مهم‌ترین تسلیحاتی نظامی ایران؛ از موشک‌های بالستیک تا پرنده‌های بی‌سرنشین/ قدرت اصلی ایران در دریا چیست؟

به گزارش خبر فوری ، صنایع دفاعی ایران در طول سال‌های اخیر پیشرفت زیادی داشته است. ایران هر چند با تحریم‌های مختلفی روبه‌رو بوده اما توانسته به خوبی نظم و ساختار مناسبی به سیستم دفاعی خود داده و با تجهیز موشک‌ها، زیردریایی‌ها و حتی هواپیماهای خود در سه زمینه زمینی، دریایی و هوایی پیشرفت کند.

به مناسبت روز ملی صنایع دفاعی بد نیست به مهمترین دستاوردهای نظامی ایران و تغییرات عمده اش در طول این سالها بپردازیم و آن را به صورت پرونده‌ای خبری ارائه دهیم.

راهبرد ضددسترسی و ضدمنطقه ای؛ استراتژی نظامی ایران

استراتژی نظامی ایران بعد از انقلاب تغییر کرده است؛ قبل از انقلاب ارتش ایران به علت نزدیکی پهلوی به آمریکا، مدل غربی داشت اما بعد از انقلاب اسلامی و آغاز جنگ تحمیلی و نیز برخی مشکلات بعدی ایران با غرب مدل و ساختار نظامیش را از مدل غربی به شرقی تغییر داد. طبق برخی اطلاعات این مدل شرقی نیز در سالهای اخیر در حال چرخش بیشتر از مدل روسی - شوروی به مدل چینی مدرن است( اینجا بخوانید ).

به هر حال، آنچه مشخص است این است که اصل و بنیان استراتژی نظامی ایران، دفاع است. این استراتژی خود را در هر سه زمینه تسلیحاتی زمینی، نیروی هوایی و به خصوص ناوها و تجهیزات دریایی نشان می‌دهد.

طبق تحلیل استراتژیست‌های نظامی، ایران استراتژی دفاعی "ضد دسترسی" و "منع منطقه ای" را پیش گرفته است. راهبردهای ضددسترسی و منع منطقه‌ای آن‌قدر به هم مرتبط هستند که تقریباً همه جا در کنار هم می‌آیند. با این حال، این دو راهبرد(استراتژی) با یکدیگر متفاوت و در واقع کاملاً مجزا هستند. ضددسترسی به معنای اقداماتی است که یک کشور انجام می‌دهد تا به نیروهای نظامی دشمن اجازه ورود به منطقه را ندهد. این در حالی است که منع منطقه‌ای شامل اقداماتی می‌شود که یک کشور انجام می‌دهد تا آزادی فعالیت را از نیروهای نظامی دشمن که پیشاپیش در منطقه حضور و بلکه بر آن تسلط دارند، سلب کند.

جمهوری اسلامی ایران به وضوح ابزارهای لازم برای هر دو راهبرد فوق را در اختیار دارد و تاکنون آن‌ها را به کار نیز بسته است. برخی از این ابزارها عبارتند از: انواع شناورها و قایق‌های تندرو در خلیج فارس، تنگه هرمز و دریای عمان؛ پهپادهای شناسایی و مسلح بر فراز منطقه و مرزهای آبی و خاکی کشور؛ سامانه‌های هوشمند زمینی و بدون نیاز به کاربر (شامل رادار برای شناسایی و تجهیزات دفاعی برای درگیری در صورت لزوم)؛ موشک‌های کوتاه‌برد ضدکشتی؛ و...( اینجا بخوانید ).

استراتژی دریایی ایران

تاکتیک ضد دسترسی به خصوص خود را در نیروی دریایی جمهوری اسلامی ایران نشان می‌دهد. طبق تحلیل وبگاه فوربس، نیروی دریایی ایران به لحاظ وظیفه و راهبرد به دو دسته قابل تقسیم است:

الف. نیروی دریایی ارتش

ب. نیروی دریایی سپاه پاسداران.

