مصطفی تاج زاده:
هيچ راهي جز پذيرش مخالف نداريم/ گروههای مختلف در مجلس حسابی از خجالت هم در خواهند آمد
فعال سیاسی اصلاح طلب گفت: اکثریت مردم با اجبار مخالفند و طرفدار بی‌حجابی و یا حجاب اجباری نيستند. همین نشان می‌دهد كه مردم در مجموع دموکراسی را پذيرفته و معتقدند بايد با پذیرش کثرت، وحدت جامعه را حفظ كنيم.
گفتگو با سیدمصطفی تاجزاده فعال سیاسی اصلاح طلب را بخوانید:
آقای خاتمی در آخرین صحبت‌هایشان به این موضوع اشاره داشتند که هرچند طرح آشتی ملی ایشان مورد توجه نظام قرار نگرفت اما می‌توان از فضای کرونا برای همبستگی ملی استفاده کرد، به نظر شما آیا می‌توان گفت نحوه مقابله ایران با کرونا، زمینه لازم برای وحدت و آشتی ملی را فراهم کرده است؟ آیا این نگاه مورد قبول همه جناح های سیاسی قرارمی‌گیرد یا به قول اقای عباس عبدی چون در جریان اصلاح‌طلب گرایشی به ارزشگذاری آشتی یا تفاهم ملی وجود ندارد و از سوی دیگر جناح مقابل هم هیچ توجهی به این پیشنهاد نمی‌کند، این قبیل ایده ها در حد حرف باقی می‌مانند؟
این بار ماجرا فرق می‌کند. بار قبل كه آشتي ملي مطرح شد، بلافاصله در سطح ملي به آن پاسخ منفي دادند و عليه آن موضع گرفته شد اما اين‌بار چنين اتفاقي رخ نداد.
- فكر مي‌كنيد دليل این تفاوت در برخورد چیست؟ آيا علت را بايد در نياز جامعه جستجو كرد؟
بله. من فكر مي‌كنم اين پيامي است كه این بار جامعه با تمام وجودش فرستاده است. ما به يك تفاهم ملي،وحدت ملي،آشتي ملي نياز داريم. من اين واژه را مي‌پسندم اما اصرار خاصي ندارم و نمي‌خواهم حتما همان واژه‌اي كه آقاي خاتمي گفتن را بيان كنم و بعدا بر سر اين واژه حساسيت ايجاد شود. ببینید ! همانطور كه حاكميت اعلام مي‌کند که خواهان مشاركت حداكثري است در اين حوزه نيز مي‌تواند دنبال يك مشاركت يا تفاهم ملي باشد.
امروز نه تنها اكثريت جامعه خواهان اين وحدت هستند، بلكه نياز كشور ما نیز هست. تا اطلاع ثانوي، ما در خاورميانه يا با يكديگر خواهيم جنگيد و به سرنوشت يكي از اين كشورهاي منطقه دچار خواهيم شد يا مانند تونس به تفاهم مي‌رسيم و به شكل اشتراكي كشور را اداره مي‌كنيم. چون هيچ حزب و جناحي به تنهايي قادر به اداره بهينه كشور و حل مشكلات نيست و همه در اين رابطه امتحانشان را پس داده‌اند. تجربه تاريخي به ما مي‌گويد كه از مجموعه كشورهاي منطقه،تنها كشوري كه توانست از بهار عربي جان سالم به در ببرد، كشور تونس است و در اين كشور مسلمان و سكولار، با حجاب و بي حجاب و حتي افرادي از رژيم گذشته كه خواهان خدمت به كشور بودند، در كنار هم كشور را اداره كردند.
و در نهایت در جواب این سوال شما باید بگویم آنچه آقاي خاتمي مي‌گويد، نقشه اداره آينده ايران است، هر چند كسي از حكومت به آن توجه نكند. البته نبايد فراموش كنيم كه جامعه به اين موضوع توجه دارد و اين بار نيز مسئولین بنا به ملاحظاتی شجاعت برخورد با این مطالبه را نداشت. ما دير يا زود به اين نقطه خواهيم رسيد كه اگر مي‌خواهيم زندگي مدني مسالمت آميز داشته باشيم،هيچ راهي جز پذيرش مخالف و پذيرش يكديگر به معناي عام، نداريم.
- يعني شما مي‌خواهيد بگوييد كه پالس مثبتي كه براساس ديدگاه شما از جامعه دريافت شده است،در بحث آشتي ملي كفايت مي‌كند؟ چون درگيري اصلي در نگاهي است كه حاكميت به اين ايده دارد...
جامعه پالس مثبت فرستاده است اما حكومت هنوز واكنشي نداشته است.
