سرب در تریاک، سودجویی قاچاقچیان و مرگ معتادان/ مواد سمی و کشنده در «تمجیزک» و «نورجیزک»

دکتر زهرا جهانگرد در هفته پیشگیری از مسمومیت‌ها با بیان اینکه بنابر اعلام سازمان پزشکی قانونی کشور، بیشترین مسمومیتی که در سال‌های اخیر منجر به فوت شده، مسمومیت‌های ناشی از مواد مخدر، محرک و الکل است، با تاکید بر اینکه ناخالصی‌های موجود در انواع مواد مخدر، مانند سرب در برخی موارد از خود ماده مخدر مرگبارتر است، گفت: مشکلات خانوادگی، طلاق، بیکاری، فقر و بحران‌های روحی از عوامل مستعد کننده فرد به سوءمصرف مواد هستند و در این میان متاسفانه برخی به دارو‌ها و روش‌های غیرعلمی و مدعی ترک اعتیاد اعتماد می‌کنند.

«پان پراگ»؛ اعتیادزا یا کمک به ترک سیگار؟

وی به برخی موارد مدعی ترک اعتیاد اشاره کرد و افزود: به عنوان مثال فرآورده‌های تقلبی تمجیزک و نورجیزک نه تنها سبب ترک اعتیاد نمی‌شوند بلکه در اغلب آن‌ها مواد سمی و کشنده وجود دارد. همچنین فرآورده‌های مخدر و اعتیادزای "پان پراگ" برخلاف ادعای مطرح‌شده مبنی بر خوشبوکنندگی دهان و یا ترک سیگار، سبب بروز اعتیاد می‌شوند.

امتحان «شیشه» و ورود به مسیر بی‌بازگشت اعتیاد

جهانگرد در ادامه صحبت‌هایش در توضیح تبعات و عوارض جبران ناپذیر ناشی از مصرف مواد محرک و صنعتی که شاید نسبت به مواد مخدر سنتی ظاهر فرد را دچار تغییر نکند، افزود: بر اساس گزارش‌های موجود مصرف حتی یک عدد قرص اکستازی نیز منجر به مرگ شده است؛ بنابراین سوءمصرف موادی نظیر شیشه گرچه ظاهر فرد معتاد را سریعا دگرگون و قابل شناسایی نمی‌کند، ولی اعتیاد به آن به مراتب خطرناک‌تر از مواد مخدر دیگر است؛ بنابراین تاکید می‌شود که امتحان کردن مصرف مواد در جمع دوستان و از روی کنجکاوی، آغاز حرکت در مسیر بی‌بازگشت اعتیاد است.

سکته‌های قلبی و مغزی از عوارض قرص‌های اکستازی

وی سکته‌های قلبی و مغزی، تشنج، نارسایی کبد و کلیه و تخریب سلول‌های مغزی و عضلانی را از عوارض مسمومیت با قرص اکستازی و شیشه خواند و افزود: مصرف مواد توهم‌زا مانند حشیش، اکستازی، LSD و شیشه می‌توانند سبب بروز حوادث مرگبار مانند سقوط از ارتفاع، تصادف، نزاع، ارتکاب به جنایت و خودکشی در فرد مصرف‌کننده شوند.

تبعات مصرف همزمان مواد مخدر با دارو‌های آرامبخش

جهانگرد با تاکید بر اینکه مسمومیت با مواد مخدر از علل مهم مرگ ناشی از مسمومیت‌های شیمیایی در بسیاری از کشور‌ها است، گفت: باید تاکید کرد که مصرف هم‌زمان مواد مخدر با برخی از دارو‌های خواب‌آور و آرام‌بخش نیز می‌تواند سبب بروز مسمومیت‌های شدید و حتی مرگ در فرد مصرف‌کننده شود.

وی همچنین با هشدار نسبت به اینکه قاچاقچیان برای دستیابی به سود بیشتر و برای اضافه شدن وزن مواد، به مواد مخدر مانند تریاک، فلز سرب می‌افزایند، گفت: متاسفانه این چنین اقداماتی نهایتا به مسمومیت حاد با سرب و مرگ معتادان می‌انجامد.