فوربس تاکید دارد که استراتژی نظامی نیروی دریایی سپاه متفاوت از ارتش است و حتی سلاح‌های استفاده شده در این دو نیرو با هم فرق دارند. از نظر این وبگاه، سپاه اصولا سعی دارد با قایق های تندرو خود و با اتکا به سرعت به اهداف خود برسد. در تاکتیک های جنگی نیز روش نیروی دریایی سپاه متفاوت است. نیروی دریایی سپاه بر خلاف نیروی اصلی ارتش سعی دارد از تاکتیک جنگ های نا متقارن در آب های آزاد استفاده کند، عمده محل رفت و آمد و مانور این نیرو نیز آب های خلیج فارس و دریای عمان است که محل مناسبی برای پیشبرد جنگ های نامتقارن است.

بر خلاف دریای عمان و خلیج فارس که محل مانور نیروی دریایی سپاه و به خصوص قایق‌های تندرو است، آبهای اطراف یعنی دریای سرخ و دریای عرب، محل عبور و مرور و قدرت نمایی نیروی دریایی اصلی ایران و کشتی های بزرگ تر و ناوچه‌هایش هستند.

فوربس معتقد است به همین علت، نیروی دریایی آمریکا در بیرون از خلیج فارس سعی دارد فاصله مناسب را با کشتی های ایران حفظ کند، اما در خلیج فارس به علت حضور قایق های تندرو سپاه، گاهی این فاصله از بین رفته و نیروهای دو طرف حتی در آستانه جنگ مستقیم نیز پیش می‌روند. نمونه های فراوانی در این مورد وجود دارد. آخرین نمونه مربوط به آوریل 2020 بود که تنش دریایی نیروهای آمریکایی و سپاه پاسداران حتی به توییت زدن های دونالد ترامپ و تهدیدات متقابل مقامات ایران و آمریکا انجامید. البته نویسنده تاکید دارد که این استراتژی سپاه ممکن است کوتاه مدت بوده و بعد از مدتی تغییر کند؛ چرا که برخی شواهد گویای این است که نیروی دریایی سپاه در حال تغییر موقعیت خود و ورود فعالانه به اقیانوس هند است که در این صورت ممکن است برخوردش با نیروی دریایی آمریکا بیشتر شود( اینجا بخوانید ).

قایق تندرو، زیردریایی و مین‌های آبی؛ مهم‌ترین ابزارهای دفاعی ایران در آب

در پیشبرد استراتژی فوق به جز قایق‌های تندرو که شاید مهم ترین ابزار ایران باشند، زیردریایی‌ها و مین‌های دریایی نیز مهم هستند. وبگاه نشنال اینترست مدتی پیش در گزارش خود نوشت که اگر در تنش نظامی احتمالی ایران با عربستان، این کشور به درستی از زیردریایی‌های خود استفاده کند، کار بندرها و مواضع نظامی ساحلی عربستان ساخته است. از نظر نشنال اینترست، زیردریایی‌های ایران بسیار خطرناک هستند، به خصوص زیردریایی فاتح که می‌تواند بسیار مخرب باشد( مهم‌ترین زیردریایی‌های ایران را بشناسید ).

همچنین طبق گزارش "مرکز مطالعات بين المللي و استراتژيك آمريكا(CSIS)"، نيروهاي نظامي ايران چند هزار‌ مین دريايي هوشمند در اختيار دارد که وزن هر کدام به 300 کيلو مي‌رسد. به گزارش اين مرکز معتبر آمريکايي، مين‌هاي ايراني تهديدی جدی برای ناوهاي هواپيمابر آمريکايی در خليج فارس و بويژه تنگه هرمز هستند، به‌طوري که در صورت انفجار، هر کدام از اين مين‌ها مي‌توانند يک سوراخ بزرگ در بدنه ناو هواپيمابر آمريکايي ايجاد کنند که باعث غرق آن شود.

نشریه آمریکایی نشنال اینترست هم طی گزارشی تاکید کرد که در عمل، مین‌های دریایی ایران، بیش از موشک‌هایش می‌توانند ناوهای آمریکایی را تهدید کنند. این وبگاه در این مورد نوشت: مین‌های دریایی می‌توانند مؤثرترین سلاح ایران برای بستن تنگه هرمز باشند. از 19 ناو آمریکایی که از جنگ جهانی دوم تاکنون غرق یا ناپدید شده‌اند، 15 ناو بر اثر انفجار مین‌های دریایی نابود شده‌اند( درباره مین‌های دریایی ایران اینجا بخوانید ).

