آیا روابط چین و آمریکا رو به پیشرفت است؟

«شی جین پینگ»، رئیس جمهور چین صبح روز 16 نوامبر/25آبان ماه با «جو بایدن» رئیس جمهور آمریکا دیداری ویدئویی داشت. دو طرف در این دیدار درباره موضوعات راهبردی، کلی و اساسی مربوط به توسعه روابط چین و آمریکا و همچنین موضوعات مهم مورد علاقه مشترک، بطور کامل و عمیق تبادل نظر کردند.

روابط کنونی چین و آمریکا در مقطعی حساس قرار دارد و سران دو کشور نقش اصلی را در کنترل این روابط به سمت پیشرفت ایفا می کنند. از ابتدای سال جاری میلادی تا کنون سران چین و آمریکا دو بار با یکدیگر مکالمه تلفنی داشته اند و نشست ویدئویی اخیر، اولین دیدار مجازی آنها محسوب می شود که نه تنها یک رویداد بزرگ در روابط چین و آمریکا، بلکه رویداد بزرگ در روابط بین‌الملل به حساب می آید. مردم این دو کشور و جامعه جهانی امیدوارند که این نشست نتایجی در پی داشته باشد که برای پکن و واشنگتن و همچنین جهان مفید واقع شود.

«چین و ایالات متحده به عنوان دو اقتصاد بزرگ جهان و اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد، باید ارتباطات و همکاری را تقویت کنند به طوری که نه تنها امور داخلی خود را به خوبی انجام دهیم بلکه مسئولیت های بین المللی شایسته خود را نیز عهده دار شویم و به طور مشترک به پیشبرد صلح و توسعه بشری بپردازیم.»؛ این بخشی از سخنرانی رهبر چین در ابتدای نشست مجازی با بایدن است که نه تنها مبتنی است بر رویکردی عملگرایانه جهت حل مشکلات موجود بین پکن و واشنگتن بلکه منعکس کننده مسئولیت دو کشور در راستای پیشرفت به سمت ایجاد جامعه ای بشری با سرنوشت مشترک نیز است.

رئیس جمهور آمریکا نیز ضمن این نشست مجازی با رهبر چین تاکید کرد که روابط دو کشور نه تنها دارای تاثیری قابل توجه بر چین و آمریکاست بلکه بر کل جهان تاثیر خواهد داشت.

در آستانه برگزاری این نشست مجازی، نشانه های مثبتی در روابط چین و آمریکا در پی وخامت این شرایط مشاهده شد. در تاریخ 9 نوامبر بود که کمیته روابط ملی آمریکا و چین ضیافت شام سالانه ای را برگزار کرد و رهبران هر دو کشور اقدام به ارسال نامه های تبریک کردند. در 10 نوامبر نیز چین و ایالات متحده در جریان برگزاری کنفرانس تغییرات آب و هوایی سازمان ملل متحد در گلاسکو، بیانیه مشترکی مبنی بر تقویت اقدامات اقلیمی را منتشر کردند که این بیانیه، یک اجماع مهم پس از یک دوره طولانی تنش بین دو کشور محسوب می شود. در چنین شرایطی،‌ کشورهایی که مشتاقند تا از همکاری چین و آمریکا بهره مند شوند و دوست ندارند که مجبور به جانبداری از چین و یا آمریکا شوند، تا حدی به آرامش رسیدند.

جامعه بین الملل در انتظار آن است که اجماع چین و ایالات متحده در مورد موضوع تغییرات اقلیمی بتواند به عنوان "الگویی" برای دو کشور جهت حل اختلافات و ترغیب همکاری از طریق مذاکره تعریف شود. با این حال، با نگاهی به توسعه روابط چین و آمریکا در طول هفته گذشته، می توان شاهد بود که آمریکا در عین ارسال سیگنال های مثبت، همچنان به اقدامات تحریک آمیز خود علیه پکن ادامه داده است. به عنوان مثال، وزارت دفاع ایالات متحده گزارشی در مورد تئوری تهدید هسته ای چین منتشر کرد؛ نمایندگان کنگره آمریکا با هواپیماهای نظامی به  تایوان سفر کردند و از طرف دیگر، رهبر ایالات متحده "قانون تجهیزات ایمنی" را امضا کرد که هدف آن، تقابل با شرکت های ارتباطات و فناوری چین تفسیر شده است.

بدیهی است که این کشمکش برانگیخته شده توسط واشنگتن به حاکمیت، امنیت و منافع توسعه چین لطمه می زند و منشاء اصلی تنش های پی در پی در روابط چین و آمریکا است.

رهبر چین در دیدار ویدئویی با بایدن ابراز امیدواری کرد که طرف آمریکایی موضع خود مبنی بر اینکه بدنبال "جنگ سرد جدید" نیست را اجرایی کند و اینکه چین از ارزش های مشترک صلح، توسعه، انصاف، عدالت، دموکراسی و آزادی برای همه بشریت دفاع می کند و مرزبندی های ایدئولوژیکی، تقسیم اردوگاهی و تقابل و رویارویی های گروهی به کل جهان آسیب می رساند.

دلیل اساسی وخامت روابط چین و آمریکا در سیاست ها و عملکردهای نادرست آمریکا در قبال چین نهفته است. یک ضرب المثل چینی وجود دارد با این مفهوم که «بگذار همان کسی که زنگوله را بر گردن ببر بسته است، آن را باز کند.»

آمریکا باید صداقت و عملگرایی خود را برای متوقف کردن محاصره و سرکوب چین در سراسر جهان نشان دهد و اجماع حاصل شده در دیدار ویدیویی بین سران دو کشور را اجرا کند و به طور فعال به پیشبرد توسعه مثبت روابط چین و ایالات متحده بپردازد.

این همان درخواست مردم چین و آمریکا و انتظار کل جامعه جهانی است.