دلار سقوط می‌کند؟

به‌دنبال افزایش قیمت دلار ظرف چند روز گذشته سخنگوی فرماندهی کل انتظامی از دستگیری ۱۶سرشاخه اصلی و اخلالگر ارز فردایی و طلا خبر داد. هفته گذشته نیز رئیس‌کل بانک مرکزی نیز از دریافت اختیارات ویژه برای مدیریت بازار ارز خبر داده بود که طبق تازه‌ترین اخبار دریافتی شورای‌عالی هماهنگی سران قوا این اختیارات را به بانک مرکزی اعطا کرده است. با توجه به این اختیارات ویژه، برخی گمانه‌زنی‌ها حاکی از آن است که احتمالا بانک مرکزی به‌زودی مکانیزم‌های تازه‌ای را برای تخصیص ارز سهمیه‌ای در شبکه صرافی‌ها به‌کار خواهد گرفت تا برمبنای آن حجم عرضه ارز را در بازار آزاد، با هدف ایجاد ثبات، افزایش دهد. به‌ گزارش همشهری، در ادامه روند صعودی بازار ارز در نرخ هر دلار آمریکا تا مرز ۳۲هزار تومان پیشروی کرده، هنوز مشخص نیست که چرا با وجود آنکه مسئولان وزارت نفت و بانک مرکزی افزایش درآمدهای ارزی را تأیید کرده‌اند، همچنان منحنی نرخ ارز شیب صعودی دارد. هرچند برخی مسئولان این رویداد را ناشی از اثر اخلالگران ارزی در بازار می‌دانند اما در مقابل برخی کارشناسان شیب صعودی قیمت ارز را ناشی از عوامل اقتصادی می‌دانند. چنان‌که برخی گمانه‌زنی‌ها حاکی است که یکی از دلایل رشد قیمت دلار به اصلاحیه جدید قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز و ملحقات آن بازمی‌گردد که از تاریخ ۱۰اردیبهشت‌ماه اجرایی شده و طبق آن معاملات ارز محدود شده است. این مصوبه در مورد تقاضاهای موجود در بازار ارز مسکوت است در نتیجه موجب شده متقاضیان خرد به‌دلیل محدودیت‌های عرضه، ارقام بالاتری را برای خرید ارز بپردازند. در چنین شرایطی دولت و بانک مرکزی در تلاشند از طریق مبارزه با اخلالگران ارزی و افزایش عرضه، ثبات را به بازار ارز بازگردانند. بر همین اساس انتظار می‌رود ظرف روزهای آینده آثار این اقدامات نیز بر بازار ارز نمایان شود.

افزایش عرضه

اواخر هفته قبل بود که رئیس‌کل بانک مرکزی از اعطای اختیارات ویژه به بانک مرکزی برای مدیریت بازار ارز خبر داد و تأکید کرد این اختیارات می‌تواند به تعادل در بازار ارز کمک زیادی کند. این اختیارات در آخرین نشست شورای‌عالی هماهنگی سران قوا در آخر هفته قبل که به ریاست رئیس‌جمهوری برگزار شد به بانک مرکزی داده شد. قرار است از طریق این اختیارات دست بانک مرکزی برای ایجاد ثبات در بازار ارز بازتر شود.