سكوت حاكميت اين را نشان مي‌دهد كه آنها متوجه هستند كه مانند قبل نمي‌توانند با اين ايده بجنگند.
نه. تغییر موضع شاید توصیف بهتری باشد. ضمن اینکه اگر از صحبت من اين برداشت شود كه حكومت در حال حركت به سمت آشتي ملي است، بايد بگويم كه منظور من اين نبوده است. ما هيچ نشانه‌اي نداريم كه حتي كرونا سیاست‌گذاران را قانع يا مجبور كرده باشد كه به سمت مشاركت ملي حركت كنند.
صحبت‌هاي اخيري هم كه در مورد انتخابات رياست جمهوري مطرح شد نشان داد که هدف این نیست كه اصل را مشاركت مردمي قرار دهند.چهل سال ما از اين حرف زديم كه مشاركت حداكثري اصل انتخابات و نتيجه نيز فرع آن است اما الان به نظر مي‌آيد كه برعكس شده است.
بنابراين بايد بگويم كه ما پالس‌هاي مثبتي از جانب حكومت نديده‌ايم و در كوتاه مدت هم اميدوار به تغییر این رویکرد نيستم اما معتقدم كه اين راه،راه نجات ايران است. بسياري از نيروهاي سياسي نيز به اين نقطه رسيده‌اند و حكومت هم اگر بخواهد به سرنوشت كشورهاي منطقه دچار نشود، دير يا زود بايد همين مسير را انتخاب كند. واقعیت این است که يا همه با هم خواهيم بود و با وجود همه اختلافات يكديگر را به رسميت می‌شناسيم يا اينكه همه با هم سر جنگ خواهیم داشت و شاهد جنگ همه عليه يكديگر می شویم و حتی ممکن است به سرنوشت كشورهايي مانند سوريه مبتلا شويم.
-پيش بيني شما در مورد ايران پسا كرونا چيست؟ وحدت در این دوران حتی برای زمانی کوتاه شکل نخواهد گرفت؟
از نظر من احتمال وقوع هر دو نگاه وجود دارد. اگر از منظر پايين نگاه كنيد،خيلي باید خوشبين باشيم، چرا كه مردم را در حال مدارا و پذيرش مدام مي‌بينم.
بله! علت اين است كه اگر از همين مردم خسته و جامعه ناراضي بپرسيد نظرشان در مورد حجاب چيست؟ اكثريت مردم مي‌گويند كه نبايد فشار آورد و بايد بگذارند كه هر كسي بنا بر اعتقادش عمل كند مانند تمام كشورهاي ديگر. مردم طرفدار بي حجابي و حجاب اجباري نيستند. اين نشان مي‌دهد كه جامعه كاملا دموكراسي را پذيرفته و معتقد است كه بايد با وحدت حركت كنيم.
بله! اما تندروها در اقليت هستند. وقتي به يك پديده نگاه مي‌كنيد، جنبه قالب را در نظر مي‌گيريد. در هر جامعه‌اي افراطيون وجود دارند. از نظر من اكثريت قاطع جامعه طرفدار اين تعامل هستند. اگر از متن مردم در مورد شيوه برگزاري انتخابات سئوال شود، به نظر من بالاي 50 درصد مردم معتقدند كه بايد فضا را باز گذاشت تا هر گروه و گرايش سياسي وارد ميدان رقابت شوند. بدون شك يك تعدادي تندرو در هر دو سو وجود دارند. تعدادی در یک سوی میدان مي‌گويند غير حزب‌اللهي ها بايد قلع و قمع شوند و از طرف ديگر هم تندروهاي جبهه مقابل مي‌گويند كه بايد افراد حزب‌اللهي را از بين برد.
بله! اگر از روستاييان و محرومان ايران سئوال كنيد كه با انتخابات آزاد يا بسته موافق هستند؟ همين پاسخ را مي‌گيريد. دهك محروم ما مي‌گويد كه من نماينده خودم را مي‌خواهم و اصلا يكي از دلايلي كه ما از دموكراسي دفاع مي‌كنيم به اين دليل است كه هر دهك و صنفي نماينده خودش را داشته باشد.
- شما تحليل‌تان را از منظر مردم و انگار از متن جامعه بیان کردید. اگر بخواهيد با توجه به عملكرد حاكميت موضوع وحدت را تحليل كنيد، به نظرتان همچنان می‌توانیم خوش‌بین باشیم؟
از بالا كه به ماجرا نگاه كنيد، عكس اين تحليل نمايان مي‌شود. پالس‌هايي كه در مجموع از حاكميت صادر مي‌شود، به گونه‌اي نيست كه به سمت گفتگو و تفاهم ملي حركت كند،اتفاقا فضا هر روز بسته‌تر مي‌شود و نمونه‌اش همين انتخابات اخیر مجلس و ماجرای رد صلاحیت‌هاست.
