همنشینی قریب‌الوقوع ماه با برجیس و کیوان در ظهر پنج‌شنبه ۲۹ آبان/ امکان حیات در این سیاره‌ها وجود دارد؟

مسعود عتیقی، مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران درباره همنشینی ماه با سیارات برجیس و کیوان گفت: ساعت ۱۲:۲۴ ظهر روز پنج شنبه، ۲۹ آبان «وضعیت نور روز» زمان همنشینی ماه با سیاره غول پیکر منظومه خورشیدی یعنی برجیس «مشتری» است.

او افزود: سیاره برجیس با جدایی ۲.۵ درجه شمال ماه قرار دارد و در ساعت ۱۸:۲۷ شامگاه همین روز لحظه رسیدن ماه به نزدیکی سیاره حلقه بر گردن کیوان (زحل) است که با جدایی ۲.۹ درجه شمال هلال ماه خواهد بود؛ بنابراین شبانگاه پنج شنبه، ۲۹ آبان فرصت خوبی برای مشاهده و عکاسی از همنشینی کمان ابروی آسمانی با سیارات برجیس و کیوان در زمینه صورت فلکی کمان (قوس) است.

عتیقی ادامه داد: هرچند «پلوتون» در نزدیکی برجیس است، اما به علت درخشش بسیار پایین با چشم و یا در زمان عکاسی ثبت نمی‌شود و به یک تلکسوپ قدرتمند برای مشاهده این سیاره کوتوله نیاز است.

او بیان کرد: سیارات مورد اشاره، در این شب در زمینه صورت فلکی کمان «قوس» قرار دارند، ضمن آنکه پلوتو در نزدیکی این اجرام است که به علت درخشش بسیار پایین با چشم قابل مشاهده نیست و رصدگران برای مشاهده این سیاره کوتوله به یک تلسکوپ ۱۰ اینچی و حتی بالاتر نیاز دارند.

عتیقی گفت: سیاره غول پیکر برجیس بر اساس آخرین داده‌های تایید شده، دارای ۷۹ قمر و یا ماه بوده و سیاره کیوان که در زمانی اقمار کمتری نسبت به برجیس داشت، اکنون دارای ۸۲ قمر تائید شده است. سیاره برجیس پنچمین و سیاره کیوان ششمین سیاره در منظومه خورشیدی هستند که دارای جنس گازی بوده و سیاره برجیس با فاصله میانگین ۷۷۸ میلیون کیلومتر از خورشید و با دوره ۱۲ ساله زمینی به گرد مهر تابان «خورشید» در گردش است.

مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران افزود: بر خلاف تصور عمومی، سیاره برجیس نیز دارای سیستم حلقه همچون سیاره کیوان است. در سال ۱۹۷۹ میلادی «۱۳۵۷- ۱۳۵۸ خورشیدی» فضاپیمای وویجر از نزدیک این حلقه‌ها را شناسایی کرد، اما به علت پایین بودن نسبت بازتاب سیستم حلقه‌ای این سیاره، این حلقه‌ها از زمین قابل مشاهده نیستند.

احتمال حیات در برجیس وجود ندارد

عتیقی درباره امکان وجود حیات در این سیاره گفت: سیاره برجیس با توجه به وضعیت گازی بودن و شرایط پیچیده جوی نمی‌تواند دارای حیات حتی از نوع اولیه باشد، اما برخی از اقمار آن از جمله قمر آیو دارای سیستم آتشفشانی فعال، با ۲۰۰ آتشفشان است و قمر اروپا از اقمار گالیله‌ای که برای اولین بار توسط گالیله ایتالیاتی از درون تلسکوپ مشاهده شد؛ دارای اقیانوس‌های منجمد سطحی بوده و بشر همواره به دنبال کشف راز حیات در بخش‌های مختلف کائنات از جمله قمر اروپا در اطراف برجیس است.

او افزود: تاکنون ۹ فضاپیما به ملاقات سیاره برجیس رفته اند که از جمله به فضاپیما‌های پایونیر ۱۰ و ۱۱، وویجر ۱ و ۲، فضاپیمای گالیله، می‌توان اشاره کرد. جونو آخرین فضاپیمایی است که در سال ۲۰۱۶ میلادی برای بررسی این سیاره اعزام و هم اکنون در اطراف آن در چرخش است.

مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران بیان کرد: برجیس دارای یک لکه قرمز بزرگ بر روی خود است که حاصل تفاوت سرعت چرخش در عرض‌های مختلف جغرافیایی و در نتیجه ایجاد گردباد شدیدی شده است که چندین قرن بر روی آن وجود دارد؛ قطر این گرد باد حدود دو برابر سیاره زمین است.

عتیقی درباره امکان وجود حیات در سیاره کیوان گفت: سیاره کیوان نیز به دلیل گازی بودنش، نمی‌تواند مکانی برای وجود حیات باشد، اما برخی از قمر‌های آن از جمله بزرگترین قمر آن «تایتان» که به عنوان اولین قمر بعد از ماه از نزدیک توسط کاوشگران بدون سرنشین زمینی مورد مطالعه قرار گرفت، از جمله کاندیدا‌های وجود حیات در سامانه خورشیدی است. چندین فضاپیما از جمله پایونیر، وویجر ۲، و فضاپیمای کاسینی، سیاره کیوان را تاکنون «طی حدود ۴ دهه اخیر» از نزدیک مورد مطالعه قرار داده اند.

منبع: باشگاه خبرنگاران جوان

24