گروکشی وزارت آموزش و پرورش از معلمان

ماجرا از این قرار است که تصحیح برگه‌های آزمون‌های نهایی مقطع متوسطه برای معلمان تا سال گذشته امری اختیاری تلقی می‌شد و دبیران چنانچه در امر تصحیح برگه‌های آزمون نهایی شرکت می‌کردند، برای این کار حق الزحمه دریافت می‌کردند.

از سال ۱۴۰۲ از سوی ادارات آموزش و پرورش به معلمان تاکید شد که حتما باید در فرآیند تصحیح برگه‌های آزمون نهایی پایه دوازدهم مشارکت نمایند با این همه هنوز این امر از سوی دبیران اختیاری تلقی شد که در این زمینه الزامی احساس نشد. این عدم اقبال به تصحیح برگه‌های آزمون نهایی بیشتر به این علت بود که حق الزحمه این تصحیح دقیقا یک سال بعد از سوی آموزش و پرورش پرداخت می‌شد و این امر نیز با توجه به تورم هیچ انگیزه‌ای در معلمان برای مشارکت در این امر ایجاد نمی‌کرد.

الکترونیکی شدن فرآیند تصحیح آزمون نهایی

سال ۱۴۰۳، اما سال کاملا متفاوت برای مقطع متوسطه بود. در این سال آزمون‌های سه پایه دهم، یازدهم و دوازدهم نهایی اعلام شد. اما مهمتر از این الکترونیکی کردن فرآیند تصحیح بود که برای اولین بار در دو پایه دهم و یازدهم اجرا می‌شد. این فرآیند برای اولین بار در سال تحصیلی ۱۴۰۲ و در پایه دوازدهم به اجرا گذاشته شده بود.

در این فرآیند مصححان باید برگه‌های اسکن شده‌ای را که در یک پایگاه داده قرار داده شده بود از روی رایانه تصحیح نمایند. این موضوع با چند چالش مواجه شد؛ کندی سایت، عدم دسترسی همه معلمان به رایانه، عدم ارائه اینترنت رایگان به معلمان برای انجام تصحیح، عدم وجود امکانات لازم در مدارس برای مصححان و همچنین عدم دسترسی مصححان در تمام ساعات شبانه روز به سایت تصحیح، از جمله مهمترین چالش‌های فنی در این زمینه بود.

با این همه چالش‌های الکترونیکی کردن فرآیند تصحیح محدود به مشکلات فنی نبود، معلمان برای تصحیح برگه‌های آزمون باید برای مدت بسیار طولانی به نمایشگر‌های رایانه خیره بمانند که با توجه به کیفیت اسکن برگه‌ها و همچنین دستخط‌های دانش آموزان می‌تواند زمینه آسیب‌های جدی را در بینایی این عزیزان فراهم کند.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که در بهترین حالت یک معلم می‌تواند در طول یک ساعت تنها ۱۰ برگه امتحانی را تصحیح نماید.

اجباری شدن مشارکت همه معلمان در تصحیح برگه‌های نهایی

اگرچه در سال تحصیلی ۱۴۰۲ از معلمان خواسته شد تا حتما در فرآیند تصحیح برگه‌های آزمون نهایی پایه دوازدهم مشارکت کنند، اما بررسی‌ها نشان می‌دهد که طبق روال سال‌های قبل همه معلمان در این فرآیند مشارکت نکردند و دلیل آن علاوه بر تاخیر زیاد در پرداخت حق الزحمه، الکترونیکی شدن فرآیند تصحیح بود.

اما از سال تحصیلی ۱۴۰۳ وزارت آموزش و پرورش رویه جدیدی را برای فرآیند تصحیح برگه‌های نهایی درنظر گرفت، زیرا از این سال پایه‌های دهم و یازدهم نیز شاهد آزمون‌های نهایی بودند. وزارت آموزش و پرورش طی بخشنامه‌ای به معلمان اعلام کرد: «دبیران دروس آزمون‌های نهایی در نوبت خرداد ماه سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۳ موظف اند با استناد به مصوبه بند ۳ ستاد عالی آزمون‌های وزارت مورخ ۹ خرداد ۱۴۰۳ به میزان یک برابر تعداد دانش آموزان خوددر پایه‌های دهم، یازدهم و دوازدهم تصحیح نمایند و در صورت تصحیح مازاد جبران خدمات برابر تعرفه‌های جدید شورای عالی آموزش و پرورش خواهد بود. تبصره: برای دبیران مدارس غیر دولتی درصورت تصحیح بیشتر از دانش آموزان خود جبران خدمت تعلق نخواهد گرفت.»

بخشنامه فوق بدان معناست که یک معلم برای تصحیح برگه‌های آزمون نهایی به تعداد دانش آموزان خود در آن سال تحصیلی دیگر هیچ حق الزحمه‌ای نخواهد گرفت و حق الزحمه فقط برای بیشتر از تعداد دانش اموزان یک معلم درنظر گرفته می‌شود. این موضوع نیز فقط شامل معلمان مدارس دولتی خواهد بود و معلمان مدارس غیر دولتی حتی برای تصحیح بیشتر نیز حق الزحمه‌ای دریافت نمی‌کنند.

