ماسك‌ها کجاست؟

بررسی وعده‌های دستگاه‌های اجرایی برای تولید و توزیع انبوه ماسک، دستکش و مواد ضدعفونی

با انتشار نامه وزیر بهداشت به رئیس‌جمهور درباره احتكار ماسك، این موضوع در صدر اخبار قرار گرفته است. وزیر بهداشت از یك شبكه فرصت‌طلب بی‌انصاف خبر داده كه 200 میلیون ماسك را احتكار كرده است. سازمان تعزیرات و پلیس امنیت اقتصادی ناجا هم از كشف گسترده تجهیزات بهداشتی احتكار شده در كشور خبر می‌دهند اما مجموع كشفیات آنها خیلی كمتر از 200 میلیونی است كه وزیر بهداشت اعلام كرده است. از سوی دیگر، وزارت صنعت و وزارت دفاع هم از تولید 24 ساعته تجهیزات بهداشتی خبر می‌دهند. گمرك هم صادرات تجهیزات بهداشتی را ممنوع كرده و حتی قرار شده كالاهای صادراتی كه قبلا مجوز صادرات را دریافت كرده اما هنوز به مقصد نرسیده‌اند، باید به كشور بازگردانده شوند. با همه این اقدامات،‌ اما همچنان در داروخانه‌ها و بازار خبری از دستكش و ماسك و مایع ضدعفونی‌كننده نیست یا به مقدار محدود و با قیمت‌های بالا عرضه می‌شود. كارشناسان می‌گویند اگر قوانین مربوط به ساماندهی نظام توزیع دارو و تجهیزات بهداشتی در كشور به طور كامل اجرا شده بود، اكنون وزارت بهداشت به طور دقیق اطلاعات و آمار همه لوازم بهداشتی از تولید تا توزیع و انبارداری را در اختیار داشت و كسی نمی‌توانست اقدام به احتكار این كالاها كند. بر اساس قوانین موجود، دولت مكلف بود با راه‌اندازی سامانه‌های جامع تولید، توزیع، انبارداری و فروش و الزامی كردن طرح كد رهگیری، وضعیت دارو و لوازم بهداشتی را در هر مرحله از این چرخه به طور آنلاین رصد كند. اگر این سامانه‌ها راه‌اندازی شده بود، كسی نمی‌توانست حتی یك عدد دستكش را احتكار كند.