علی صالح‌آبادی درباره این اختیارات گفته بود: بانک مرکزی از طریق این اختیارات بازار را به آرامش خواهد رساند. به‌نظر می‌رسد بخشی از این اختیارات شامل افزایش عرضه در بازار خواهد بود، به‌ویژه آنکه صالح آبادی در توضیح این اختیارات تأکید کرده بود: هم‌اکنون توان ارزی خوبی در حوزه صادرات غیرنفتی داریم در نتیجه تلاش می‌کنیم عرضه خوبی در بازار انجام دهیم و در بازار تعادل ایجاد کنیم. اخبار دریافتی همشهری نشان می‌دهد بانک مرکزی در تلاش است با اختیاراتی که دریافت کرده در گام نخست به آن دسته از تقاضاهای ارزی که در قالب حواله ثبت می‌شود، پاسخ دهد و در گام دوم آن دسته از تقاضاهای ارز را، که متقاضی دریافت اسکناس ارز هستند، با قواعد خاصی، ازجمله تخصیص میزان مشخصی ارز با استفاده از کارت ملی، تامین کند. بر همین اساس برخی خبرهای غیررسمی و تأیید نشده حاکی است ظرف روزهای آینده احتمالا دستورالعملی برای پرداخت ۱۰۰۰یورو ارز به هر کد ملی در هر سال صادر خواهد شد، این موضوع می‌تواند حجم عرضه ارز را در بازار افزایش دهد. طبق آمارهای بانک مرکزی حجم درآمدهای ارزی از محل صادرات فراورده‌های نفتی، میعانات، گاز و پتروشیمی در ۲ماه نخست امسال رقم ۷.۵میلیارد دلار بوده که در مقایسه با سال قبل ۶۰درصد رشد داشته است. سال گذشته جمع کل درآمدهای ارزی از این محل ۴.۵میلیارد دلار بود. وضع ذخایر اسکناسی ارزی به آن حد مطلوب است که دیروز یک مقام بانک مرکزی از افزایش میزان سهمیه ارزی به زائران حجم تمتع در سال‌جاری خبر داد و اعلام کرد: به پیشنهاد سازمان حج و زیارت و موافقت بانک مرکزی، میزان ‌ارز تخصیصی به هر زائر ‌حج تمتع ۱۴۰۱ از ۲۰۰یورو به ۵۰۰یورو، با نرخ بازار متشکل ارزی افزایش یافته و حجاج از هفته آینده می‌توانند به کارگزاران عضو بازار متشکل ارزی مراجعه کنند.

این آمار نشان می‌دهد توان اجرایی بانک مرکزی برای پوشش تقاضاهای بازار نسبت به سال گذشته افزایش یافته و افزایش عرضه ارز می‌تواند، دست‌کم در کوتاه‌مدت، به ایجاد ثبات در بازار ارز منجر شود.

آغاز اقدامات سلبی

همگام با برنامه‌های تازه برای افزایش عرضه ارز اقدامات دیگری نیز برای برخورد با اخلالگران ارزی در بازار آغاز شده است. این موضوعی است که در جریان اعطای اختیارات تازه به بانک مرکزی نیز دیده شده است. براساس مصوبه شورای‌عالی هماهنگی سران قوا، معاملات فردایی طلا و ارز نیز ممنوع و غیرقانونی شناخته شده و فعالان این بازار به جرم اخلال اقتصادی، تحت پیگرد قرار خواهند گرفت. بر همین اساس از ۲روز پیش اقدامات تازه‌ای برای مبارزه با معاملات فردایی و اخلالگران آغاز شده، به‌طوری که سردار مهدی حاجیان، سخنگو و معاون فرهنگی اجتماعی فرماندهی کل انتظامی از دستگیری ۱۶سرشاخه اصلی و اخلالگر ارز فردایی و طلا خبر داد و گفت: پلیس امنیت اقتصادی در اجرای مصوبه اخیر سران قوا مبنی‌بر غیرقانونی بودن معاملات فردایی طلا و ارز با عنایت به اینکه اخلالگران بازار ارز و طلا با ایجاد تقاضای کاذب و غیرواقعی نسبت به افزایش تقاضا و بالا بردن قیمت طلا و ارز اقدام می‌کردند، با اشراف اطلاعاتی نسبت به شناسایی مخلان بازار ارز فردایی و طلا اقدام و با هماهنگی قضایی و بانک مرکزی ۱۶نفر از اخلالگران و سرشاخه‌های تأثیرگذار در این بازار را دستگیر کرده است.