-و در نهایت با شرایط کنونی فکر می‌کنید ما بعد از این روزها دوباره وحدت را تجربه خواهیم کرد؟
به نظر من اين اتفاق بستگي به تعامل مردم و حاكميت و مسائل جامعه دارد. بايد منتظر باشيم و ببينيم كه برآيند اين تعامل چه مي‌شود و به سمت تفاهم يا يك انسداد سياسي پيش مي‌رويم. احتمال وقوع هر دو اين فرآيند جدي است.
به نظر من ماليات دادن نهادهايي مانند آستان قدس، اقدامي مثبت است اما اين راه نجات اقتصاد كشور نيست. اين شيوه ماليات گيري تنها مي‌تواند درصد اندكي از مشكلات اقتصادي كشور را حل كند. آنچه در كوتاه مدت مي‌تواند نقش بسيار جدي در حل مشكلات ايران داشته باشد، رفع تحريم‌ها است
-كشور ما در بحران‌هاي مختلف نشان داده است كه به شكل مقطعي، در مسیر همبستگي و وحدت قرار می گیرد. مثلا در هشت سال جنگ یا در این روزهای درگیری با كرونا. مثلا امروز ما در حال حاضر شاهد هستيم كه يك صداي وحدت براي مديريت كرونا شنيده مي‌شود اما همانطور كه شما اشاره كرديد، پيش اين از تحت عنوان دولت‌هاي پنهان شاهد كارشكني‌هاي مختلف بوديم. خب در حال حاضر دولت با يك بحران درامد مواجه است و اين كرونا دير يا زود به سر خواهد آمد. يكي از پيشنهادهايي كه از جانب كارشناسان مطرح مي‌شود، اين است كه نهادهايي كه در تمام اين مدت چندان با دولت همراهي نمي‌كردند و علاقه‌اي براي پرداخت ماليات نداشتند، چند سال پيشرو در راستاي آشتي ملي و كمك به وضعيت درآمدي دولت، ماليات پرداخت كنند تا کسری بودجه دولت از جانب مالياتي كه كسب و كارهاي شكست خورده پرداخت نمي‌كنند، جبران شود. به نظر شما به تحقق این مطالبه چقدر نزدیک شده‌ایم؟
به نظر من ماليات دادن نهادهايي مانند آستان قدس، اقدامي مثبت است اما اين راه نجات اقتصاد كشور نيست. اين شيوه ماليات گيري تنها مي‌تواند درصد اندكي از مشكلات اقتصادي كشور را حل كند. آنچه در كوتاه مدت مي‌تواند نقش بسيار جدي در حل مشكلات ايران داشته باشد، رفع تحريم‌ها است، بنده به همين جهت مدام در حال تكرار شعار ضرورت رفع تحريم هستم. تحريم های نفتي و غیرنفتی و بانكي و سرمایه گذاری خارجی فشار بسيار سنگيني بر جامعه ما به ويژه اقشار محروم گذاشته است. دیدیم که اوضاع اقتصادي ايران از روزي كه آقاي روحاني آمد و به سمت مذاكره رفتيم تا روزي كه آقاي ترامپ از برجام خارج شد، يك ثبات و آرامش نسبي داشت و اين ارامش با اعمال دوباره تحريم‌ها از بين رفت. آنهايي كه مي‌گويند تحريم نعمت است و معتقدند اگر تحريم بشكند يعني ما از مواضعمان دست برداشته‌ايم، در حال خيانت به كشور هستند و آتش اين اتفاق بيشتر از همه دامن گير مردم و قشرهاي كم درآمد يا همان مستضعفين سابق مي‌شود. از سوی دیگر می بینیم جامعه زنده است و اين نگاه به معناي اين نيست كه دچار افراط و تفريط نيست اما در نهايت من خوشبين هستم كه وقتي دچار گرفتاري مي‌شويم تلاش مي‌كنيم تا راه حلي پيدا كنيم. کرونا مثال خوبي است. چرا كرونا باعث شد كه دولت در جايگاه خودش قرار بگيرد؟ چون كشور با يك خطر جدي مواجه شد و كسي جرأت نداشت با سلامت مردم شوخي كند. در واقع ترس و نگراني موجب شد تا همه دور هم جمع شوند،اين اتفاق فقط مربوط به تعامل دولت و دولت پنهان نبود بلكه در متن جامعه هم نيروهاي خودسر مجبور شدند تا به اين وحدت تن بدهند. اگر با نگاهي منصفانه بخواهيم صحبت كنيم بايد بگويم حتي رفتار نيروهاي تندرو ايران، در قياس با تندروهاي يهودي و مسيحي در اروپا و امريكا منقطي‌تر بود.
