یحیی السنوار؛ مرد مرموز حماس که اسرائیل از مرده و زنده او می ترسد، کیست؟

به گزارش العالم و الجزیره، سنوار از رهبران حماس که 23 سال از عمر خود را در زندان‌های اشغالگران سپری کرده‌است و تبدیل به وحشتی برای صهیونیست‌ها شده است.

بر اساس گزارش جروزالم پست ماجرا از روز 26 ژوئن 2006 آغاز می‌شود، هنگامی که گلعاد شالیط سرباز اسرائیلی در ساعت 4:35 دقیقه کمی احساس خستگی کرد. درست است که تانک کاملاً ایمن است اما دستورالعمل‌های سازمان اطلاعات داخلی اسرائیل (شاباک) کاملاً واضح بوده و تاکید دارد همه باید نسبت به احتمال نفوذ سربازان حماس برای ربایش سربازان اسرائیلی هوشیار باشند و این هشداری است که در تمام جلسات برگزار شده برای یگان‌های اسرائیلی تکرار می‌شود.

اما شالیط به این هشدارها توجهی نکرده و هنگامی که در چرتی کوتاه بود تانک وی توسط رزمندگان مقاومت هدف حمله موشکی قرار گرفت.

این سرباز اسرائیلی بدون آنکه سلاحی در دست، کلاه‌خودی بر سر و جلیقه‌ای بر تن داشته باشد تا وی را در برابر رگبار گلوله‌ها حفاظت کند، هراسان از خواب بیدار می‌‌شود. شالیط نیز مانند دو همرزمش که در این کمین کشته شده بودند حاضر نمی‌شود از تانک خارج شود و تنها برای نجات جان خود دعا کرده اما در نهایت تسلیم رزمندگان حماس می‌شود.

شالیط عملاً زندگی خود را نجات داده و به سرنوشت دو همرزم خود دچار نشد اما تا مدتی طولانی در اسارت رزمندگان مقاومت باقی ماند.

چنانچه افکار عمومی در آن زمان چنین مطرح می‌کردند که اسرائیل باید برای آزادی «فرزند همه» کارهای زیادی انجام دهد چرا که اشغالگران در جریان توافق بزرگی که مقاومت آن را «وفاء الاحرار» نامید 1027 اسیر فلسطینی را آزاد کرد که بسیاری از آنها در جنبش فتح، حماس، جهاد اسلامی و دیگر گروه‌ها عضویت داشتند.

در میان تمام افراد نام مردی دیده می‌شود که مقاومت توانست آن را آزاد نماید به طوری که اسرائیل هنوز از این تصمیم خود پشیمان بوده و آن کسی نبود جز یحیی ابراهیم حسن السنوار.

دو دهه حبس در زندان‌های اسرائیلی

شهر عسقلان از قدیمی‌ترین شهرهای فلسطین به شمار می‌رود که در شمال شرقی غزه بوده و در سال 1948 به دست ارتش اشغالگر سقوط کرده و نام آن به اشکلول تغییر یافت.

خانواده یحیی سنوار از اهالی این شهر بوده اما وی این شهر را نمی‌شناسد چرا که در اردوگاه آوارگان خان‌یونس در سال 1962 متولد شد.

یحیی نیز مانند دیگر کودکان اردوگاه فقر و زندگی سخت تاثیر زیادی بر کودکی وی داشت و از همان زمان طفولیت شاهد تجاوزاتی بود که اشغالگران در حق ساکنان این اردوگاه‌ها روا می‌داشتند.

سنوار در دانشگاه اسلامی غزه مشغول به تحصیل شد و در رشته زبان عربی به مدرک لیسانس دست یافت و «جریان اسلامی» را در دوران تحصیلات دانشگاهی هدایت کرد که یک شاخه دانشجویی وابسته به اخوان المسلمین در فلسطین بود.

این دوره‌ای مهم در زندگی سنوار محسوب می‌‌شد چرا که به آماده سازی یک رهبر فلسطینی جهت تصدی مناصبی که بعدها در جنبش حماس بر عهده گرفت کمک کرد.

با وجود آنکه سنوار از جمله بنیان گذاران اولیه حماس نبوده اما به یکی از کادرهای اصلی تبیین کننده رویکردها و پایه‌های مقاومت اسلامی در طول سالیان گذشته تبدیل شد.

