اجداد مردم این شهر آریاییاند
بسیاری از مورخان معتقد هستند که منشأ سکونت در شهرستان خاتم به زمان ورود آریاییها به ایران بازمیگردد، هرچند که آثار و شواهد تاریخی موجود در شهرهای هرات و مروست در این شهرستان نیز بیانگر قدمت دیرین این منطقه است.
منطقهی خاتم که از دوران ساسانیان به علت واقع شدن بین سرزمینهای فارس، کرمان و یزد از اهمیت خاصی برخوردار بوده، در گذشتههای دور قسمتی از فارس محسوب میشده ولی بعدها تا سال ۱۳۵۹ تحت عنوان دهستانهای هرات و مروست جزئی از شهربابک استان کرمان بوده و سپس به استان یزد پیوسته است.
این شهرستان که اکنون از قطبهای کشاورزی استان یزد محسوب میشود، دارای پوشش گیاهی متفاوتی نسبت به دیگر مناطق این استان است به طوری که به دلیل قرار گرفتن در حاشیه زاگرس جنوبی دارای جنگلهای زیبا و دیدنی پسته وحشی و بادام کوهی با نامهای «باغ شادی» و «چنار ناز» است.
این شهرستان علاوه بر کشاورزی و جاذبههای طبیعی، از ظرفیت بالایی در حوزه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی برخوردار است که در صورت توجه به آنها میتواند رونق اقتصادی این شهرستان را به دنبال داشته باشد. قالیبافی، گیوهبافی، گلیمبافی و جوالبافی از جمله صنایع دستی رایج این شهرستان است که در نوع خود منحصربفرد محسوب میشود.
هر چند که بسیاری از آثار باستانی شهر هرات بر اثر سیل ویرانگر سال ۱۳۶۵ از بین رفته اما هنوز آثار باستانی و تاریخی با ارزشی مانند قلعه کبری در بالای کوه سرچشمه، امام زاده پیر غیب با سنگ نوشتههایی به خط میخی، مسجد فتح آباد و آثار باستانی دیگری برای این شهرستان به جا مانده است.
قلعه محمد کریم خان هرات، قلعه ملکی هرات، قلعه محمد باقری هرات، قلعه هاشم آباد هرات، قلعه میانده چاهک، قلعه مروست و قلعه مبارکه از دیگر آثار باستانی این شهرستان است که موجب شده تا آن را شهر قلاع نیز بنامند. البته خانهها و ابنیههای تاریخی مانند خانه دکتر صالحی، خانه رسولیها، خانه وقفی، خانه صداقت و مساجد و زیارتگاههای دیگری نیز در خاتم وجود دارند که مورد استقبال گردشگران هستند.
جاذبههای زیستی متنوعی نیز که ظرفیت ژئوتوریسم را در این شهرستان فراهم کرده مانند غار بابا زاهد، غار چهلدر، غار خانه خدا، غار چاه سنجد، غار پوزه سیاه، غار کوه زرد(کلسک)، غار کفتاری در خاتم وجود دارند.
البته در آثار اسلامی مختلفی مانند مسالکالممالک استخری، صوره الرض ابن حوقل، معجم البلدان یاقوت حموی، تاریخ کرمان پاریزی و فارسنامه ناصری نیز از هرات و مروست به نیکی یاد شده که این دو شهر علاوه بر پیشینهی تاریخی خود، از شهرهای نامآشنای کشورمان بودهاند.
هرچند شهرستانی با این ظرفیت گسترده از جاذبههای طبیعی و تاریخی، میتواند سهم بزرگی در جذب گردشگران استان داشته باشد ولی هماکنون سهم اندکی از بخش گردشگری را به خود اختصاص داده است.
عباس قدیریان، مدیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان خاتم با اشاره به قرار گرفتن شهرستان خاتم در نقطه اتصال سه استان کرمان، فارس و یزد و واقع شدن آن در مسیر گردشگری «میمند» و «پاسارگاد» به خبرنگار ایسنا گفته، خاتم موقعیتی عالی برای جذب گردشگران داخلی و خارجی دارد که باید شرایط را برای بهرمندی از این ظرفیت فراهم کند.
وی، وجود قلعههای تاریخی و امکانات طبیعی مانند رودخانهها، جنگلها، خانهباغها و مناظر بکر را از مهمترین پتانسیلهای این منطقه عنوان کرد و افزود: برگزاری مراسمها، آیینها و جشنوارههای فرهنگی و تبلیغ سنتهای بومی از روشهای جذب گردشگر در شهرستان خاتم است.
قدیریان با اشاره به وجود قومیت عشایر در خاتم به عنوان یکی دیگر از ظرفیتهای جذب گردشگر این شهرستان، گفت: آداب و رسوم زندگی عشایری یکی از ظرفیتهای بالقوه صنعت گردشگری خاتم است که پیشرفت و توسعه آن میتواند در شناسایی بهتر این شهرستان به جامعه گردشگران مفید واقع شود.
وی، صنایعدستی خاتم به ویژه گلیم و جاجیم و سوغات خاتم را از دیگر ظرفیتهای مهم گردشگری این شهرستان بیان کرد.
این مسئول تهیه نقشه مسیر گردشگری، برنامهریزی مراسم ویژه روز شهرستان، ارائه بازیهای بومی محلی، ایجاد غرفههای صنایع دستی و محصولات محلی در نمایشگاههای مختلف را از برنامههای نوروزی شهرستان عنوان کرد و گفت: فعال بودن موزه مردمشناسی، برگزاری تورهای داخلی و خارجی توسط آژانسهای گردشگری، ساماندهی آثار تاریخی برای بازدید مسافران نوروزی، تدابیر اسکان مسافران و تهیه کتابچه راهنمای گردشگری از مهمترین برنامههای این اداره در ایام نوروز است.
منبع: ایسنا
10