دایناسور‌های پردار چگونه تا به امروز زنده ماندند!
پرندگان امروزی بازمانده دایناسور‌های پرداری هستند که از چندین دوره انقراض جان سالم به در برده اند و به نظر می‌رسد دانشمندان اکنون می‌دانند که راز این موفقیت چه بود.
ما می‌دانیم که پرندگان امروزی بازماندگان دایناسور‌های پرداری هستند که پس از دوره‌های مختلف انقراض دسته جمعی جاندارن که تاریخ زمین به خود دیده، هنوز به حیات خود در سراسر جهان ادامه می‌دهند. اما همیشه این سوال مطرح بود که چرا این دایناسور‌های پردار برخلاف دیگر دایناسور‌ها توانستند از این انقراض‌های دسته جمعی جان سالم به در ببرند.
وران‌های آتشفشانی گسترده در حدود ۲۰۲ میلیون سال پیش تأثیر عمیقی بر آب و هوای زمین گذاشت و باعث یک رویداد انقراض دسته جمعی شد که سه چهارم گونه‌های سیاره از جمله بسیاری از دایناسور‌ها را از بین ببرد. با این همه، تعدادی از دایناسور‌ها نیز توانستند در این شرایط دشوار زنده بمانند و بقای خود را حفظ کنند. دانشمندان اکنون می‌گویند که دایناسور‌های اخیر، این بقا و ماندگاری خود را مدیون یک ویژگی خاص بودند؛ پرها!
به طور کلی ما دایناسور‌ها را موجوداتی گرما دوست می‌دانیم که به طور خاص برای محیط گرم و مرطوب دوره تریاس ساخته شده اند. با این حال، به نظر می‌رسد سازگاری با سرما احتمالاً سبب شده است برخی از دایناسور‌ها بتوانند خود را از انقراض کامل برهانند. دیرینه شناسان دانشگاه کلمبیا در مقاله‌ای که در نشریه Science Advances به چاپ رسانده اند، ضمن مطرح کردن این ادعا توضیح می‌دهند که پوشش گرم پر‌های دایناسور‌ها می‌تواند به این موجودات کمک کرده باشد که در دوره‌های نسبتا کوتاه، اما شدید زمستان‌های مرتبط با فوران‌های عظیم آتشفشانی، به حیات خود ادامه بدهند.
پل اولسن، دیرینه شناس مرکز زمین شناسی لامونت-دوهرتی در دانشگاه کلمبیا می‌گوید: «ما می‌دانیم که در حدود ۲۰۰ میلیون سال پیش، به علت رخ دادن فوران‌های آتشفشانی بزرگ در زمین، زمستان‌های سختی پدید آمد. آتشفشان‌ها ذرات گوگرد را به اتمسفر پرتاب می‌کردند که آسمان را برای سال‌ها تاریک کرد و طبیعتا دمای جهانی نیز کاهش یافت. اما اینکه چنین زمستان‌هایی را چگونه می‌توان در پس زمینه انقراض دسته جمعی پایان دوره تریاس قرار داد، تا پیش از این کاملاً ابهام برانگیز بود».
در این مطالعه جدید، اولسن و همکارانش اولین شواهد فیزیکی مبنی بر اینکه نه تنها چنین زمستان‌هایی در پایان دوره تریاس رخ داده را ارائه کردند، بلکه ثابت کردند که دایناسور‌ها نیز در آنجا حضور داشتند. در محلی به نام حوضه جونگگار، که در پایان دوره تریاس در بالای دایره قطب شمال قرار داشت، این تیم تکه‌های سنگی را شناسایی کردند که تنها می‌توانست توسط یخ‌های باستانی رسوب کرده توسط ردپای دایناسور‌ها ایجاد شده باشد.
استفن بروسات، دیرینه شناس دانشگاه ادینبورگ که در مطالعه جدید شرکت نداشت، می‌گوید: «این تصور قبلا وجود دارد که دایناسور‌ها همیشه در جنگل‌های سرسبز استوایی زندگی می‌کردند. اما این تحقیق جدید اکنون ثابت می‌کند که دایناسور‌ها در آغاز دوران ظهور خود در عرض‌های بالاتر و در مناطق حتی پوشیده از یخ زندگی می‌کردند.»
