دلار در وحشی‌ترین و درنده‌ترین حالت تاریخ

برخی از کارشناسان ۳۳ هزار تومان را یک مرز روانی مهم برای دلار می‌دانستند؛ که دیروز دلار رسما وارد کانال ۳۴ هزار تومان شد. این در حالی بود که روز گذشته دلار در صرافی ملی ۲۸ هزار و ۷۱۵ تومان نرخ‌گذاری شده بود که عملا فاصله معناداری با نرخ دلار در بازار آزاد پیدا کرده است. در مورد روند فعلی بازار ارز، کارشناسان عوامل اقتصادی و غیراقتصادی را در جهش دوباره قیمت ارز تاثیرگذار می‌دانند. با وجود اینکه نمی‌توان چشم‌انداز شفافی را برای نرخ دلار در ماه‌های پیش رو داشت اما به نظر می‌رسد افزایش تقاضا و کاهش عرضه از یک‌سو و مبهم ماندن فضای مذاکرات برجامی به‌عنوان درو پارامتر اقتصادی و سیاسی وضعیت کنونی بازار دلار را شکل داده‌اند. اما این رکوردشکنی در بازار ارز در حالی اتفاق افتاده است که در زمان شروع به کار دولت ابراهیم رئیسی در نیمه‌مرداد ۱۴۰۰، قیمت غیررسمی دلار در بازار ۲۵ هزار و ۵۰۰ تومان بود و دیروز بعد از گذشت بیش از ۱۴ ماه از کار دولت سیزدهم با ثبت قیمت ۳۴ هزا و ۵۰۰ تومان، دلار با رشد نزدیک به ۳۵ درصدی همراه شده است.

تاثیر بلاتکلیفی برجام

هادی حق‌شناس، کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با «هم‌میهن» درباره وضعیت جدید در بازار ارز و دلایل رکوردشکنی قیمت ارز اظهار کرد: «هر بازاری مثل بازار ارز یک سمت عرضه دارد و یک سمت تقاضا. به‌هر دلیلی وقتی که سمت عرضه ثابت بماند و سمت تقاضا افزایش پیدا کند، این اتفاق منجر به افزایش قیمت کالا می‌شود.

حالا این کالا ممکن است یک‌بار ارز باشد و یک‌بار یک کالای دیگر. آن هم از منطق قیمت تبعیت می‌کند. اتفاقی را که الان در سمت تقاضا افتاده باید در جاهای دیگر هم جست‌وجو کرد. در بازار بورس طی چند هفته گذشته شاخص کل به شدت کاهش پیدا کرده است. بازار مسکن در همین ماه گذشته نسبت به ماه قبل و نسبت به ماه مشابه سال گذشته به لحاظ حجم معاملات به پایین‌ترین سطح ممکن رسیده است. پول از بازار مسکن و سرمایه خارج می‌شود و در کنارش شاهد رشد نقدینگی بیش از ۵ هزار و ۵۹۴هزارمیلیارد تومانی هستیم و کسب و کارها نیز رونق ندارد. پس نقدینگی نه به سمت بازار و نه به سمت کسب و کارهای مختلف رفته است، چون رونقی وجود ندارد. نه به سمت مسکن و یا بازار سرمایه می‌رود و نه نرخ پول در بانک‌ها متناسب با نرخ تورم تعیین شده است که در آنجا جذب و سپرده‌گذاری اتفاق بیفتد. در این شرایط نقطه‌ای که نقدینگی می‌تواند راحت برود، سمت بازار ارز است. در نتیجه، این موضوع، بازار ارز را دچار التهاب کرده و باعث افزایش قیمت شده است. » این کارشناس اقتصادی ادامه داد: «اینها متغیرهای اقتصادی است. باید به اینها متغیرهای سیاسی را هم اضافه کرد. مثل نبود چشم‌انداز احیای برجام و مثل قرار گرفتن ایران در لیست سیاه FATF. اینها هم مثل عرضه نشدن نفت به شکل مستقیم یا بلوکه شدن ارز در خارج از کشور تاثیرگذار است. این موارد متغیرهای سیاسی است که متغیرهای اقتصادی را تقویت می‌کند و برآیند آن باعث می‌شود بازار ارز ملتهب شود. » حق‌شناس درباره چشم‌انداز نرخ ارز توضیح داد: «تا یکی‌دو ماه آینده نمی‌توان تصویر روشنی ارائه داد. چون احتمالا تا آن زمان تصویر روشنی از احیای برجام و همین‌طور حجم صادرات و واردات وجود ندارد. در هفت ماه گذشته تراز تجارت غیرنفتی کشور منفی سه‌میلیارد دلار بوده است. اگر این تراز منفی ادامه پیدا کند معنایش این است که تقاضای ارز برای واردات افزایشی می‌شود و تقاضای ارز ملتهب می‌شود. لذا به‌نظر می‌رسد تا حدود دو ماه آینده بازار همین وضعیت فعلی را ادامه دهد.»