نشاط کودکی، ضامن پیشگیری از اعتیاد در بزرگسالی است

سعیدمنتظرالمهدی سخنگو و معاون ستاد مبارزه بامواد مخدر ریاست جمهوری در یادداشتی با موضوع «نشاط دوران کودکی، تضمینِ پیشگیری از اعتیاد در بزرگسالی» آورده است: امروزه روز کمتر کسی را می‌توان سراغ گرفت که دوران کودکی، یعنی از بدو تولد تا ۱۲ سالگی را مهم‌ترین و حساس‌ترین دوره رشد و تحول آدمی نداند.

آن گونه که متخصصان و نظریه‌پردازان روانشناسی تحولی نشان داده‌اند در این سال‌های آغازین زندگی است که ساختارهای اصلی مغز بارور و نضج پیدا می‌کنند, ذهن و فرایندهای بنیادی آن شکل می‌گیرند, هسته‌های اصلی شخصیت فرا می‌بالند و خمیرمایه اصلی و اولیه خلق و خو ریخته می‌شود.

چگونگی و کیفیت شکل‌گیری هر یک از چهار عنصر مهم مغز، ذهن، شخصیت و خلق خو در سال‌های کودکی، در وهله اول متاثر از شرایط «درون خانواده» و در وهله بعد متاثر از وضعیت درون «مدرسه» است.

از همین رو این دو محیط، به ویژه محیط خانواده و حال و هوای روانی و تربیتی آن، هم می‌توانند فردی مقاوم در برابر سختی‌های روزگار و «تاب‌آور» در برابر انواع فشارها و تنیدگی‌های زندگی بار آورند و «هم» می‌توانند کودک در حال رشد و نمو را به عنصری «شکننده» و آسیب‌پذیر در برابر چم و خم روزگار تبدیل کنند.

انبوه شواهد مطالعاتی، خاصه یافته‌های عصب شناسی (Nuoro science) و نتایج به دست آمده از طریق پژوهشگران رشته نوین «علم نشاط»(the science of happiness )، نشان داده‌اند که یکی از متغییرهای مهم مرتبط با گرایش و عدم گرایش به انواع آسیب‌های اجتماعی-روانی در دوران جوانی و بزرگسالی ، نشاط (شادابی) ایجاد شده در دوران کودکی است.

به بیان روشن‌تر، یافته‌های تجربی نشان داده‌اند آن دسته از افرادی که دوران کودکی خود را در محیط خانوادگی سرشار از وجد، نشاط، شادی، رضایت، صمیمیت و دلبستگی عاطفی گذرانده‌اند در بزرگسالی در برابر «وسوسه‌های آسیب‌زا» به ویژه گرایش به مواد افیونی و مِی بارگی مقاوم خواهند بود و در دام «اعتیاد» و آسیب گرفتار نخواهند شد؛ به همین سبب متخصصان این قلمروها بر ضرورت خلق محیط خانوادگی نشاط آمیز و عاری از جنگ و کشمکش برای کودکان تاکید می‌ورزند.

در تبیین تاثیر تضمینی «نشاط دوران کودکی» در «پیشگیری از اعتیاد بزرگسالی» می‌توان دلایل مختلفی را یادآور شد و یکی از آن دلایل آن است که نشاط کودکی موجب پختگی و رشد مطلوب «مراکز لذت» مغز می‌شود. این عامل نیز به نوبه خود مانع از آن می‌شود که فرد در بزرگسالی در پی جستجوی لذت‌های تصنعی و تخریب‌گر ذهن و مغز خود برآید.

دلیل دوم آن است که نشاط کودکی موجب شکل‌گیری «ذهن نرمال» می‌گردد. ذهن نرمال نیز به فرد کمک می‌کند تا از عوامل آسیب‌زایی نظیر مواد افیونی بپرهیزد.

دلیل سوم آن است که نشاط، آدم‌ها را برونگرا و خوش‌خلق می‌سازد و مانع از «روان رنجوری» آنان می شود، این عوامل نیز دژ نیرومندی هستند که افراد را در برابر هر نوع اعتیادی مقاوم می‌سازند.

خلاصه آنکه، دوران کودکی سهم و نقش شگرفی در آینده انسان‌ها برعهده دارد و هماره در ادبیات دینی و توصیه‌های نبی مکرم اسلام درخصوص توجه ویژه به این دوران اشاره شده است (علیکم بالاحداث).

چنانچه این دوران در محیطی عاری از فشار و تنش سپری گردد و به گونه‌ای نشاط‌انگیز پشت سر نهاده شود، می‌توان آینده امیدبخش، سالم و عاری از اعتیاد برای فرد پیش‌بینی کرد.

منبع: فارس

1980