کرکس ها، شوم و بدیمن یا نماد امید و شانس؟

در کتاب‌ها و فیلم‌ها معمولاً از کرکس به عنوان هشداری درباره اتفاقات بد و اغلب برای توصیف کسی که از بدبختی دیگران سود می‌برد، استفاده می‌شود.

اما باید کرکس‌ها را مثبت انگاشت و نه عامل ترس. آن‌ها بیش از آنکه منادی مرگ باشند نماد امید و شانس هستند. کرکس‌ها می‌توانند نسبت به تغییرات محیطی و فعالیت‌های غیرقانونی هشدار دهند.

نمی‌توان انکار کرد که کرکس‌ها به دنبال مردار هستند، اما این موضوع چیز خوبی است. گروهی از کرکس‌ها می‌توانند لاشه را ظرف ۲۰ دقیقه تمیز کنند، به این معنی که چیزی از بقایای جانور مرده باقی نمی‌ماند تا به محل پرورش عوامل بیماری زا تبدیل شود.

این فرآیند بازیافت در کاهش شیوع بیماری‌ها از جمله بیماری‌هایی که می‌توانند بین حیوانات و انسان‌ها منتقل شوند، حیاتی است.

یافته‌های یک مطالعه در کنیا نشان داد: در جا‌هایی که کرکس‌ ها وجود ندارند، لاشه‌ها اغلب کانون عفونت هستند. در این مطالعه، لاشه‌ها در مناطقی قرار گرفتند که برای کرکس‌ها قابل مشاهده نبود. این مطالعه نشان داد: بدن حیوانات در جایی که کرکس‌ها از لاشه تغذیه نمی‌کردند، سه برابر کندتر تجزیه می‌شود. کرکس‌ها با قدرت بینایی و مهارت‌های پرواز خود می‌توانند مردار را سریعتر از سایر لاشخور‌ها شناسایی کنند.

به گفته کارشناسان، کرکس‌ها به عنوان گونه‌های نگهبان عمل می‌کنند و حیواناتی هستند که نسبت به انسان‌ها در یک زیستگاه بیشتر در معرض خطر هستند. کرکس‌ها سمومی را که ممکن است لاشه حمل کرده باشد مصرف می‌کنند. به ویژه اگر این سموم خطرناک باشند، کرکس‌هایی که از بدن پر از مواد شیمیایی تغذیه کرده اند ممکن است برای تولید مثل، بیمار شوند یا بمیرند. به این ترتیب، کاهش کرکس‌ها می‌تواند آلاینده‌های موجود در محیط را برجسته کند که ممکن است برای بسیاری از گونه‌های دیگر از جمله انسان مضر باشد.

به عنوان مثال، دیکلوفناک، یک داروی ضد التهابی است که به طور گسترده برای دام ها استفاده می‌شود و می‌تواند کرکس‌ها را حتی در مقادیر کم از بین ببرد. دیکلوفناک همچنین می‌تواند تهدیدی جدی برای جانوران آبزی، گیاهان و پستانداران باشد. به گفته محققان، مواد شیمیایی مضر عامل اصلی سقوط جمعیت کرکس در اروپا، آفریقا و آسیا بوده است. در برخی از کشور‌های آسیایی، کرکس‌ها در ده سال گذشته ۹۶ درصد کاهش یافته اند.

برخی افراد کرکس‌ها را با بیماری، تاریکی و مفت خوری مرتبط می‌دانند. اما در بسیاری از فرهنگ‌ها در طول تاریخ، کرکس‌ها  ارزش معنوی و نمادین دارند. نخبت ایزدبانوی کرکس، محافظ مصر علیا بود و با بال‌های بزرگ خود از او محافظت می‌کرد.

کندور، نوعی کرکس که در قاره آمریکا یافت می‌شود، از ۲۵۰۰ سال قبل از میلاد در آثار هنری در سراسر منطقه آند در آمریکای جنوبی به تصویر کشیده شده است. آن‌ها از دیرباز با قدرت و خرد مرتبط بوده اند. امروزه، هنوز هم مردم بومی کندور‌ها را، روح کوه‌های آند تلقی می‌کنند. کندورها پرنده ملی بولیوی، شیلی، کلمبیا و اکوادور هستند. همچنین تبتی‌ها معتقدند که کرکس‌ها بقایای بدن را به آسمان می‌برند و به روح اجازه می‌دهند تا تناسخ پیدا کند.