-البته در روزهاي اول ديديم كه برخي به دليل بستن اماکن زیارتی واكنش‌‌هاي تندي نشان دادند...
بله اما شرايط بلافاصله كنترل شد و اين افراد - كه تعدادشان كم بود- در نهایت به دانش پزشکی ، قانون و دستور حکومت تمكين كردند. چه كسي باور مي‌كرد كه در جامعه ما براي چند ماه حرم امام رضا(ع) بسته باشد؟ كدام قدرتي توان اين كار را داشت؟در واقع زماني كه مشكلات زياد شود، حكومت مجبور مي‌شود كه به وحدت تن دهد و مردم نیز تبعیت می کنند.
-آقای تاجزاده! با همه این اوصاف به نظر شما آیا شرایط سختی در انتظار کشور خواهد بود؟
من نمي‌توانم پیش گویی کنم كه مثلا سال بعد چه خواهد شد، اما مطمئن هستم كه 6 ماه دیگر در همين مجلس يازدهم - که دیروز گشایش یافت - چند دستگي پدید خواهد آمد و همین گروه های به ظاهر منسجم، هماهنگ و یکدست حسابی از خجالت هم در خواهند آمد.
- و همين مجلس با اين ساختار به نظر شما موجب مي‌شود اين وحدتي كه دولت در شرايط خاص ايجاد كرده است، دچار مشكل شود...
به طور طبيعي وقتي مجلس تشكيل شود، انتخابات رياست جمهوري محور فعاليت مجلس قرار مي‌گيرد. اگر فرض كنيد كه در انتخابات ۱۴۰۰ تمام اصلاح طلبان حذف شوند و نامزدهاي اصلي اصلاح طلب رد صلاحيت شوند، باز هم اختلاف در ميان جناح راست وجود دارد و شما اين را در آينده آشکارا خواهيد ديد.
-اما بخش قابل توجهی از مردم فکر می‌کنند اگر مسئولین ایران از یک جناح انتخاب شوند، به خاطر کاهش کارشکنی‌ها علیه اصلاحات و دعواهای سیاسی تمام شده و مجموعه قدرت به آرامشی می‌رسد که کم کم به بدنه جامعه نیز منتقل خواهد شد...
من بدون تردید می‌گویم که شما حداقل در همین مجلس آینده وحدت رویه نخواهید دید و نمایندگان به دو یا سه دسته تقسیم خواهند شد و در برابر هم خواهند ایستاد. همین تفکری که به نظر می‌رسد امروز یک دست با برجام مخالف است، فردا خواهید دید که در آن نمایندگانی پیدا می‌شوند که به دنبال مذاکره یا توافقی مشابه برجام خواهند بود. اصولگرایانی که در تمام این هشت سال صرفا برای زمینگیر کردن حسن روحانی با برجام به هر نحوی خود را مخالف آشتی و تعامل با جهان نشان می‌دادند، همان‌ها که برجام را خیانت به کشور می‌دانستند، برجام - یا چیزی شبیه آن- را ناجی ایران خواهند دانست و در مقابل آنها عده‌ای با قدرت تمام در مقابل این ایده خواهند ایستاد. مگر مشابه این اتفاق در مجلس نهم نیفتاد؟
-اما شاید بتوان گفت به واسطه انتخابات سال ۱۴۰۰که در راه است بهارستانی‌ها از یک کاندیدای واحد با خط فکر خودشان حمایت کنند و حداقل یک سال کشور بدون کارشکنی اداره شود..
حتی درباره حمایت از یک کاندیدا برای ریاست جمهوری در مجلس وحدت وجود نخواهد داشت. عده‌ای به دنبال ریاست جمهوری آقای قالیباف یا لاریجانی و عده‌ای به دنبال بازگشت احمدی‌نژاد، عده‌ای هم به دنبال نام جدیدی خواهند بود. البته ممکن است در این یک سال باقی مانده از دولت روحانی، همه چیز باز به نوعی به گردن دولت بیفتد و سنگ‌اندازی‌ها ادامه پیدا کند اما بعد از رفتن روحانی و روی کار آمدن تفکری مخالف تفکر روحانی، اصول‌گرایان هم از تک و تا می‌افتند و دیگر بعد از آن باید دست از سنگ‌اندازی کشیده و کشور را اداره کنند. چرا که اساسا دیگر کسی از طیف‌های دیگر باقی نمانده که علیه‌شان قیام کنند. بحران از همین نقطه شروع می‌شود. مجلس و دولت یکدست و یک فکر هستند اما کشور درآمد ندارد. نفت را نمی‌تواند بفروشد. با تحریم‌های شدید دست و پنجه نرم می‌کند. اینجا همان نقطه شکست وحدت مورد نظر شماست.
