اشتیاق آمریکا برای همکاری فضایی با چین؛ نمونه‌ای آشکار از استاندارد دوگانه واشنگتن

بر اساس گزارش 1 دسامبر (10 آذر) روزنامه «ساوت چاینا مورنینگ پست» هنگ کنگ، قانون «اصلاحیه ولف» در مدتی طولانی همکاری بین «سازمان ملی هوانوردی و فضایی آمریکا» (ناسا) و «سازمان ملی فضایی چین» (CNSA) را ممنوع کرده، اما 29 نوامبر سال جاری (8 آذر)، یک ایمیل درون‌سازمانی ناسا نشان داد که ناسا از کنگره خواسته است تا به محققان دریافت کننده کمک مالی ناسا اجازه دهد برای درخواست از چین به منظور اخذ نمونه‌های خاک ماه که توسط ماهنورد «چانگ ئه-5» چین به زمین منتقل شده، اقدام کنند.

در این نامه تحت عنوان «نامه‌ای به همکاران عزیز» نوشته شده، این درخواست بسیار «ضروری» است چون نه تنها نمون‌ های خاک ماه جمع آوری شده توسط چین «ارزشی منحصربفرد» دارد بلکه چین اخیرا پذیرش درخواست‌های محققان سراسر جهان برای اخذ این نمونه‌ها را به منظور انجام مطالعات مورد نظر و به اشتراک گذاری نتایج این مطالعات، آغاز کرده است.

در چنین پس زمینه‌ای است که ناسا به فکر اخذ اجازه از کنگره برای گرفتن نمونه‌های خاک ماه افتاده است. اما همان طور که در نامه فوق قید شده، ناسا تاکید دارد که به غیر از کسب چنین نمونه‌های از چین، دیگر موارد ممنوعیت همکاری فضایی با چین طبق قانون «اصلاحیه ولف» همچنان معتبر است.

آمریکا بیش از 10 سال پیش، به منظور سرکوب تلاش‌های چین در زمینه تحقیقات فضایی، چین را از حضور در پروژه ایستگاه فضایی بین‌المللی محروم کرد. کنگره آمریکا در سال 2011 قانون «اصلاحیه ولف» (پیشنهاد شده توسط فرانک رودلف ولف، نماینده وقت ایالات متحده) را به منظور منع کامل همکاری فضایی با چین، به بهانه «وجود خطر جاسوسی»، تصویب کرد و به این ترتیب کاملا در همکاری با چین در ایستگاه فضایی بین‌المللی را بست.

اما این مانع پیشروی چین در زمینه هوافضا نشده و همان طور که برای همگان آشکار است، چین امروز در زمینه هوافضا به نتایج درخشانی نائل آمده است.

از زمان روی کار آمدن «بیل نلسون»، مدیر فعلی ناسا، او بارها و بارها اظهارات تندی را علیه چین مطرح و جنجال به پا کرده است.

در 23 ژوئن 2021، او هنگام شرکت در جلسه استماع مجلس نمایندگان ایالات متحده، خطاب به کمیسیون علم، فضا و فناوری کنگره گفت که امیدوار است این کمیسیون از درخواست ناسا برای افزایش بودجه سال مالی 2022 این سازمان حمایت کند. او برای نشان دادن «صداقت» خود برای این درخواست، در این جلسه اعلام کرد که از دائمی‌سازی قانون «اصلاحیه ولف» حمایت می‌کند.

اما 27 آوریل 2022، در حالی که چین در زمینه هوافضا به پیشرفت‌های پیاپی دست یافته، بیل نیلسون در اقدامی خنده‌دار، چین را به «عدم شفافیت و تمایل به همکاری» متهم کرد. او مدعی شد که «آمریکا خواهان همکاری (با چین) است، اما چین مبتکرانه پیشنهاد همکاری را مطرح نکرده است.»

در سال 2004، چین به طور رسمی پروژه «چانگ ئه» به منظور اکتشاف ماه را راه اندازی کرد. ماموریت ماهنوردی «چانگ ئه-5» یکی از پیچیده‌ترین و دشوارترین ماموریت‌ها در این پروژه به شمار می‌رفت، زیرا در این ماموریت خاک ماه توسط فضاپیمای ماهنورد «چانگ ئه-5» به کره زمین منتقل شد. این ماهنورد در 24 نوامبر 2020 پرتاب شد و در 1 دسامبر آن سال بر سطح کره ماه فرود آمد و پس از جمع آوری نمونه‌های خاک کره ماه، در 17 دسامبر به زمین بازگشت.

به عنوان جدیدترین پیشرفت در پروژه «چانگ ئه»، ماموریت ماهنورد «چانگ ئه-6» نیز در حال انجام و قرار است در حدود سال 2024، ماهنورد «چانگ ئه-6» پرتاب شود. پیش‌بینی می‌شود این اولین بار در تاریخ بشر خواهد بود که نمونه‌های خاک از پشت ماه جمع آوری شود، بنابراین ارزش علمی این نمونه‌ها ممکن است بالاتر باشد.

علاوه بر پروژه اکتشاف ماه، چین همچنین ایستگاه فضایی خود به نام «تیانگ گونگ» را ساخته و کاوشگر مریخ آن به نام «تیان ون-1» نیز در ماه مه 2021 بر روی مریخ فرود آمد. بنا بر این پر واضح است که صنعت هوافضای چین در حال رشد سریع است.

زمانی که صنعت هوافضای چین در مرحله تحقیقاتی حیاتی خود بود و نیاز به همکاری داشت، آمریکا دست به تحریم و منع همکاری زد اما موقعی که فناوری هوافضای چین توسعه یافته، آمریکا خواستار همکاری است و همین «معیار دوگانه» آمریکا را کاملا آشکار ساخته است.