این رهبر فلسطینی اعتقاد دارد شکست اشغالگران امکان پذیر نیست مگر با نابودی تمام تجهیزات آن و اولین و مهمترین این تجهیزات خنجر مسموم مزدورانی است که پیکر فلسطین را پاره پاره کرده است.

سنوار در زمان شیخ احمد یاسین ایده‌هایی در خصوص تقویت ابعاد امنیتی مقاومت مطرح کرد که مهمترین آنها تاسیس سازمان امنیت و جذب (مجد) بود که به پرونده‌های امنیتی داخلی رسیدگی می‌کند.

سنوار در آن زمان توانست هدایت گروهی از عوامل امنیتی را عهده‌دار شده و تعدادی از مزدوران که برای اشغالگران فعالیت داشتند را شناسایی و برخی از آنها را نابود کند.

به مرور زمان هسته‌های اولیه برای تاسیس ساختار امنیت داخلی حماس تشکیل شده و در کنار انجام تحقیقات در خصوص مزدوران اسرائیلی ردیابی افسران اطلاعاتی و نهادهای امنیتی اسرائیل را نیز بر عهده گرفت. اقدامات این سازمان تا حدی افزایش یافت که برخی مواقع افرادی از حماس که متهم به همکاری با اشغالگران هستند را نیز نابود کرده است.

این مسئله سبب شد سوالات زیادی در مورد «مرد مرموز حماس» ایجاد شود به ویژه آنکه وی به طور شخصی بر پرونده مزدوران داخل حماس نظارت دارد.

منابع نزدیک به مقاومت در مصاحبه با «میدان الجزیره» تاکید کردند نام سنوار در این موضوع زیاد مشاهده می‌شود چرا که وی در آن زمان ریاست امور امنیتی و نظامی دفتر سیاسی جنبش حماس را بر عهده داشت. اگر چه واقعیت‌ها بیانگر آن است اقدمات لازم برای اعمال مجازات‌ تنها توسط کمیته‌های شرعی و قضایی متخصص در این امور انجام شده و احکام اعدام فقط از سوی این کمیته‌ها صادر می‌شود اما این روند پس از آن صورت می‌پذیرد که اطلاعات کامل در مورد موضوع از طرف مسئول مربوطه در حماس دریافت شده باشد.

این منابع تاکید دارند به دلیل درگیری سنوار در این پرونده‌ها رئیس حماس در غزه بعضاً به مسائلی متهم می‌شود که در آنها دخالتی نداشته است و این در حالی است که همه می‌دانند حماس به صورت شورایی عمل کرده و دارای ساختاری داخلی است که تصمیمات آن برای همه لازم الاجرا است.

لذا دستیابی به راس هرم در جنبش از طریق انتخاباتی سالم اتفاق می‌افتد و شخصی می‌تواند در آن جایگاه قرار گیرد که بتواند تعداد قابل توجهی از رای دهندگان را نسبت به ایده و پروژه خود متقاعد سازد.

اقدامات داخلی سنوار از چشمان اشغالگران دور نماند لذا ارتش اشغالگر اسرائیل این رهبر فلسطینی را در سال 1982 یعنی پیش از تاسیس سازمان «مجد» بازداشت کرد.

وی در آن زمان به اتهام مشارکت در فعالیت‌های امنیتی علیه اسرائیل به 6 ماه زندان محکوم شد. اما سنوار در ژانویه 1988 حکم بسیار سنگین‌تری دریافت کرده و به 4 بار حبس ابد و 30 سال زندان محکوم شد.

وی این بار به تاسیس سازمان امنیتی و مشارکت در راه اندازی اولین شاخه نظامی حماس که در آن زمان «مجاهدان فلسطینی» نام داشت متهم گردید.

سنوار 23 سال از عمر خود را در زندان‌های اسرائیلی گذراند تا جایی که در توافق تبادل اسرا در سال 2011 که در رسانه‌ها به توافق شالیط شهرت یافت از زندان آزاد شد.

هر چه نزدیکتر به دشمن

سنوار در سال‌های طولانی زندان تحولات جامعه اسرائیل را به خوبی پیگیری نموده و به طور مداوم مهمترین مسائل مطرح شده در رسانه‌های عبری را دنبال می‌کرد.

وی همچنین با بسیاری از تحقیقات انجام شده به زبان عبری آشنایی داشت که به بررسی شرایط داخلی اسرائیل می‌پرداخت که بعدها در گونه تعامل وی با جامعه اشغالگر اسرائیلی منعکس شد.