وزیر بهداشت پس از 10 روز از بحران كرونا، نامه‌ای به رئیس جمهور نوشته است. در حالی كه برای مقابله با قاچاق و ایجاد شبكه توزیع مناسب ده سال پیش قانونی برای الكترونیكی كردن شبكه تولید و واردات تا عرضه و مصرف تصویب شد، اما اجرا نشد.
سامانه‌های الكترونیكی در داروخانه‌های ایران بیش از دیگر بخش‌های تجارت ایران قابلیت تحقق داشته است، به این دلیل كه شبكه دارویی و تجهیزات پزشكی به شدت تحت كنترل و محدودیت‌های وزارت بهداشت قرار دارد و كارخانه‌های تولیدی و شركت‌های واردكننده با مجوز وزارت بهداشت فعالیت می‌كنند.
اخیرا وزارت بهداشت اعلام كرده اطلاعی از ماسك‌های انباشته شده ندارد و تنها دلیل اصلی این موضوع عدم اجرای اسناد بالادستی درباره پرونده الكترونیك سلامت است.
سامانه‌های وزارت بهداشت آمار دقیقی از تولید و شبكه فروش دارد و از چهار ماه قبل باید نظارت‌های خود را در این زمینه افزایش می‌دادند تا شبكه توزیع و فروش نتواند در این بخش تخلفی مرتكب شود.
هر كالایی كه تولید و وارد می‌شود باید كد رهگیری داشته باشد. برای مدیریت آمار تولید و واردات باید همه كالاها دارای كد رهگیری یكتا باشند كه در این صورت صدور فاكتور برای فروش آن الزامی است. این موضوع نه تنها برای كالاهای بهداشتی بلكه برای همه كالاها باید مورد استفاده قرار بگیرد.
اگر داروخانه‌های كشور بیمه الكترونیكی داشتند باید برای فروش و عرضه هر كالا فاكتور الكترونیكی صادر می‌كردند كه در این صورت از طریق این سامانه می‌توانستیم میزان تولید، واردات و مصرف و تقاضا را به طور آنلاین بدانیم. متاسفانه ما زمانی كه به بحران برخورد می‌كنیم به فكر چاره می‌افتیم اما اگر این قانون توسط مجلس شورای اسلامی و سازمان بازرسی كل كشور نظارت می‌شد اكنون این مشكلات به وجود نمی‌آمد. با توجه به این‌كه برخی نمایندگان مجلس به دلیل همسویی با دولت از اجرای حق قانونی خود صرف‌نظر می‌كنند از ریاست قوه قضاییه كه قبلا در سازمان بازرسی كل كشور بود و به قوانین آشناست انتظار می‌رود برای پیگیری اجرای قوانین پشتكار بیشتری داشته باشد.
صادرات ماسك و دستكش ممنوع است
بخشنامه جدید گمرك بند‌های مختلفی دارد كه یكی از این موارد بازگرداندن كالاهای صادراتی است كه اكنون كشور به آن نیاز دارد.
برخی كارخانه‌های تولیدی یك ماه پیش برخی محصولات خود را به كشورهای دیگر صادر كردند اما تشریفات آن طولانی شده و هنوز به مقصد نرسیده است و باید به كشور بازگردند كه در این صورت اظهارنامه آنها لغو شود و كالاها در اختیار نهادهای توزیع‌كننده مسؤول قرار بگیرد.
یك ماه پیش شرایط بحرانی نبود و برخی كارخانه‌های تولیدكننده قصد داشتند به كشورهایی مانند چین كه بیشترین مصرف را در اقلام بهداشتی داشتند صادر كنند كه با بخشنامه اخیر گمرك اگر به مقصد نرسیده باید به كشور بازگردد.
در حوزه واردات اقلامی مثل كیت، حرارت‌سنج تجهیزات پزشكی و امدادی بدون طی كردن زمان تشریفات تخلیه می‌شود و تا زمانی هم كه به دست سازمان توزیع‌كننده نرسید، رصد می‌شود.
در حوزه بعدی به منظور تأمین مواد اولیه برای تولید كالاهایی مورد نیاز متناسب با این شرایط به‌خصوص تولید ماسك، مجوزها بدون معطلی صادر می‌شود و رصد و كنترل تا زمانی كه به دست تولیدكننده برسد انجام خواهد شد.