اما موضوع به همینجا ختم نمی‌شود، بررسی‌های نشان می‌دهد که ادارات آموزش و پرورش شهر‌های مختلف هر یک به صلاحدید خود یا مقام بالاتر معلمان را ملزم به تحصیح دو برابر و حتی بیشتر برگه‌های آزمون نهایی کرده اند.

باید خاطر نشان کرد یک معلم دوره متوسطه چنانچه همه دروس او درس‌های دو واحدی باشند به طور میانگین حدود ۲۵۰ دانش آموز دارد که طبق بخشنامه ۹ خرداد ۱۴۰۳ موظف است ۲۵۰ برگه آزمون نهایی را تصحیح کند و طبق دستورلعمل‌های بعدی ادرات آموزش پرورش که سخن از دو برابر تصحیح می‌رانند باید ۵۰۰ برگه را تصحیح کند.

چنانچه پیش از این اشاره کردیم برای تصحیح این میزان برگه یک معلم به طور متوسط باید ۵۰ ساعت زمان صرف این کار نماید. دقیقا همین موضوع سبب شده است که نتایج آزمون‌های نهایی پایه‌های دهم و یازدهم با گذشت بیش از ۲۰ روز از پایان امتحانات هنوز اعلام نشده است.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که تا تاریخ ۲۵ تیرماه هنوز حتی تصحیح اول برخی از دروس به پایان نرسیده و رقم تصحیح نهایی نشده بسیاری از دروس نیز قابل توجه است.

۱۰۰۰ برگه تصحیح کنید لوح تقدیر وزیر بگیرید!

در این میان یک اطلاعیه جدید در سایت وزارت آموزش و پرورش نیز جنجال برانگیز شد. در این اطلاعیه آمده است که به مصححانی که بر اساس ضوابط حداقل ۱۰۰۰ برگه آزمون نهایی را تصحیح کنند لوح تقدیر وزیر اعطا خواهد شد. نکته جالب توجه اینجاست که تاکنون چنین لوحی برای تصحیح برگه‌های آزمون نهایی یا حتی مراقبت به معلمی داده نشده است. از آنجایی که چنین لوح تقدیری برای ارزشیابی و رتبه بندی معلمان بسیار مهم است طبیعتا معلمان بسیاری برای سازماندهی و بسیاری از موارد اداری دیگر بدان نیاز دارند.

به طور دقیق‌تر باید اشاره کرد که اصولا معلمان در دوره خدمت خود در آموزش و پرورش شاید موفق به دریافت یک یا دو تقدیر نامه از وزیر شوند. همچنین باید اشاره کرد که تقدیر نامه وزیر آموزش پرورش در ارزشیابی و رتبه بندی معلمان بالاترین امتیاز (۳ امتیاز) را دارد.

اشکال کار کجاست؟

به نظر می‌رسد وزارت آموزش پرورش در سال تحصیلی ۱۴۰۲ -۱۴۰۳ برای رهایی از بحران نهایی کردن آزمون‌های سه مقطع تحصیلی و الکترونیکی کردن فرآیند تصحیح برگه‌های امتحان نه تنها به سیاست اجبار معلمان در فرآیند تصحیح روی آورده بلکه قصد دارد با ارائه مشوق‌هایی همچون لوح تقدیر وزیر آن‌ها را به تصحیح بیشتر وادارد.

اگرچه این موضوع به خودی خود اشکالی ندارد و حتی شاید امری مثبت نیز تلقی شود، اما بررسی‌ها نشان می‌دهد که این موضوع کیفیت تصحیح برگه‌های دانش آموزان را تحت الشعاع خود قرار داده است.

بررسی‌های فرارو نشان می‌دهد که در روند تصحیح سوم که مربوط به اختلاف نمره در دو تصحیح اول است، اختلافات فاحش در نمره‌ها وجود دارد. به نظر می‌رسد این اجبار و تشویق سرعت تصحیح برگه‌های آزمون را فدای دقت تصحیح کرده است که نتیجه آن آسیب دیدن دانش آموزان خواهد بود.

اینکه یک معلم بخواهد ۱۰۰۰ برگه اسکن شده امتحانی را از روی یک رایانه تصحیح نماید، بدون شک برای تصحیح درست و دقیق نیازمند صرف زمان بسیاری خواهد بود. این موضوع جدای از دسترسی داشتن به یک سرعت اینترنت مناسب و همچنین چشم‌های سالم است.

تمام این دغدغه‌ها در حالی مطرح می‌شود که دقیقا نمرات پایه‌های دهم، یازدهم و دوازدهم دانش آموزان در پذیرش آن‌ها در آزمون کنکور بسیار مهم است و حتی یک نمره می‌تواند در سرنوشت آن‌ها تاثیرگذار باشد.