موشک‌های بالستیک؛ مهم‌ترین ابزار زمینی ایران

موشک‌های بالستیک اصلی‌ترین ابزار یک کشور برای پیشبرد استراتژی ضددسترسی هستند. بنا به اعتقاد بسیاری از کارشناسان نظامی، ایران یکی از قدرتهای اصلی نظامی در این زمینه است و موشکهای آن می‌تواند مانع جلوگیری از نفوذ دشمنان به خاک کشور گردد.

هرچند برنامه موشکی ایران قبل از انقلاب آغاز شد، اما در جنگ ایران و عراق برای حمله به صدام حسین با ضربات عمیق در خاک عراق تسریع گردید. از آن به بعد، جمهوری اسلامی ایران با کشورهای لیبی، کره شمالی و چین همکاری داشته تا یک زرادخانه بزرگ و متنوع از موشک‌های بالستیک و کروز که بخشی از استراتژی بازدارنده سه پایه آن است، ایجاد کند.

اما موشک بالستیک چیست؟ کارشناسان به موشک‌هایی "بالستیک" می‌گویند که تا ارتفاع بسیار بالایی اوج می‌گیرند. این موشکها برد بسیار بالایی دارند و حتی از جو زمین نیز خارج می‌شوند و با استفاده از ماشین ورود مجدد (RV) به جو بازمی‌گردند.

در نمودار زیر می‌توانید مهم‌ترین موشک‌های بالستیک جمهوری اسلامی ایران و برد هر یک از آنها را بشناسید.

( درباره انواع و اقسام موشک‌های بالستیک جمهوری اسلامی ایران این گزارش را بخوانید ).

سامانه باور؛ مهم‌ترین دستاورد موشکی جدید

ساخت سامانه موشکی باور 373 بدون شک یکی از مهم‌ترین موفقیت‌های موشکی ایران در سالهای اخیر بود. نشنال اینترست آمریکا بعد از انتشار خبر رونمایی از باور 373 تاکید کرد که این سامانه موشکی بالستیک می‌تواند به راحتی مزایا و توانایی‌های اس 300 را پوشش دهد. طبق اعتراف این وبسایت، توانایی باور 373 حتی از اس 300 هم بیشتر بوده و با کمی پیشرفت به اس 400 می‌رسد. سیستم موشکی اس 400 هم اکنون بزرگترین و دوربردترین و پیشرفته‌ترین سامانه موشکی زمین به هوای دنیاست و ایرانی‌ها با باور 373 فقط اندکی با دستیابی به این ابرسیستم موشکی فاصله دارند.

این سامانه همچنین، قابلیت تعقیب و ضربه زدن به انواع موشکهای بالستیک، بمب‌افکن‌ها، هواپیماهای شناسایی و پهبادها را داراست. نشنال اینترست به نقل از مقامات ایران تاکید دارد که این سیستم موشکی در تمام شرایط جغرافیایی و آب و هوایی فعال است و می‌تواند به دشمن ضربه بزند( درباره باور 373 اینجا بخوانید ).

رعد؛ یکی نمونه مهم از موشک‌های بالستیک جمهوری اسلامی ایران

موشک رعد یکی از موشکهای نوین نیروی هوا فضای سپاه است که بدون شک تحولی عمیق در ساختار نظامی ایران به وجود آورده و توانایی بسیاری به کشور جهت پیشبرد استراتژی ضددسترسی و ضدمنطقه‌ای می‌دهد. این موشک چهار ویژگی اصلی دارد که در اینجا باید به آن اشاره نماییم:

الف. موشک رعد از نسل جدید پیشران‌ها با بدنه غیرفلزی و کامپوزیت است. استفاده از فناوری بدنه‌های الیاف کربن قابلیت تحمل 100 بار فشار و دمای 3 هزاردرجه سانتیگراد و دستیابی به موشک‌های بسیار سبک را فراهم می‌کند.