از عقیمی تا نارسایی کبدی و خشونت صدا با مصرف دارو‌های بدنسازی

مدیرکل دفتر نظارت و پایش مصرف فرآورده‌های سلامت محور سازمان غذا و دارو در بخش دیگری از صحبت‌هایش مصرف دارو‌های بدنسازی بویژه در باشگاه‌های ورزشی را مورد اشاره قرار داد و گفت: مصرف انواع دارو‌های هورمونی با هدف بدن‌سازی در جوانان می‌تواند سبب بروز عوارض وخیمی مانند عقیمی، نارسایی قلبی و کبدی، کوتاهی قد و بزرگ شدن سینه در مردان و پرمویی و خشونت صدا در خانم‌ها شود.

دارو‌های هورمونی دامی در برخی باشگاه‌های بدنسازی!

وی تاکید کرد: استفاده خودسرانه از فرآورده‌های قاچاق و بدون مجوز جهت بدن‌سازی و پرورش اندام در جوانان، خطر ابتلا به انواع اختلالات جسمی و روانی را برای مصرف‌کننده در بردارد. متاسفانه مشاهده شده که در برخی باشگاه‌های بدنسازی و ورزشی دارو‌های هورمونی دامی به جوانان و نوجوانان عرضه می‌شود و لازم است افرادا از عواقب مصرف این دارو‌ها آگاه باشند.

 مصرف انواع دارو‌های هورمونی با هدف بدن‌سازی در جوانان می‌تواند سبب بروز عوارض وخیمی مانند عقیمی، نارسایی قلبی و کبدی، کوتاهی قد و بزرگ شدن سینه در مردان و پرمویی و خشونت صدا در خانم‌ها شود

مرگ‌های ناگهانی با سوء مصرف دارو‌های نیروزا در ورزشکاران

جهانگرد، پرخاشگری و بروز رفتار‌های ضداجتماعی را از عوارض روانی سوءمصرف استروئید‌های آنابولیک در جوانان خواند و افزود: مصرف نابجای استرویید‌های آنابولیک در جوانان جهت بدن‌سازی و رقابت‌های ورزشی با خطر بروز عوارض قلبی و عروقی مانند ازدیاد فشارخون و نارسایی قلبی همراه است و همچنین موارد متعددی از مرگ‌های ناگهانی در اثر سوءمصرف دارو‌های نیروزا در ورزشکاران حرفه‌ای در جهان گزارش شده است.

وی گفت: در عین حال باید تاکید کرد که تزریق مواد مخدر از طریق سرنگ‌های آلوده، غیر استریل و مشترک نیز با خطر بروز انواع بیماری‌های عفونی خطرناک مانند ایدز و هپاتیت همراه است.

سیگار؛ دروازه ورود به اعتیاد

وی همچنین استعمال سیگار در نوجوانان و جوانان را اولین گام در جهت حرکت به‌سوی اعتیاد و سوءمصرف مواد دانست و با اشاره به طولانی و زمان‌بر بودن درمان اعتیاد به مواد مخدر، به خانواده‌ها توصیه کرد که هرگونه تغییرات رفتاری غیرعادی و ناگهانی مانند گوشه‌گیری، بی‌خوابی، بی‌حوصلگی، پرخاشگری، غیبت از محل کار و تحصیل، بی‌نظمی و ناامیدی در فرزندان خود را جدی گرفته و در پی بررسی علت آن باشند.

مدیرکل دفتر نظارت و پایش مصرف فرآورده‌های سلامت محور سازمان غذا و دارو تاکید کرد: افزایش سطح آگاهی در مورد عوارض ویرانگر اعتیاد و آموزش صحیح پیشگیری از بروز سوءمصرف مواد، اساسی‌ترین گام در مبارزه با این بلای خانمان‌سوز است.

