حجت‌الله صیدی، بورس را در چه وضعیتی تحویل می‌گیرد؟

بازار سرمایه طی روز‌های اخیر با حاشیه رسوایی وام میلیاردی هیات مدیره سازمان بورس و پس از آن، استعفای پیش‌دستانه مجید عشقی، رئیس پیشین این سازمان، روبه‌رو بود. با این حال روند معاملات بازار با وجود تراکم اخبار و حواشی، مسیر خود را طی کرد.

روز گذشته، اما در جلسه شورای عالی بورس که با حضور مجید عشقی وزیر اقتصاد برگزار شد، اعضای شورا به ریاست حجت‌الله صیدی رأی دادند. اما صیدی بازار سرمایه را در چه وضعیتی تحویل گرفته و فاکتور‌های مهمی که برای بهبود وضعیت بورس باید در نظر داشته باشد، چیست؟

حجت‌الله صیدی، رئیس جدید سازمان بورس، بازار سرمایه را در حالی تحویل می‌گیرد که بازار سهام در وضعیتی خنثی، اما امیدوار به سر می‌برد.

طی روز‌های اخیر ارزش معاملات سهام، خود را از سطح کمتر از دو همت نجات داده و به بالای سطح سه هزار میلیارد تومانی رسانده است. اگرچه این رقم در مقایسه با روز‌های اوج و رونق بازار بسیار اندک است، اما پایداری ارزش معاملات در این سطوح و مقاومت در برابر کاهش بیشتر، در یک نگاه کلی می‌تواند به‌عنوان یک نشانه کوچک از امیدواری اهالی بازار نسبت به آینده شناخته شود. به‌ویژه اینکه حجم معاملات خرد نیز این روز‌ها در سطوح بهتری نسبت به هفته‌های گذشته قرار گرفته است.

گفتنی‌ است در نخستین روز از ریاست صیدی بر سازمان بورس، شاخص کل بورس در ارتفاع دو میلیون و ۸۸ هزار و ۳۵۲ واحد و شاخص هم‌وزن در سطح ۶۶۸ هزار و ۶۸۹ واحد بازگشایی شده است.

در همین حال بررسی رفتار بازار به‌ویژه در فقره حواشی رئیس پیشین سازمان بورس و وام میلیاردی اعضای هیات مدیره سازمان، نشان می‌دهد اهالی بازار سرمایه تا حد زیادی از خبرخوانی و تصمیم‌گیری بر اساس هیجانات خبری فاصله گرفته‌اند.

در این میان باید به رشد فعالیت صندوق‌های سهامی و کالایی اشاره کرد که این روز‌ها با استقبال اهالی بازار هم مواجه شده‌اند. صندوق‌های طلا پیشتاز صندوق‌های جذاب برای اهالی بازار هستند و توانسته‌اند در جذب پول، دوشادوش صندوق‌های درآمد ثابت حرکت کنند.

با این حال، اما زخم بازار سرمایه عمیق‌تر از آن است که بتوان با این فاکتورها، امید زیادی به بهبود زودهنگام وضعیت آن داشت. بر همین اساس به نظر می‌رسد رئیس جدید سازمان بورس راه بسیار ناهمواری پیش رو دارد؛ اگرچه رکود در بازار‌های موازی اعم از طلا، ارز و مسکن می‌تواند فرصتی طلایی در اختیار رئیس جدید سازمان قرار دهد.

حفظ استقلال سازمان بورس از اولویت‌ها است

فردین آقابزرگی، کارشناس بازار سرمایه، در تشریح برنامه‌های پیشنهادی برای رئیس جدید سازمان بورس، گفت: «به نظر من، از جمله رئوس برنامه‌هایی که هیات مدیره و رئیس سازمان باید به آن‌ها توجه داشته باشند انجام وظایف بنا بر اساسنامه، به‌ویژه ماده ۷ و بند‌های ۸ و ۹ و ۱۱ است.»

او تشریح کرد: «این وظایف شامل استیفای حقوق سهامداران خرد و پیشگیری از وقوع هرگونه تصمیم یا تخلفی است که منافع سهامداران، به‌ویژه سهامداران خرد، را مخدوش می‌کند؛ بنابراین در این چارچوب، انجام صحیح وظایف مستلزم حفظ استقلال نهاد ناظر است که باید در کنار دولت، وظیفه اصلی خود یعنی استیفای حقوق را به طور کامل انجام دهد.»

آقابزرگی توضیح داد: «اگر دولت نرخ خوراک را دستکاری کند و به سود صنایع و شرکت‌ها آسیب بزند، سازمان بورس به عنوان وکیل مدافع سهامداران باید به‌طور علنی با این موضوع مخالفت کند؛ نه اینکه به صورت محرمانه و در داخل یک اتاق دربسته، مانند اقدامات آقای عشقی، نامه‌هایی به افراد ارسال شود که در آخر نتیجه‌ای در پی نداشته باشد.»

او افزود: «علاوه بر این، رئیس جدید سازمان بورس باید بر اساس شرح مصرح در ماده ۳۳ قانون بازار اوراق بهادار، فعالیت نهاد‌های مالی و کلیه فعالان در بازار سرمایه را تحت نظارت کانون‌های خودانتظام از جمله انجمن‌ها و اتحادیه‌های صنفی قرار دهد که در اقصی نقاط کشور و در هر صنعت وجود دارند.»

این کارشناس بازار سرمایه اظهار کرد: «تمام اصناف در زیرمجموعه یک انجمن یا اتحادیه واحد فعالیت نمی‌کنند؛ برای مثال، اتحادیه‌های مختلف مانند لوازم الکترونیک، لوازم خانگی، خودرو و غیره، هر کدام در اتحادیه‌های جداگانه فعالیت می‌کنند. در حال حاضر، ما یک کانون کارگزاران و یک کانون نهاد‌های سرمایه‌گذاری داریم، اما به دلیل قدمت حضور این کانون‌ها در بازار سرمایه، آن‌ها قادر به استیفای حقوق یا ارائه راه‌حل مشکلات صنوف مختلف در بازار سرمایه نیستند.»

آقابزرگی ادامه داد: «بنابراین لازم است کانون‌های مختلف مانند کانون سهامداران حقیقی، کانون سبدگردانان، مشاوران سرمایه‌گذاری، پردازشگران اطلاعات مالی و سایر نهاد‌هایی که در این حوزه فعالیت می‌کنند، اجازه تاسیس کانون‌های مربوطه را دریافت کنند تا جایگاه حقوقی و قانونی لازم برای استیفای حقوق خود را پیدا کنند.»

او در پایان گفت: «باید از وضعیتی مشابه دوره آقای عشقی که هیچ‌یک از این نهاد‌ها قادر به حضور یا طرح موضوعات خاص صنعت خود نبودند، جلوگیری شود. این یکی از موانع بزرگ بازار سرمایه بوده که متاسفانه در ۳۰ سال گذشته به طور جدی مانع توسعه بازار سرمایه شده است.»