سنوار پس از خروج از زندان در سال 2012 در انتخابات داخلی حماس مشارکت نموده و موفق شد به عضویت دفتر سیاسی این جنبش درآید همچنانکه مسئولیت نظارت بر گردان‌های قسام شاخه نظامی حماس نیز به وی محول گردید.

سنوار پس از خروج از زندان در سال 2012 در انتخابات داخلی حماس مشارکت نموده و موفق شد به عضویت دفتر سیاسی این جنبش درآید همچنانکه مسئولیت نظارت بر گردان‌های قسام شاخه نظامی حماس نیز به وی محول گردید

نتیجه این اقدامات قدرتمندانه پس از اسارت فشار آمریکا برای قرار دادن سنوار به همراه دو نفر دیگر از رهبران حماس در لیست شخصیت‌های تروریستی بین المللی بود که این دو نفر نیز محمد الضیف فرمانده کل گردان‌های قسام و روحی مشتهی از اعضای دفتر سیاسی حماس بودند.

همچنین اسرائیل سنوار را در لیست افراد تحت تعقیب غزه برای ترور قرار داد، با وجود اعمال این محدودیت‌ها سنوار پس از اسماعیل هنیه به عنوان رئیس دفتر سیاسی حماس در غزه انتخاب شد که نقطه عطفی در حضور حماس در داخل و خارج از اراضی اشغالی به شمار می‌رفت.

روزنامه گاردین با انتشار مقاله‌ای در سال 2017 اعلام کرد قرار گرفتن سنوار در این جایگاه تا حدی زیادی رقابت‌های داخلی در حماس میان بخش سیاسی و نظامی را مهار خواهد کرد و موجب باز تعریف سیاست این جنبش می‌‌شود به ویژه در سایه چالش‌هایی که غزه با آنها مواجه است.

این روزنامه انگلیسی افزود انتخاب سنوار اشاره‌ای روشن به اولویت غزه دارد چرا که وی اولویت خود را به فعالیت‌های سیاسی و نظامی اختصاص داده است بر خلاف رویکرد پیش از آن که بر نزدیکی به رهبران تشکیلات خودگردان تمرکز داشت.

اما رادیو بین المللی فرانسه بر خلاف نتیجه گیری مورد اشاره گاردین بر این مسئله تاکید کرد که سنوار مهندس واقعی مذاکرات اکتبر 2017 قاهره بوده که در نهایت به فعال سازی مجدد پرونده آشتی ملی منتهی شد.

این رسانه همچنین به نقل از برخی تحلیلگران ادامه داد وزن و جایگاه مهم سنوار در حماس وی را در زمره مهمترین شخصیت‌های این جنبش قرار داده و همین مسئله سبب شده تا از آزادی لازم برای هدایت سیاست‌های مقاومت به سمت و سوی تعیین شده برخوردار شود به طوری که رهبران پیشین جسارت لازم برای حرکت در مسیر کنونی را نداشتند.

در عین حال گام‌های سنوار به سوی جنبش فتح تا حدودی موثر واقع شد و برخی رهبران این جنبش ضمن تحسین سنوار از وی به عنوان مجاهدی تسلیم ناپذیر و راستگو با مردم و مسئله فلسطین یاد کردند.

رافت علیان از رهبران جنبش فتح عملکرد گروه‌های غزه در جریان حمله سال گذشته اسرائیل به نوار غزه را غرور آفرین توصیف کرد چرا که این گروه‌ها توانستند توان خود برای پاسخگویی قدرتمندانه به تجازوات اسرائیلی علیه قدس را اثبات کنند.

شدت مواضع سنوار در سخنرانی ابتدای می 2022 نمایان شد چرا که بر افزایش تنش آفرینی علیه نیروهای اشغالگر تاکید کرده و به مقامات اشغالگر در دو کنفرانس خبری چند هفته قبل حمله کرد و نسبت به آغاز یک جنگ مذهبی بزرگ در منطقه در صورت ادامه تجازوات اسرائیلی و ادامه سکوت بین المللی در قبال تجاوزات صهیونیستی علیه قدس اشغالی هشدار داد.

سنوار به همین بسنده نکرده بلکه از تهدید به نابودی اسرائیل در صورت ادامه طرح‌های یهودی سازی قدس سخن به میان آورد.

