رفت و آمد مقامات آمریکایی به منطقه؛ با دستور کار تنش زدایی یا تنش زایی؟

سیاست خارجی دولت بایدن منجر به افزایش بی اعتمادی شرکا و متحدان شده تا آنجا که مقامات ارشد امنیتی، سیاسی و نظامی کاخ سفید را روانه سفرهای متعدد به نقاط مختلف جهان کرده است.

در تازه ترین سفر منطقه ای، جیک سالیوان مشاور امنیت ملی آمریکا به همراه "برت مک گرک" هماهنگ کننده کاخ سفید در امور خاورمیانه و شمال آفریقا و لندرکینگ نماینده ویژه آمریکا در امور یمن به غرب آسیا سفر و با مقامات ارشد عربستان سعودی، امارات و مصر دیدار و گفتگو کردند.

این نخستین سفر سالیوان به غرب آسیا به عنوان مشاور امنیت ملی کاخ سفید و بالاترین مقام دولت جو بایدن به عربستان سعودی بود.

نشریه "پولیتیکو" در گزارشی درباره اهداف سفر سالیوان نوشت به عقیده یک مقام ارشد در دولت آمریکا هدف از سفر مشاور امنیت ملی آمریکا به عربستان و امارات همکاری امنیتی، حمایت از آتش بس جامع در یمن و نیاز به اقدامات فوری برای کاهش بحران انسانی این کشور و همچنین ابعاد برنامه هسته‌ای ایران و نفود منطقه‌ای ایران بود.

این مقام آمریکایی مدعی شده است در مورد یمن، مقامات آمریکایی از جمله لندرکینگ نماینده ویژه آمریکا در امور یمن و برت مک گرک نماینده خاورمیانه دولت جو بایدن رییس جمهوری آمریکا سوالات سختی را در دیدار با محمد بن سلمان ولیعهد عربستان سعودی مطرح کرده‌اند چرا که هدف آمریکا دستیابی به یک آتش بس در یمن است.

لندرکینگ از دو هفته قبل از این سفر در عربستان سعودی و عمان حضور داشته و آنتونی بیلکنن وزیر امور خارجه آمریکا نیز در نشست وزیران شورای همکاری خلیج فارس در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل شرکت کرده بود و این سفر در ادامه دیدارها و گفتگوهای قبلی انجام شد.

بر اساس گزارش ها، سفر سالیوان به عربستان در زمان حساسی انجام شد. "رو خانا" یک سناتور جمهوری خواه در مجلس نمایندگان آمریکا پیش از این سفر لایحه‌ای را ارائه کرده که به حمایت‌های اطلاعاتی و لجستیکی آمریکا به عربستان در جنگ یمن خاتمه می دهد ‌و اگر این لایحه به تصویب برسد و بایدن آن را امضا کند، آمریکا از جنگ یمن کاملا خارج می‌شود.

سالیوان پیش از این و قبل از آغاز کار به عنوان مشاور امنیت ملی در دولت بایدن، از پایان حمایت مالی آمریکا از جنگ عربستان در یمن حمایت کرده بود.

مشاور امنیت ملی آمریکا در سفر به عربستان سعودی با محمد بن سلمان ولیعهد، خالد بن سلمان وزیر دفاع، عبدل عزیز بن سعود بن نایف وزیر داخلی و عبدالله بن بندر وزیر گارد ملی عربستان سعودی دیدار و گفتگو کرد و پس از عربستان به امارات متحده عربی سفر کرد.

به نوشته آکسیوس، دیدار سالیوان و محمد بن سلمان در شهر نیوم واقع در حاشیه دریای سرخ برگزار شد؛ شهری که عربستان سعودی پروژه توسعه ۵۰۰ میلیارد دلاری آن را دنبال می‌کند.

بر اساس این گزارش، یمن و ایران محور این نشست بوده و مشاور امنیت ملی آمریکا از نشست بغداد با هدف همکاری کشورهای منطقه استقبال کرده است.

برخلاف روابط ریاض و واشنگتن، روابط امارات و آمریکا تا حد زیادی بدون تنش از دونالد ترامپ به جو بایدن رسیده است.