دوره تریاس با فوران‌هایی که حدود ۲۰۲ میلیون سال پیش آغاز شد، به پایان رسید، زیرا ابرقاره پانگه آ در همان زمان بود که شروع به تجزیه شدن کرد. فوران‌های آتشفشانی عظیم با شکافتن پوسته زمین حوضه‌ای را باز کردند که بعد‌ها به اقیانوس اطلس تبدیل شد. گدازه‌های سخت شده حاصل از این فوران‌ها در حال حاضر ۷ میلیون کیلومتر مربع در سراسر آفریقا، اروپا و آمریکای شمالی و جنوبی گسترده شده است و یک توالی سنگی را تشکیل می‌دهد که مجموعاً به عنوان صفحه ماگمایی اقیانوس اطلس مرکزی یا CAMP شناخته می‌شود.
سطوح دی اکسید کربن در اواخر تریاس و اوایل ژوراسیک بسیار بالا بود که بیشتر آن توسط آن فوران‌ها به جو پمپاژ شده است. این وضعیت زمین را در یک حال گلخانه‌ای قرار داده بود که جنگل‌های آن تا قطب کشیده شده بود. حوضه جونگگار، در شمال غربی چین کنونی، یکی از این مناطق بود که پوشیده از جنگل‌های مخروطیان و درختان برگریز بود. دانشمندان مطمئن هستند که دایناسور‌ها در آنجا زندگی می‌کردند، هرچند که هنوز هیچ فسیلی در این مکان کشف نشده است. در عوض، تعداد زیادی ردپا‌های موجودات مختلف در سنگ‌های آب کم عمق و ماسه سنگ‌هایی که در کف دریاچه تشکیل شده اند حفظ شده است.
داده‌های جدید حاکی از آن است که علی‌رغم سطوح بسیار بالای CO2 این منطقه نیز زمستان‌های سخت و سردی را تجربه کرده که حتی باعث یخ زدگی دریاچه شده است. با تجزیه و تحلیل توزیع اندازه دانه‌های گیاهی موجود در این سنگ ها، محققان به این نتیجه رسیدند که بخش بزرگی از دانه‌ها بومی منطقه نیستند، بلکه از جا‌های دیگر به آنجا منتقل شده اند. اولسن می‌گوید محتمل‌ترین توضیح این است که این دانه‌ها تسوط حرکت یخ‌ها به این منطقه رسیده اند. در کنار این دانه‌ها شواهد متعددی از پر نیز یافت شد که ز تروپود‌های گوشتخوار تا اورنیتیشچیان گیاهخوار را در بر می‌گرفت.
این تعداد زیاد شواهد مربوط به دایناسور‌های پردار نشان می‌دهد که این جانداران، جمعیت غالب در این دوره بوده اند چرا که شواهد مربوط به دایناسور‌های دیگر تقریبا وجود نداشت. این موضوع می‌توانست یک کلید مهم برای حل معمای محققان باشد. به نظر می‌رسد پرها در دوره‌های بسیار سرد نقش نجات دهنده را برای دایناسور‌های در این دوره انقراض بزرگ ایفا کرده باشد. فوران‌های بزرگ آتشفشانی برای سال‌ها آسمان زمین را تیره کرد و عدم عبور نور خورشید سبب زمستان‌های سختی شد که بسیار از دایناسور‌های و خزندگان غول پیکر را به کام مرگ کشاند. بیش از سه چهارم جاندارن در این دوره انقراض از میان رفتند، اما برخی از دایناسور‌ها به لطف پر‌های محافظتی خود توانستند با این سرما کنار بیایند و نه تنها خود بلکه حیات دایناسورا‌ها در دوره‌های بعد را نیز تضمین کردند. همین دایناسور‌های پردار نیز پس از انقراض در دوره بعدتر، باز توانست به حیات خود در ظاهر پرندگان امروزی ادامه دهند. به نظر می‌رسد پرها نقش مهمی در بقای دایناسور‌ها ایفا کرده باشند.