ب. موشک رعد 500 از موشک‌های نسل جدید است که در مقایسه با موشک فاتح 110 با بدنه فولادی، با یک دوم وزن اما 200 کیلومتر از افزایش برد برخوردار است.

ج. موشک رعد 500 با استفاده از فناوری الیاف کربن نصف موشک فاتح 110 (با بدنه فولادی) وزن داشته و 200 کیلومتر برد بیشتری نسبت به آن دارد. احتمالا عدد 500 نیز نشان از برد 500 کیلومتری این موشک است.

د. در موشک رعد 500، بالچه‌های مثلثی انتهای موشک حذف شده و دماغه موشک کشیده‌تر شده که احتمالا نشان از افزایش سرعت آن دارد( مطالبی بیشتر درباره موشک رعد و مختصاتش را اینجا بخوانید ).

سجیل، یکی از دوربردترین موشک‌های بالستیک ایران

سجیل یکی از دوربردترین موشکهای بالستیک ایران است. نشنال اینترست معتقد است این موشک ایرانی می‌تواند مسافتی به اندازه 1.250 مایل را طی کند و اهدافی در نزدیکی اروپا را نیز در تیررس خود قرار دهد. همچنین خاور دور، جنوب آسیا و حتی شرق آفریقا نیز می‌تواند در دسترس موشک سجیل ایران قرار داشته بگیرند. این توانایی تا پیش از این در اختیار ایران نبود لذا در نوع خود بی‌همتاست.

برخی استراتژیست‌ها و کارشناسان تجهیزات نظامی تاکید دارند که هر چند موشکهای بالستیک ایران قادر نیستند خاک آمریکا را مورد هدف قرار دهند اما با پیشرفت کنونیشان به راحتی می‌توانند پایگاه‌های این کشور و متحدینشان را در منطقه مورد هدف قرار دهند( درباره موشک سجیل بیشتر بدانید ).

هواپیماهای بدون سرنشین ایران؛ سیمرغ‌های ایران در آسمان

هر چند شاید در نگاه اول، تحریم‌ها باعث ضعف هواپیماها و تجهیزات هوایی ایران شده باشند اما نباید فراموش کرد که ارتش و سپاه در این زمینه نیز پیشرفت‌های بسیاری داشته‌اند که به راحتی می‌تواند به آنها در زمینه پیشبرد استراتژی ضدمنطقه‌ای و ضددسترسی کمک کند.

هواپیماهای بدون سرنشین مهم‌ترین ابزار یک کشور برای چنین هدفی هستند و ایران در این سالها در این زمینه پیشرفت بسیاری داشته است؛ تا آنجا که وبگاه خبری صهیونیستی اورشلیم پست در یکی از گزارش‌های اخیرش از هواپیماهای بدون سرنشین ایران نوشت. این وبگاه اسرائیلی با این عنوان که هواپیماهای بدون سرنشین ایران قادرند به اسرائیل برسند، نسبت به توانایی ایران در این زمینه احساس خطر کرد.

هواپیماهای بدون سرنشین ایران توانایی پرواز در حدود 1000 کیلومتر را دارند و این بدین معنی است که بدون احتیاج به سوخت گیری مجدد می‌توانند به خاک رژیم صهیونیستی برسند. اورشلیم پست در ادامه گزارشش به بررسی تاریخ ساخت هواپیماهای بدون سرنشین در ایران می‌پردازد و تاکید دارد که ایران از دهه 80 میلادی وارد این صنعت شده است. این وبگاه اعتراف می‌کند که ایران یکی از نوآوران در زمینه ساخت پهپاد است و بدون شک، دستاوردهای بسیاری در این زمینه داشته است؛ به نحوی که کاملا توانسته بر آسمان منطقه تسلط پیدا کند. نویسنده گزارش تاکید دارد که ایران از همین هواپیماها در جنگ با داعش استفاده کرد و این فناوری به شدت به او در این زمینه کمک کرد.( مهم ترین هواپیماهای بدون سرنشین ایران را بشناسید ).

منبع: خبر فوری

38