علت اصلی یبوست چیست؟/ راه‌های پیشگیری

دکتر سید علی جعفری خاطر نشان کرد: یبوست یا خشکیِ مزاج عارضه‌ای در دستگاه گوارش است که بر اثر آن، مواد دفعی در روده بزرگ سفت می‌شوند و دفع آن‌ها با درد و سختی همراه می‌شود. یبوستِ حاد ممکن است سبب بسته‌شدن روده شود، که به نوبه خود حتی ممکن است نیاز به عمل جراحی داشته باشد.

فوق تخصص بیماری های گوارش اطفال با بیان اینکه کودکانی که یبوست دارند کمتر از ۲ بار در هفته دفع مدفوع دارند و به‌اصطلاح عامیانه شکم آن‌ها خوب کار نمی‌کند و هنگامی که دفع دارند هم دفع مدفوع سفت، خشک، کوچک و سخت یا دردناک است، گفت: برخلاف بزرگسالان، کودکان نمی‌دانند چه اتفاقی می‌افتد و بسته به سنشان، همیشه نمی‌توانند علائم خود را درست بیان کنند. ممکن است کودک شما مدتی قبل از اینکه شما متوجه شوید، یبوست داشته‌باشد. تشخیص و پی‌بردن به یبوست در کودکان زیر ۲ سال که یکی از بیماری های دستگاه گوارش محسوب می‌شود، کمی دشوارتر است.

رئیس بیمارستان فوق تخصصی کودکان اکبر، علت اصلی یبوست را کندی سرعت عبور مواد از کولون یا اختلال دفع دانست و عنوان کرد: برخی بیماری‌ ها مانند رژیم کم‌فیبر یا کم‌آبی بدن، کم‌کاری تیروئید، بیماری دیابت، تومورها و سرطان‌های روده موجب یبوست می‌شوند.

دکتر جعفری نوع رژیم غذایی، نداشتن رژیم غذایی حاوی سبزیجات و میوه‌ها، کم مصرف‌کردن مایعات و نداشتن فعالیت فیزیکی مناسب، مصرف برخی داروها مثل داروهای ضد فشار خون بالا و برخی داروهای پایین‌آورنده چربی‌های خون، شرایط فیزیولوژیکی مثل حاملگی و افزایش سن، برخی بیماری‌های روده بزرگ که به‌جهت اختلال در حرکات روده بزرگ پدید می‌آید، مانند سندرم روده تحریک‌پذیر، بیماری‌های مرتبط با عضلات کفِ لگن خاصره، اختلالات افسردگی، برهم خوردن تعادل هورمونی، آناتومی بدن، مصرف مواد مخدر و همچنین قرص‌های حاوی مواد مخدر سنتی و صنعتی همانند ترامادول و متادون را از عوامل شایع در تشدید یبوست دانست.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد داشتن تب، کاهش وزن، ورم شکم، وجود خون در مدفوع، غذا نخوردن و درد در هنگام اجابت مزاج در کودکان را از علل مراجعه سریع به پزشک دانست و خاطر نشان کرد: روش درمان براساس علت یبوست تعیین می‌شود. در ابتدا باید رژیم غذایی فردِ مبتلا اصلاح شود. چنانچه جواب مناسب گرفته نشد، از داروهای ملیّن و به‌ترتیب از داروهای بی‌ضرر، کم‌ضرر و داروهای محرک شروع شود تا به نتیجه مطلوب برسند. در صورت امکان، قطع داروهایی که منجر به یبوست می‌شود از راه‌های درمان است.

دکتر جعفری با اشاره به اینکه درمان کم‌کاری تیروئید و سایر بیماری‌ها نیز باید مد نظر قرار بگیرد، یادآور شد: بهترین راه برای مدیریت یبوست، پیشگیری از آن است که معمولاً از درمان آن راحت‌تر است. مصرف میزان مناسب مایعات، تحرک بدنیِ کافی در طول هفته و رژیم غذایی پُرفیبر، عدم احتباس مدفوع (مدفوع کردن هنگامی که احساسِ داشتن مدفوع کردید و به تعویق نینداختن آن) از بهترین راه‌ها برای پیشگیری از ابتلا به یبوست است.