یک کشف غیرمنتظره دانشمندان درباره مغز

 هرچند این نکته می‌تواند تکان‌دهنده باشد، با این حال خبر خوب این است که چنین تأثیراتی موقتی هستند و مغز طی دو ماه به حالت طبیعی بازمی‌گردد.

دانشمندان می‌گویند نتایج این پژوهش، که با هدف درک فرآیند ترمیم مغز پس از ماراتن انجام شده، می‌تواند افق‌های تازه‌ای برای درمان بیماری‌های تحلیل‌برنده مانند ام‌اس باز کند.

در مغز انسان، ماده‌ای چرب به نام «میلین» (Myelin) وظیفه‌ای کلیدی دارد: پوشاندن و محافظت از نورون‌ها و کمک به انتقال سریع و ایمن پیام‌های الکتریکی میان سلول‌های عصبی.

مطالعه اخیر نشان می‌دهد که در شرایط فشار متابولیکی شدید، مانند دویدن یک ماراتن کامل (۴۲ کیلومتر)، بدن ممکن است از میلین به‌عنوان منبع انرژی استفاده کند.

در چنین وضعیتی و پس از اتمام ذخایر کربوهیدراتی مانند گلیکوژن، بدن به سراغ چربی‌ها می‌رود و طبق یافته‌های این پژوهش، حتی میلین مغزی هم ممکن است وارد این چرخه شود.

مغز واقعا خودش را می‌خورد؟

یک تیم پژوهشی متشکل از محققان در دانشگاه باسک و دو موسسه فعال در زمینه تحقیقات مغز، با استفاده از تصویربرداری ام‌آرآی مغز دوندگان ماراتن را در سه بازه بررسی کردند: ۴۸ ساعت پیش از مسابقه، دو هفته بعد و دو ماه پس از پایان مسابقه.

دانشمندان می‌گویند مغز ماده میلین خود را پس از دویدن ماراتن مصرف می‌کند.

کارلوس ماتوته، استاد کالبدشناسی انسانی در دانشگاه باسک در این زمینه گفت: «ما شاهد کاهش سطح میلین در ۱۲ ناحیه از ماده سفید مغز بودیم؛ نواحی‌ای که با هماهنگی حرکتی، ادراک حسی و پردازش عاطفی در ارتباط‌ هستند.»

با این حال این کاهش دائمی نبود. پدرو راموس-کابرر، استاد پژوهشی در موسسه بیومگیون، گفت: «اسکن دو هفته بعد نشان داد که سطح میلین به‌طور قابل توجهی افزایش یافته، اما هنوز به حالت پیش از مسابقه نرسیده بود.»

در نهایت، دو ماه پس از مسابقه، سطح میلین دوباره به وضعیت طبیعی بازگشته بود.

امید تازه برای مبتلایان به ام‌.اس

در حالی‌که ممکن است تعجب‌آور باشد که بدن یک ماده محافظ مغز را مصرف می‌کند، آنچه توجه دانشمندان را جلب کرده، سرعت بازیابی بالای میلین است.

به گفته دکتر ماتوته، درک این سازوکار طبیعی می‌تواند کلیدهایی برای درمان بیماری‌های تحلیل‌برنده مانند ام‌اس باشد؛ بیماری‌ای که در آن، از بین رفتن میلین منجر به آسیب ساختاری و تحلیل نورونی می‌شود.

هرچن ماده محافظ مغز بعد از ماراتن مصرف می‌شود، با این حال بدن به سرعت آن را بازیابی می‌کند.

وی در این خصوص گفت: «اگر بفهمیم مغز دوندگان چگونه میلین خود را به‌سرعت بازسازی می‌کند، شاید بتوانیم راه‌هایی برای بازگرداندن میلین در بیماران ام‌اس پیدا کنیم.»

آیا باید دویدن را کنار گذاشت؟

پژوهشگران تأکید می‌کنند که این یافته‌ها به معنای خطرناک بودن ماراتن برای همه نیست. برعکس، ورزش همچنان فواید فراوانی برای بدن دارد.

اما برای افرادی که به بیماری‌های تحلیل‌برنده میلین مبتلا هستند، دویدن ماراتن ممکن است بیش از آن‌که مفید باشد، مضر باشد.