نخستین هتل باشکوه تهران قدیم

همیشه لازم نیست برای گشت‌وگذار از تهران خارج شوید؛ کافی است در میان جا‌های دیدنی تهران، مکان‌های تاریخی و قدیمی هستند که معماری و زیبایی‌هایشان چشم‌ها را خیره می‌کند.

در میان ساختمان‌های سر به فلک کشیده، مراکز خرید، پارک‌ها و رستوران‌ها، کاروانسرایی قدیمی به عنوان نمادی از تهران قدیم در انتظار گردشگران وعلاقه‌مندان است. کاروانسرایی که در قلب تهران بزرگ جا خوش کرده، با قدمتی بیش از یک قرن، از جاذبه‌های تاریخی گردشگری به شمار می‌رود که به بهترین شکل ممکن مرمت و بازسازی و این روز‌ها تبدیل به یک جاذبه مشهور در پایتخت شده است.

در میان همه کاروانسرا‌های پایتخت، «خانات» بزرگترین و بی‌نظیرترین مجموعه‌های اقامتی و تفریحی آن زمان بوده و از این اقاتگاه می‌توان به عنوان نخستین هتل باشکوه دوره خود یاد کرد.

آتشی که به جان «خانات» افتاد

کاروانسرا‌ها در قدیم محلی برای استراحت مسافران بود؛ جایی که بتوانند خستگی از تن به در کرده و دوباره آماده سفر شوند. در سرتاسر ایران، کاروانسرا‌هایی با شکل‌های متفاوت وجود دارد که بعضی خوش‌شانس بوده و هنوز پابرجا هستند و از برخی تنها یک ویرانه باقی مانده است.

کاروانسرای خانات تهران یکی از کاروانسرا‌های خوش‌شانس روزگار است که در قلب شهر تهران قرار دارد. اما این کاروانسرا مانند دیگر آثار تاریخی تهران دستخوش حوادث زیادی بوده است که شاید مهیب‌ترین آن، آتش‌سوزی بزرگی است که متاسفانه آسیب زیادی به کاروانسرا وارد کرد. اما با گذشت زمان، این کاروانسرا مرمت شد و تغییر کاربری داد.

لوکیشن فیلم کارگردان مشهور

اولین کاربری کاروانسرای خانات در پایان سال ۱۳۸۸ و همزمان با برگزاری جشن نوروز ۱۳۸۹ بود؛ زمانی که این کاروانسرا به عنوان لوکیشنی برای فیلم «یکی از ما دو نفر» به کارگردانی تهمینه میلانی انتخاب شد. آن زمان بود که کاروانسرای خانات، بیشتر از بیش دیده شد و در نهایت بعد از مرمت و بازسازی‌ها به یکی از جاذبه‌های دیدنی شهر تهران تبدیل شد.

معماری زیبا با الهام از باغ ایرانی

معماری این کاروانسرا از باغ ایرانی الهام گرفته است. کاروانسرا نقشه‌ای مستطیل شکل دارد و بیش از ۱۰ هزار مترمربع وسعت آن است. آجر، سنگ، آهک و گچ از مصالحی هستند که در ساخت این کاروانسرا از آن‌ها استفاده شده است. این بنا همان‌طور که گفته شد، مستطیل شکل است و ۵۴ حجره دارد که هر کدام از این حجره‌ها در چهار ضلع آن پخش شده‌اند.

همچنین کاروانسرای خانات دارای دو ایوان در سمت شرق و غرب است. ورودی اصلی این کاروانسرا از ایوان شرقی است، جایی که می‌توان به بازار امین‌السلطان رسید.

قسمت شرقی بنا نیز در گذشته محلی برای باربند و اصطبل چهارپایان بوده است. در اصلی کاروانسرا از چوب روسی ساخته شده و بیش از ۵ متر ارتفاع دارد. ۴۰ گل میخ فلزی روی این درب نصب شده است که دورتادور آن نوشته‌هایی از آداب کسب‌وکار تجارت دارد.

چگونه به کاروانسرای خانات برویم؟

کاروانسرای خانات در شمال میدان شوش، جنوب چهارراه مولوی، میدان امین‌السطان و در خیابان صاحب جمع قرار گرفته است. همچنین در گذشته این بنا در نزدیکی جاده برون شهری تهران و در مسیر حرم شاه عبدالعظیم حسنی واقع بوده است.

این کاروانسرا، بنایی تاریخی با بیش از یک قرن قدمت است که در بافت قدیمی تهران واقع شده و بزرگ‌ترین کاروانسرا‌های درون‌شهری است. این بنایی منحصر به‌فرد در اواخر دوره ناصرالدین شاه قاجار ساخته شده است و در گذشته به آن، سرای روغنی‌ها می‌گفتند چرا که محلی برای خریدوفروش روغن بوده است.

برای رسیدن به کاروانسرای خانات می‌توانید از اتوبوس، خودرو شخصی یا مترو استفاده کنید که البته راحت‌ترین گزینه استفاده از مترو است. خط یک مترو تهران (تجریش - کهریزک) را سوار و در ایستگاه میدان محمدیه پیاده شوید؛ پس از حدود۱۰ دقیقه به این کاروانسرا می‌رسید.

اگر می‌خواهید با اتوبوس به این محل بروید می‌توانید از بی‌آرتی استفاده کنید و با سوار شدن خط آزادی - خاوران یا خط شماره هفت (پایانه تجریش - راه‌آهن) به این کاروانسرا برسید.

اگر ترجیح می‌دهید از خودروی شخصی برای رسیدن به این جاذبه استفاده کنید کافی است خود را به شمال میدان شوش برسانید و سپس به میدان امین‌السلطان در جنوب چهارراه مولوی بروید. به این میدان که رسیدید، وارد خیابان صاحب جمع شوید تا کاروانسرا را در آن خیابان ببینید.

یک تیر و دونشان

ساعت بازدید از کاروانسرای خانات؛ روز‌های شنبه تا چهارشنبه از ۹ تا ۱۹ است و در روز‌های پنج‌شنبه و جمعه از ساعت ۹ تا ۱۵ میزبان علاقه‌مندان است. بازدید از این کاروانسرا رایگان است و نیازی به تهیه بلیط نخواهد داشت.

بعد از گشت‌وگذار در کاروانسرای خانات می‌توانید از دیگر جاذبه‌های دیدنی در نزدیکی آن مانند، بازار امین‌السلطان، بازارچه عودلاجان، بازار بزرگ تهران و کاخ گلستان هم دیدن کنید.