لطیفی، سخنگوی گمرك ایران در مورد كارخانه‌هایی كه خط تولید خود را تغییر دادند، گفته برخی اقلام بهداشتی در كارخانه‌هایی تولید می‌شود كه خط تولید خود را تغییر دادند و در گمرك این كارخانه ناشناخته است. اگر این تغییر با هماهنگی وزارت صمت صورت گرفته باشد، روال اداری به حداقل زمان خود می‌رسد.
بازار وارد هیجانات زیادی شد و وزارت دفاع و تولیدكننده‌های دیگر اقداماتی برای تولید بیش از نیاز بازار در برنامه داشتند اما هیجانات بازار مانع تحقق هدف آنها شد. به نظر می‌رسد نهادهای نظارتی باید تمركز خود را بر شبكه توزیع بگذارند تا از این بحران سخت به سلامت عبور كنیم.
سامانه تیتك وظیفه رصد بازار را دارد
با شیوع و همه‌گیر شدن ویروس كرونا در چین و احتمال شیوع آن در كشورمان، ابتدای امر وزارت بهداشت تصمیم گرفت تمامی بیمارستان‌ها و مراكز درمانی را تجهیز كند. همچنین بخش زیادی از ماسك، مواد بهداشتی و دیگر مواد مربوط به پیشگیری از كرونا توسط مردم خریداری شد و به مصرف رسید ولی به یك‌باره علاوه بر استفاده طبیعی مراكز درمانی، خانوارها نیز تقاضای خود را به نحوی بی‌سابقه‌ افزایش دادند.
نجفی عرب، رئیس كمیسیون اقتصاد سلامت اتاق بازرگانی تهران در ادامه یادآور شد به همین دلیل به یك‌باره میزان مصرف و تقاضای ماسك و لوازم بهداشتی افزایش پیدا كرد ولی در میزان عرضه تغییری روی نداد، از طرف دیگر وزارت بهداشت مدتی جلوی عرضه این محصولات در داروخانه‌ها را گرفت كه در كمیسیون بهداشت اتاق به شدت به این موضوع اعتراض كردیم.
خوشبختانه از شنبه این هفته با افزایش تولید این محصولات و چند شیفته شدن مراكز تولید در كشور، توزیع این كالاها در داروخانه‌ها توسط وزارت بهداشت آزاد شده و در روزهای آینده این امر روندی مناسب به خود خواهد گرفت.اجرای این سامانه ربطی به قاچاق و احتكار ندارد و هدف از اجرای آن پرونده‌سازی پزشكی برای تمامی افراد ساكن در ایران است. رئیس كمیسیون اقتصاد سلامت اتاق بازرگانی تهران یادآور شد: در حال حاضر سامانه تیتك وظیفه آمارگیری از میزان تولید و واردات و ذخیره انبار و قیمت فروش اقلام دارویی و تجهیزات پزشكی را به عهده دارد.
محموله‌های صادراتی تجهیزات پزشكی باید به كشور بازگردند
مهرداد جمال ارونقی، معاون فنی و امور گمركی گمرك جمهوری اسلامی ایران در بخشنامه‌ای به گمركات اجرایی صادرات تمامی تجهیزات پزشكی را ممنوع و اعلام كرد: تمامی محموله‌های صادراتی تجهیزات پزشكی مانند ماسك، دستكش و محصولات بهداشتی، باید به كشور عودت داده شوند.
در این بخشنامه همچنین از تمامی گمركات اجرایی درخواست شده ضمن رصد این اقلام، اجازه ندهند اماكن گمركی و انبارهای مربوطه، تبدیل به محلی برای دپوی این كالاها شود.
در بخشی از این بخشنامه آمده است: «به محض ابطال اظهارنامه‌های صادراتی اقلام صدرالذكر متعاقب درخواست ارائه‌شده از سوی صاحبان كالا یا نمایندگان قانونی آنها، تمهیدات لازم در راستای عودت این كالاها به داخل كشور اندیشیده شود و تصویری از احكام صادره با ذكر مشخصات كالاهای عودت داده شده، به این حوزه معاونت ارسال تا در اختیار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی و وزارت صنعت، معدن و تجارت قرار داده شود.»

