اثر تاریخی و جاذبه‌های طبیعی، گردشگری و فرهنگی از جمله 14 شهر نمونه گردشگری کشور محسوب می‌شود، در مثلث جغرافیایی و گردشگری شیراز، اصفهان و یزد در دل کویر خودنمایی می‌کند. جمعیت شهرستان ابرکوه بر طبق آخرین سرشماری سال 95 بیش از 51 هزار نفر اعلام شده است. مردم شهر ابرکوه غالباً فارس بوده و در گویش خود که ابرقویی است بسیاری از ترکیبات زیبای فارسی را حفظ کرده‌اند.

ورکوه، برکوه و ابرقوه نام‌هایی است که برای «ابرکوه» در کتاب‌های تاریخی برشمرده شده است. البته در باب نام‌گذاری ابرکوه که مردم محلی آن را «ابرقوه» نیز می‌نامند نویسندگان درکتاب‌های مختلف به مطالبی پرداخته‌اند که نشان می‌دهد نام اصلی، همان است که مردم در محاورات خود به کار می‌برند که در گذر زمان تغییراتی در آن حاصل شده و در نهایت وزارت کشور در سال 1350 آن را «ابرکوه» ثبت کرده است.

در نهایت مؤلف کتاب اقلیم پارس می‌نویسد: "نام اصلی «ابرقو»، «برکوه» بوده است که به مناسبت جایگاه شهر پیشین بر بالای صخره‌های کوتاه در دوران ساسانیان، آن را به این نام خوانده‌اند و به مرور زمان، الف بر آن افزوده شده و به‌صورت «ابرکوه» درآمده است.

این شهر در دو نوبت ایجاد شده که نوبت اول به حدود پنج هزار سال پیش می‌رسد و شهر در دامنه تپه‌هایی که نزدیک هم قرار دارند به وجود آمده و نامش برکوه یا برقو بوده است و شهرت چندانی نداشته ولی ابرقوهی که در قرن‌های بعد در محل فعلی ایجاد شده، اهمیت و جمعیت بیشتری داشته و کلمه «ابر» در جلوی اسم نشان‌دهنده مفهوم بزرگی و عظمت شهر بوده است. قدمت ابرکوه از یزد هم بیشتر و هم‌ردیف ایالت اصفهان و اصطخر بوده است.

این که ابرکوه چگونه به وجود آمده است در افسانه‌ها و داستان‌های مختلف مطرح شده است که مرجع علمی مقبولی ندارد اما با توجه به ابنیه و آثار طبیعی و تاریخی که در آن به یادگار مانده است می‌توان پی به قدمت زیاد این شهر برد که نمونه آن وجود درخت سروی کهن‌سالی است که برخی دانشمندان عمر آن را بیش از 4500 سال و برخی تا حدود 8 هزار سال تخمین زده‌اند.

ابرکوه در وسط راه استخر به یزد قرار دارد ضمن اینکه بر سر راه جاده ابریشم نیز قرار داشته است به طوری که شاخه اصلی جاده ابریشم به روستای اسفند آباد نزدیک‌تر بوده است. به استناد بعضی اقوال، ابرکوه در زمان حمله افغان‌ها کاملاً تخریب شده است و به قولی هم ابتدا در سر راه تجارتی قرار داشته است و پر رونق بوده و پس از انحراف تجارت و از بین رفتن جاده ابریشم، رشته حیات آن نیز منقطع شده است.

مفاخر، دانشمندان، فقها و مشایخ ابرکوه

ابرکوه به داشتن مردانی بزرگ همچون «ابوالقاسم علی ابن احمد ابرقویی» وزیر بهاء الدوله (۳۸۸ تا ۴۰۳ هجری) پسر عضد الدوله دیلمی، «خواجه نظام الملک ابرقویی» از مقربان اتابک سعد بزنگی، «ابوالحسن هبه ابن الحسن ابن محمد ابرقوهی» فقیه، «طاووس الحرمین»، «عزیزالدین نسفی» نویسنده کتاب انسان کامل، «علی کوهیار ابرقوهی» خطاط و کتیبه‌نویس، «لطف‌الله منشی ابرقوهی»، «میرزا ابوالبقاء ابرقوهی» از علما و خوشنویسان، «عطا ابرقوهی» از سادات و مذاق تصوف و شاعر، «میر غیاثای ابرقوهی» فرزند میرزا هادی از گویندگان صفویه، «عبدی» شاعر و عارف، سردار مفخم مهرآبادی که در مقابل انگلیس به کمک ناصر خان قشقایی آمد، معروف است.

جاذبه‌های گردشگری و تاریخی ابرکوه

شاخص‌ترین آثار تاریخی این شهرستان شامل مجموعه پردیس ابرکوه واقع در محله تاریخی دروازه میدان (خانه موسوی، خانه سیدعلی آقا، خانه آقازاده)، خندق تاریخی شهر مربوط به دوره پیش از اسلام، سرو کهن‌سال، گنبد عالی، مسجد جامع ابرکوه، گنبد سیّدون علی نقیا، یخچال عظیم خشتی، خانه صولت، خانه امید سالار، مناره‌های نظامیه، آرامگاه عزیزالدین نسفی، ارگ شهرسب، قلعه فیروزآباد، قلعه مسکونی تیزک، مسجد بیرون (منزلگاه امام رضا (ع))، قلعه رباط، خندق‌های سنگی قلعه‌ سرورخان، آرامگاه سردار مفخم، خانه اسماعیل‌خانی، قلعه اردی، قلعه حسن خان و حسینیه قدیمی مهرآباد است.

منبع: ایسنا

763