- پس می‌توانیم بگوییم شما بر این باورید که ایجاد رویه وحدت‌گرا در کشور ما محال است و همه اتحادها در بحران‌های زاییده از ترس شکل می‌گیرد؟
کشور با اختلافاتی که در حال حاضر وجود دارد، یک دست نمی‌شود. اتحادهایی هم که وجود دارد، عموما از ترس جناح مقابل و موقتی و گذراست. فراموش نکنید که در کشور ما لزوما دوگانگی قدرت و وجود جریان‌های فکری مختلف، مشکل اصلی نیست. سیاست‌هایی حاکم است که ایجاد وحدت در کشور را تبدیل به رویایی دست نیافتنی می‌کند. البته فقدان وحدت یکی از نتایج این تصمیم‌گیری‌های غلط است. سیاست‌هایی که من از آنها حرف می‌زنم امروز هزار و یک گرفتاری برای ایران درست کرده‌اند.
از نظر من رابطه تحریم و جنگ یک رابطه خطی است. شما وضعیت عراق را ببینید! اول این کشور را با تحریم‌ها تضعیف کردند و بعد هدف جنگ نظامی‌شان قرار دادند. همه جهان ترامپ را فردی غیر قابل اطمینان می‌دانند. روزانه هزاران نفر او را مورد نقدهای تند قرار می‌دهند. اما کدام کشور مثل ما به طور کلی ارتباط‌ش را با آمریکا قطع کرده و خودش را در چاه انداخته است؟ می‌توانستیم با اهرم‌های خودمان و با حفظ عزت از راه تازه‌ای وارد مذاکره با همین ترامپ شویم و امتیاز بگیریم.
-آقای تاجزاده! همه شعارهایی که در همه این سال‌ها جریان‌های مختلف درباره وحدت داده‌اند، همه امیدهایی که برای بهبود شرایط ایران در بستر یک اشتی ملی در دل خیلی از ما وجود دارد... همه این‌ها را غیر قابل تحقق می‌بینید؟ چرا؟ ذات جامعه ایرانی تکثر پذیر است یا سیاست‌گذاری غلط؟
بگذارید دوباره تاکید کنم که وحدت به تنهایی بهبودی در شرایط ایران ایجاد نمی‌کند اما اگر دنبال تحقق هدفی با این عنوان هستید باید بگویم که شکل‌گیری یک وحدت مسنجم و ادامه دار در ایران دور از ذهن من است. اساسا هرگز همه ما نمی‌توانیم مثل هم باشیم و مثل هم فکر کنیم. جامعه ایرانی تنوع پذیر است و اساسا متکثر. این جامعه را نمی‌توان هرگز یکدست تصور کرد و وحدت در ایران معنای دیگری دارد: علیه یکدیگر کارشکنی نکنیم و قواعدی را برای زندگی مسالمت‌امیز و مدنی بپذیریم و به آن پایبند باشیم.
نه. نکته‌ای که من روی آن تاکید دارم بلوغ فکری جامعه در پذیرش عقیده مخالف است. شما ببنید ملت ما در بحران اخیر( کرونا) در مجموع نمره قابل قبولی گرفت و در حد خوبی به علم و دستور حکومت تمکین کرد اما این همه ماجرا نیست. مهم‌ترین مشکل جامعه ما در سازماندهی است. یعنی فکر به بلوغ رسیده و افکار عمومی تا حدی اغنا شده است اما فقدان وحدت و سازماندهی در نهایت در ایران مسبب آن شده که مطالبه‌گری در سطح پایینی انجام شود. ایرانی‌ها کمتر از سایر جوامع از حاکمان‌شان مطالبه می‌کنند و آنها را تحت فشار می‌گذارند. ما نیاز به تقویت نهادهای مدنی، اتحادیه‌های صنفی، احزاب، انجمن‌ها و ... داریم.
منبع: همشهری
66
هر وقت اصلاح طلبان شکست می خورند همه جا را سیاه می بینند اراضی هستندهمه جا آتش بگیرد تا راضی شوند
خفه شو دیگه حالمون رو بهم زدی این دیگه کی بود بر خر مگس معرکه لعنت
اگر در معنای واقعی کلمه اخلاص برای اقای تاجزاده موضوعیت داشت