17 میلیون ماسك وارد كشور شد
حجت نیكی ملكی، مدیر روابط عمومی ستاد اجرایی فرمان امام نیز در خصوص واردات 50 میلیونی ماسك توسط این نهاد به كشور گفت: خوشبختانه این میزان ماسك را از كشورهای اروپایی خریداری كرده‌ایم و در مرحله اول شب یكشنبه 17 میلیون ماسك به كشور واردشده كه آنها را در اختیار وزارت بهداشت قرار خواهیم داد تا به نحو احسن در كشور توزیع كند.
با همه‌گیر شدن شیوع كرونا در سراسر كشورهای اروپایی، برای واردات 33 میلیون ماسك دیگر به كشور مشكلات زیادی را پشت سر گذاشتیم كه از آن جمله می‌توان به تغییر كشور مبدأ خرید و نقل و انتقالات سخت پولی اشاره كرد.
ستاد فرمان اجرایی امام برای حل این مشكل در كشور اقدامات مهم دیگری نیز انجام داده است طوری كه خط تولید هر سه كارخانه تولیددارو، البرزدارو و سبحان دارو را عوض كرد و در حال حاضر در هر شیفت صدهزار محلول و ۳۵ هزار ژل در حال تولید است.

توزیع مواد بهداشتی این هفته به صورت عادی برمی‌گردد
مدیركل تعزیرات حكومتی شهر تهران در رابطه با این‌كه مردم از كجا می‌توانند ماسك و مواد بهداشتی تهیه كنند، گفت: از شنبه توزیع این اقلام در داروخانه‌ها شروع شده است و فكر می‌كنم تا دوشنبه توزیع‌ها به صورت عادی برمی‌گردد.
محمدعلی اسفنانی در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص ادامه نظارت‌های سازمان تعزیرات حكومتی بر بازار ماسك، دستكش و كالاهای بهداشتی مرتبط با شیوع ویروس كرونا در كشور، اظهار كرد: نظارت و گشت‌های ما همچنان ادامه دارد و به دنبال كشفیات قبلی‌مان كه رقم قابل توجهی ماسك و دستكش و... بود، همكاران ما بر اساس اطلاعاتی كه به دست آورده بودند به انباری مراجعه كردند كه قریب به یك میلیون و ۲۰۰ هزار عدد ماسك در آنجا شناسایی و كشف شد كه به دانشگاه علوم پزشكی تحویل داده می‌شود تا بین بیمارستان‌ها، مراكز درمانی و داروخانه‌ها توزیع كنند.
مدیركل تعزیرات حكومتی شهر تهران در رابطه با این‌كه مردم از كجا می‌توانند ماسك و مواد بهداشتی تهیه كنند، گفت: از شنبه توزیع این اقلام در داروخانه‌ها شروع شده است و فكر می‌كنم توزیع‌ها به صورت عادی برمی‌گردد و كمبودی نخواهد بود، چون خودم نیز نظارت كردم و مشاهده شد كه در خیلی جاها در حال توزیع است.
اسفنانی در مورد قیمتی كه قرار است ماسك در داروخانه‌ها توزیع شود، تصریح كرد: به همان قیمت واقعی توزیع می‌شود؛ ماسك ساده ۴۰۰ تومان و قیمت ماسك فیلتردار N95 بین ۴۰۰۰ تا ۴۵۰۰ تومان است.
اسفنانی در پایان گفت: نظارت‌ها و گشت‌های سازمان تعزیرات كماكان ادامه دارد و هر جا كه مجددا مشاهده كنیم تخلفی صورت گرفته، حتما ورود می‌كنیم. همچنین مردم می‌توانند تخلفاتی را كه مشاهده می‌كنند به سامانه ۱۳۵ تعزیرات اطلاع دهند.

كشف 6 میلیون ماسك احتكار شده
یاسر رایگانی، سخنگوی سازمان تعزیرات حكومتی از برخورد با گرانفروشی و احتكار لوازم بهداشتی خبر داد و تصریح كرد: تاكنون 358 پرونده مربوط به كرونا در سراسر كشور تشكیل شده كه مربوط به گرانفروشی، اختفا و احتكار ملزومات بهداشتی است.
وی در مورد ماسك كه اكنون نایاب شده و وزارت بهداشت خرید و فروش آن را ممنوع اعلام كرد، افزود: در حوزه ماسك، مواد ضدعفونی و اقلام بهداشتی خراسان رضوی با 56 پرونده، تهران با 50 پرونده، كرمانشاه با 30 پرونده، اردبیل با 26 پرونده و همدان با 20 پرونده بیشترین فراوانی تشكیل پرونده را داشتند.
رایگانی به تعداد ماسك‌های كشف ‌شده اشاره كرد و ادامه داد: مجموعا شش میلیون و 200 هزار ماسك در سراسر كشور كه احتكار شده بود كشف ‌شده كه پنج میلیون از این ماسك‌ها در استان تهران كشف‌ شده است.
سخنگوی سازمان تعزیرات حكومتی تاكید كرد: 22 هزار لیتر محلول ضدعفونی‌كننده، 16 هزار لیتر الكل و 127 هزار و 300 بسته دستكش یكبار مصرف هم كشف ‌شده است.

منبع: جام جم

70