او در ادامه به ادعای واهی برخی سودجویان در دوران کرونا مبنی بر اثرگذاری غرغره کردن یا نوشیدن الکل جهت پیشگیری و درمان بیماری کرونا اشاره کرد و گفت: راه‌های پیشگیری از مسمومیت با انواع الکل، عدم مصرف خوراکی آن و دور نگه داشتن الکل و حلال‌های دیگر از دسترس کودکان است.

علائم و عوارض مسمومیت با الکل

جهانگرد، اختلال تعادل، دو بینی، اختلال حافظه، کما، وقفه تنفسی و نهایتا نیز مرگ را از علائم و عوارض مسمومیت با الکل خواند و گفت: متانول نوعی الکل است که بسیار سمی بوده و در مشروبات الکلی قاچاق و دست‌ساز، ضدیخ و برخی از حلال‌ها وجود دارد. علامت مسمومیت با متانول نیز در چشم‌ها شامل ترس از نور، تاری دید، برفکی شدن دید و کوری است. سردرد، تهوع، استفراغ و اختلال در تعادل اسید-باز بدن فرد مسموم از علائم مسمومیت با متانول است که درصورت عدم درمان منجر به مرگ فرد خواهد شد. شایع‌ترین علت مسمومیت با متانول مصرف مشروبات دست ساز و تقلبی است.

وی با بیان اینکه الکل صنعتی نیز ممکن است دارای مقادیر قابل توجهی متانول باشد، افزود: باتوجه به این که در بیشتر اورژانس‌های کشور دسترسی به امکانات آزمایشگاهی برای تعیین سطح سرمی متانول وجود ندارد، شناسایی فرد مسموم از روی تظاهرات بالینی دارای اهمیت است و انجام اقدامات درمانی سریع، چه بسا می‌تواند منجر به نجات جان فرد مسموم شود.

جهانگرد با بیان اینکه علایم اولیه مسمومیت با متانول معمولا در عرض نیم تا چهار ساعت ایجاد می‌شود که به صورت تهوع، استفراغ، درد شکمی، سردرد، گیجی و خواب آلودگی است، گفت: معمولا بیماران در این مرحله به پزشک مراجعه نمی‌کنند. علائم اصلی مسمومیت با متانول پس از ۶ تا ۲۴ ساعت آغاز می‌شود و ممکن است فرد دچار اختلال بینایی مانند تاری دید، دید برفکی، تغییر میدان بینایی، ترس از نور، دوبینی و حتی کوری کامل شود.

او تاکید کرد: بعد از گذشت ۲۴ ساعت، وضعیت بالینی فردی که با متانول مسموم شده است، هر ساعت بدتر می‌شود. تشنج و اغما از دیگر علایم مسمومیت با متانول است که می‌تواند منتهی به مرگ شود.

مدیرکل دفتر نظارت و پایش مصرف فرآورده‌های سلامت سازمان غذا و دارو در پایان صحبت‌هایش تاکید کرد که در صورت مشاهده علائم اولیه در فردی که به نوعی با الکل و متانول در تماس بوده است، فرد مسموم هرچه سریع‌تر به مراکز درمانی منتقل و اقدامات درمانی برای رفع سمیت و تثبیت بیمار انجام شود.

سوالات دارویی خود را از «۱۹۰» بپرسید

وی در پایان صحبت‌هایش با تاکید بر اینکه لحظات اولیه پس از بروز مسمومیت، برای نجات فرد مسموم حیاتی است، گفت: هموطنان می‌توانند سوالات دارویی خود و همچنین نحوه برخورد با فرد مسموم پیش از رسیدن ‌به مراکز ‌درمانی را به‌صورت تلفنی از مراکز اطلاع‌رسانی دارو‌ها و سموم با شماره تلفن ۱۹۰، در ‌میان بگذارند. ‌در همین راستا ۴۹ مرکز اطلاع‌رسانی دارو‌ها و سموم در کل کشور با این شماره تلفن فعال است.