سنوار به این مسئله اشاره کرد که مقاومت برای پایان دادن به نبرد اخیر با یک حمله موشکی با استفاده از 300 موشک برنامه ریزی کرده بود اما برای احترام به میانجیگرهای مصری و قطری از تصمیم خود منصرف شد.

در عین حال رئیس حماس در غزه تاکید کرد مقاومت تر و خشک را با هم به آتش خواهد کشید تا زندگی مردم فلسطین بهبود یابد.

کاملاً واضح است که دولت اشغالگر یحیی سنوار را دشمنی خطرناک برای خود توصیف نموده و آن را شکست ناپذیر و رئیس نظامیان حماس می‌داند.

مردی که اسرائیل از زنده او آن می‌ترسد

بر کسی پوشیده نیست که کابینه اشغالگر یحیی سنوار را دشمن خطرناک و رئیس نظامیان حماس می‌داند، همچنانکه کابینه اسرائیل معتقد است سنوار در مقایسه با دیگر رهبران حماس نسخه‌ای افراطی‌تر است.

مرکز سیاست‌ها و استراتژی اسرائیل وابسته به مرکز هرتزلیا پس از جنگ سیف القدس گزارشی در مورد شخصیت سنوار منتشر نموده و تاکید کرد وی قواعد بازی با اسرائیل را تغییر داده است؛ در بخش دیگری از این گزارش آمده رفتار سنوار را نمی‌توان به دور از عقلانیت و بی توجه به واقعیت‌ها ارزیابی کرد چرا که وی در چارچوب انتخاب‌های آگاهانه عمل کرده و اقدامات خود را بر اساس تجربه و نتایج صحیح و اشتباه آن ارزیابی می‌کند.

این گزارش به عنوان مثال به جنگ سیف القدس اشاره می‌کند که حماس برای دفاع از قدس بر علیه اسرائیل وارد آن شد که حتی در صورت فقدان هر گونه اصطکاک در غزه چنین درگیری مستقیمی را توجیه پذیر می‌کند. این مرکز اسرائیلی به کابینه اسرائیل توصیه می‌کند برای نبردی جدید که در آینده نزدیک آغاز خواهد شد آماده باشد.

به نظر می‌رسد که پیش‌بینی‌های مؤسسه اسرائیل به حقیقت پیوست و جنگی که اشغالگران از آن وحشت داشتند به وقوع پیوست، جنگی که از هر رویداد دیگر از زمان جنگ اکتبر 1973 تاکنون، برای رژیم اشغالگر ویران‌کننده‌تر بود.

بار دیگر، این تجاوزات اسرائیل در مسجد الاقصی بود که حماس و رهبران آن را به آغاز عملیات طوفان الاقصی سوق داد که شامل نفوذ بی سابقه به سرزمین‌های اشغالی بود.

مقاومت اسلامی فلسطین روز شنبه (15 مهر 1402) عملیاتی بزرگ علیه اشغالگران صهیونیست آغاز کرد، عملیاتی که در آن 1200 نفر از ساکنان سرزمین‌های اشغالی و ارتش این رژیم کشته شدند و ده‌ها نفر از آنها به اسارت حماس در آمدند 

اشغالگران همچنان در تلاش است تا به جنبش‌های مقاومت پاسخ دهد، بمباران بی‌امان غیرنظامیان در نوار غزه، تهدید به حمله زمینی به غزه و تهدید به هدف قرار دادن رهبران حماس از جمله یحیی السنوار بخشی از اقدامات آنها در 6 روز گذشته بود.

با وجود این، دولت اشغالگر اگر بخواهد ده‌ها اسیر صهیونیست را که تا این لحظه در دست حماس نگه داشته است، بازگرداند، باید پاسخی سنجیده‌تر اتخاذ کند، به ویژه باوجود رهبری که خود در یک معامله تبادل اسرا آزاد شده بود و حتی در اصل با این توافق مخالف بود.

متن توافقنامه در آن زمان اگرچه به او آزادی می داد اما یحیی سنوار اصرار داشت که در ازای اسرای اسرائیلی همه اسرا فلسطینی را آزاد کنند؛ شاید این موضوع ماهیت این مرد و رویکرد جنبش تحت رهبری او را به ما نشان دهد.

اسرائیل تهدید به ترور یحیی سنوار کرد

سخنگوی ارتش اسرائیل اعلام کرد نیروهای اسرائیلی یحیی سنوار ـ رئیس دفتر سیاسی حماس در غزه ـ را تعقیب خواهند کرد تا بالاخره به او دست یابند.