اردوغان و خیز برای بازگشت از آفریقا به خاورمیانه با کمک قطر / آیا روسیه در حال ایجاد ائتلاف با ترکیه است؟

به گزارش خبر فوری ، حمایت اردوغان از شبه نظامیان لیبیایی یک بار دیگر نشان داد که رئیس جمهور ترکیه وارد فاز جدیدی از قدرت طلبی در منطقه شده است.

قدرتمندترین فرد ترکیه بارها نشان داده که از طرفی تمایلات اخوان المسلمینی شدیدی دارد و از طرف دیگر، دوست دارد شکوه و قدرت امپراتوری عثمانی در قرون 16 و 17 را بازگرداند.

اردوغان بارها و بارها نشان داده که گرایشات شدید عثمانی گری دارد. او در 22دی ماه 1393 در آیین پیشواز از محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطینی، شانزده سرباز را در هیبت و لباس سپاهیان شانزده دولت ترک تاریخ (به تفسیر خود اردوغان) حاضر کرد که بر روی پلکانی ایستاده بودند.

این سربازان در تشریفات کاخ ریاست جمهوری ترکیه به عنوان نمادهایی از این دولت‌ها معرفی شده‌اند: امپراتوری هون (در مغولستان)، امپراتوری هون غربی و امپراتوری هون اروپا، امپراتوری هون سفید (هفتالیان افغانستان)، ترکان آسمانی (گوک ترک در سیبری)، آوارها (در جنوب شرق اروپا)، خزرها، اویغورها (در شرق چین)، قره خانیان (در آسیای میانه)، غزنویان، سلجوقیان، خوارزمشاهیان، اردوی زرین (بخش شمالی و غربی امپراتوری مغول)، امپراتوری تیموری (گورکانیان)، گورکانیان هند و امپراتوری عثمانی. استقبال از محمود عباس این‌گونه تعبیر شد که رجب طیب اردوغان، واقعاً رؤیای احیای امپراتوری عثمانی را جدی گرفته‌است.

اردوغان برای پیشبرد هدف خود، سالها روی خاورمیانه تمرکز کرد اما شکست او در شمال سوریه(حتی با خروج نیروهای آمریکایی) نشان داد که توان تسلط بر خاورمیانه را ندارد. سالها است که در منطقه خاورمیانه دو قدرت اصلی در حال رقابت با یکدیگر هستند:

الف. نیروهای آمریکایی و موتلفانش یعنی اسرائیل و عربستان و امارات

ب. نیروهای مقاومت (ایران و سوریه و حماس و حزب الله و عراق)

ترکیه می‌خواست از طریق ائتلاف با ترامپ ائتلافی جدید در منطقه به وجود بیاورد اما آتش بس کردستان سوریه نشان داد نمی‌تواند به هدف خود برسد.

با این حال، ترکیه اردوغان دست از تلاش خود بر نداشته است. او برای ساخت امپراتوری ذهنی خود دو استراتژی جدید پیش گرفته است: ائتلاف با قطر و نزدیک شدن به روسیه حمایت کردن از گروههای مبارز در آفریقا.

مهمترین اقدام ترکیه در سالهای اخیر ارتباط برقرار کردن با قطر بوده است. برخی معتقدند ائتلافی جدید در منطقه در حال شکل گیری است؛ ائتلافی که در کنار ائتلاف آمریکا و متحدینش و جبهه مقاومت می‌تواند سومین ائتلاف مهم منطقه ای شود.

ارتباط ترکیه با قطر

اولین ارتباط سیاسی ترکیه و قطر به سال 1871 برمی‌گردد که عثمانی‌ها به دعوت شیخ جاسم بن‌محمدآل‌ ثانی وارد قطر شدند که نتیجه آن اتحاد خانواده آل‌ِثانی با سلطان عبدالعزیز و منضم شدن ایالتی جدید به امپراتوری عثمانی بود.

هر دو کشور محور گرایشات اخوان المسلمینی هستند. شخصیت‌های سیاسی-انقلابی و علمای دینی که از کشورهای انقلابهای اخیرخارج شده بودند، ترکیه و قطر را پناه‌گاه امن خود یافتند. یوسف القرضاوی و عمر عبدالکافی در دوحه و برخی از چهره‌های اخوان المسلمین نیز در استانبول سکنی گزیدند.

همچنین ارتباط اقتصادی ترکیه و قطر به خصوص پس از جدایی قطر از ائتلاف عربستان بسیار استوارتر شده است. ترکیه از سال 2017 در پی بروز تنش سیاسی با عربستان و متحدین آن در شورای همکاری خلیج فارس، به بزرگ‌ترین شریک تجاری قطر بدل شده و ارزش تجارت دو کشور از 1.3 میلیارد دلار در سال 2017 به 1.7 در 10 ماه نخست سال 2018 و به 2 میلیارد دلار در مقطع کنونی افزایش یافته است. قطر ضمن پذیرش تعهد سرمایه‌گذاری در مجموعه‌ای از پروژه‌های اقتصادی ترکیه به میزان 15 میلیارد دلار، حدود 3 میلیارد دلار را نیز برای خرید لیر ترکیه و ممانعت از سقوط ارزش آن در بحران ارزی سال 2018 ترکیه اختصاص داد.

اصلاح روابط با روسیه

ترکیه می‌داند که به جز قطر احتیاج به اتحاد به یک کشور قدرتمند هم دارد. در نبود آمریکا، روسیه شاید بهترین گزینه باشد.

بعد از اختلاف شدید روسیه و ترکیه در اوج بحران سوریه، مدتی است که روند ارتباطات دو کشور مساعد شده است. این ارتباط تا جایی پیش رفته که مدت کوتاهی پیش هاکان فیدان رئیس سرویس اطلاعاتی میت ترکیه و ژنرال علی مملوک مسئول اطلاعات و امنیت ملی سوریه با هم دیدار کرده و به توافقاتی رسیدند. باید باور کنیم که اتفاقات جدیدی افتاده و آنکارا و دمشق در مسیر جدیدی هستند. چرا که روسیه خود را وارد این ماجرا کرده و ولادیمیر پوتین توانست دو مسئول عالی‌رتبه سرویس‌های اطلاعاتی ترکیه و سوریه را پشت میز مذاکره بنشاند و طرفین اعلام کرده‌اند که به همکاری و گفت‌وگو ادامه خواهند داد.

نفوذ در آفریقا؛ خیزی برای بازگشت به خاورمیانه؟

به جز ارتباط با روسیه و قطر، اردوغان توانسته در آفریقا نیز نفوذ زیادی پیدا کند. شاید حمایت از مخالفان حفتر در لیبی مهمترین مشق و آزمون اردوغان برای بازگشت به خاورمیانه باشد. ترکیه توانسته تاکنون نزدیکی بسیاری با گروه‌های اسلام گرای آفریقایی به خصوص در لیبی، مصر و الجزایر ایجاد کند. در صورت موفقیت در آفریقا، بعید نیست که به زودی شاهد بازگشت اردوغان به زمین بازی خاورمیانه باشیم. باید صبر کرد و دید که در آینده چه اتفاقی می‌افتد.

منبع: خبر فوری

38