رسومات ایرانیان کهن در ایام نوروز/ ایرانی ها روز نخست نوروز در پشت بام ها غذا می گذاشتند

نوروز یک جشن قدیمی و کهن است که از اقوام متعددی به ارث رسیده‌ است اما این جشن باستانی شناسنامه ایرانی به خود گرفته و از آن به عنوان نماد پیوند دهنده افراد و اقوام ایرانی ساکن فلات ایران یاد می‌شود. این میراث کهن با عنوان رسمی «روز بین‌المللی نوروز»، توسط یونسکو به عنوان  میراث فرهنگی  و معنوی بشر به ثبت جهانی رسیده‌ و این روز یکی از روزهای مقدس و اعیاد مذهبی  زرتشتیان  نیز به‌ شمار می‌رود.

همچنین در شاهنامه درباره نوروز اینگونه نوشته شده است: جمشید در حال گذشتن از  آذربایجان  بوده است که دستور می دهد برایش تختی قرار دهند، سپس با تاجی پر زرق و برق روی آن تخت می نشیند و با تابش نور خورشید به آن تاج زرین، روشنایی و نور فراوانی دنیا را فرا میگیرد و به خاطر شادمانی مردم آن روز را نوروز می نامند.

ماه فروردین به فروهر ها تعلق دارد. جشن نوروز نیز در واقع نمادی از سالگرد بیداری طبیعت از خواب زمستانی است که به حیات منتهی می شود. فروهر یکی از نیروهای غیر مادی در وجود انسان است و در واقع نوعی همزاد آدمیان که پیش از آفرینش مادی مردمان در جهان مینوی به وجود می آید و بعد از مرگ آدمیان نیز دوباره به جای نخستین خویش باز می گردد.

در تاریخچه و آداب و رسوم عید نوروز نوشته شده است که ایرانیان باستان تنها قهرمان را فروهر می دانستند اما بعدها پرهیزگاران نیز از این نعمت برخوردار شدند. آن ها سالی یک بار برای دیدار بازماندگانشان در خانه های خویش فرود می آیند و اگر خانه را درخشان تمیز ببینند، ورود آن ها موجب خیر و برکت خواهد شد. اگر خانه را در هم و آشفته ببینند، برای آن ها طلب برکت نخواهند کرد.

نوروز مورد احترام مردمان ده ها کشور جهان است

تاریخچه و آداب و رسوم عید نوروز این روز در ایران و افغانستان نوید‌ دهنده سال جدید است. نوروز در کشورهایی مثل تاجیکستان، روسیه، ترکمنستان، هند، پاکستان، قرقیزستان، سوریه، عراق، گرجستان، جمهوری آذربایجان، آلبانی، چین و ازبکستان تعطیل رسمی است و مردم به جشن و پایکوبی می‌پردازند.

ما این جشن باستانی و کهن را از اقوام مختلفی در منطقه به ارث برده‌ایم. جشنی که با رنگ و بویی ویژه، هویتی ایرانی گرفته و نماد پیوند اقوام و مردمان ایران است. نوروز را شروع رستاخیر طبیعت، موعد رویش و تولد نباتات می‌دانیم و باورمان بر این است که همگام با طبیعت، ما نیز باید روزگار نو و تازه‌ای را با روح و روان تازه و پوشیدن لباس نو آغاز کنیم.

شروع جشن نوروز با اعتدال بهاری همزمان است. موعدی که خورشید در حرکت ظاهری‌اش در ابتدای برج حمل، استوای زمین را قطع می‌کند و ساعات روز و شب با هم برابر می‌شود. در تقویم خورشیدی، لحظه تحویل سال، اولین روز (هرمز روز یا اورمزد روز) از ماه فروردین شمرده می‌شود.

واژه نوروز ریشه اوستایی دارد

واژه نوروز از زبان فارسی میانه (nōgrōz) گرفته شده که ریشه در زبان اوستایی دارد. مورخان، معادل اوستایی آن را navaka raocah حدس زده‌اند. امروزه در فارسی این واژه برای دو معنی استفاده می‌شود:

نوروز عام: روز آغاز اعتدال بهاری (برابری شب و روز) و آغاز سال نو

نوروز خاص: روز ششم فروردین با نام «روز خرداد»

نوروز را از 3 هزار سال پیش جشن می گرفتند

ایرانیان باستان از نوروز به عنوان «ناوا سرِدا» یعنی سال نو یاد می‌کردند. مردمان ایرانی آسیای میانه در دوره‌های سغدیان و خوارزمشاهیان، نوروز را نوسارد و نوسارجی، به معنای سال نو می‌خواندند. به عقیده احسان یارشاطر، بنیان‌گذار دانشنامه ایرانیکا، با توجه به قواعد آواشناسی، نگارش این واژه در الفبای لاتین به صورت Nowruz توصیه می‌شود (وی در این رابطه تلفظ فارسی را مبنا قرار داده است). امروزه در نوشته‌های یونسکو و بسیاری از متون سیاسی این شکل از املا استفاده می‌شود.

نوروز که در واژگان، روز جدید معنا میدهد نمادی از آغاز سال جدید شمسی است. به لحاظ نجومی در فرهنگ ایرانی با آمدن این روز فصل بهار به عنوان اولین فصل از یک سال شمسی آغاز میشود که این تحول (پایان سال قبل و آغاز سال جدید با مبدأ نوروز) اصطلاحاً «تحویل سال» نامیده میشود.

این جشن به عنوان یکی از ویژگیهای بی نظیر فرهنگ ایرانی حداقل از سه هزار سال پیش جشن گرفته شده و در اصل ریشه در آداب و سنن زرتشتی دارد. هرچند این جشن قرابت خاصی با آیین زرتشت دارد اما همانطور که مری بویس اشاره میکند مذهبی یا زرتشتی بودن این جشن تنها بیانگر روند مذهبی نوروز است اما در روند دیگر، جشن نوروز زیبا و برای تمامی ایرانیهاست.

روز نخست نوروز ویژه ستایش و بزرگداشت فرورها است. بنا به عقیده ایرانیان باستان در این هنگام آفرینش انسان صورت گرفته است. در ایران باستان در شب اول سال به یاد فروهر ها چراغ روشن می کردند و حتی در پشت بام ها غذا می گذاشتند. و به مناسبت نزول فروهر ها باید خانه را تمیز و پاکیزه کرد گل شیرینی و شربت گذاشت،دعا و نماز خواند و سفره ای که محتوی هفت سین دارد گسترد.