بر اساس گزارش آکسیوس، دولت بایدن از عادی‌سازی روابط میان امارات و رژیم صهیونیستی حمایت کرده و با تصویب یک قرارداد جنجالی فروش جنگنده به امارات که در دولت ترامپ امضا شده بود، موافقت کرده است.

بر اساس این گزارش، آمریکا می‌خواهد تمرکز خود در منطقه خاورمیانه را کاهش دهد و هر سه کشورعربستان، امارات و مصر نگران ادامه تعامل آمریکا با خاورمیانه پس از خروج آن از افغانستان هستند.

سالیوان درسفر به مصر نیز با عبدالفتاح السیسی رئیس جمهوری این کشور دیدار کرد که بر اساس گزارش دفتر ریاست جمهوری مصر، در این دیدار دو طرف در خصوص تنش‌های منطقه‌ای و همچنین روابط دوجانبه میان مصر و آمریکا گفتگو کردند.

پایگاه خبری آکسیوس نوشت سفر سالیوان به مصر درحالی انجام شد که دولت آمریکا مصر را تحت فشار قرار داده تا بازداشت مخالفان السیسی را متوقف کند. در اوایل ماه جاری آمریکا تهدید کرده بود به دلیل نگرانی‌ها از نقض حقوق بشر در مصر، کمک ۱۳۰ میلیون دلاری به این کشور را لغو می‌کند.

مصر مدتهاست به عنوان میانجی میان اسرائیل و حماس نقش ایفا کرده است. دولت السیسی پس از وقوع جنگ ۱۱ روزه بین اسرائیل و حماس در ماه مه، توانست برای یک آتش بس میانجیگری کند

بر اساس این گزارش، یک مقام آگاه در هیات آمریکایی حاضر در مصر که خواست نامش بیان نشود در مورد جزییات دیدار سالیوان و السیسی گفته است دو طرف در مورد وضعیت حقوق بشر مصر گفتگو کردند و واشنگتن معتقد است مصر در این زمینه درحال بهبودی است.

دفتر ریاست جمهوری مصر همچنین در بیانیه خود اعلام کرد: دو طرف در بخش دیگری از گفتگوهای خود بر تلاش‌های احیای صلح میان فلسطینی‌ها و اسرائیل متمرکز شدند.

مصر مدتهاست به عنوان میانجی میان اسرائیل و حماس نقش ایفا کرده است. دولت السیسی پس از وقوع جنگ ۱۱ روزه بین اسرائیل و حماس در ماه مه، توانست برای یک آتش بس میانجیگری کند.
از جمله موضوعات دیگر مورد بحث میان مشاور امنیت ملی آمریکا و رییس جمهوری مصر، اوضاع امنیتی و سیاسی در لیبی بود.
آمریکا، مصر و دیگر کشورهای غربی برای برگزاری انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی در لیبی طبق برنامه ریزیهای انجام شده (۲۴ دسامبر ۲۰۲۱) تلاش می‌کنند. آنها امیدوارند رای گیری به ناآرامی‌های یک دهه‌ای در این کشور نفت خیز پایان دهد.

السیسی و سالیوان همچنین در مورد اختلاف یک دهه‌ای بر سر سدی عظیم که اتیوپی مشغول ساخت آن بر روی شاخه اصلی رود نیل است، گفتگو کردند.
مصری‌ها در دعوای خود با اتیوپی بر سر سد بزرگ در اتیوپی، خواهان حمایت آمریکا از خود هستند. مصر این پروژه را تهدیدی برای تامین آب خود می‌داند.

این مقام آمریکایی گفته است: دو طرف همچنین در مورد ارتقای ثبات عراق و یکپارچگی منطقه‌ای، بحران مالی لبنان، ترویج بازگشت به نظم قانون اساسی در تونس و حمایت از انتقال دولت به رهبری غیرنظامیان در سودان بحث و تبادل نظر کردند.
پایگاه خبری الیوم السابع مصر نیز اعلام کرد السیسی در دیدار با سالیوان تاکید کرد که مصر نمی‌پذیرد که به منافع آبی‌اش ضربه وارد شود یا به خطر افتد.

وی با اشاره به بیانیه رئیس جدید شورای امنیت سازمان ملل مبنی بر ضرورت گفت و گو بین طرف‌های درگیر در پرونده سد النهضه، افزود: دستیابی به یک توافق جهت [مراحل بعدی] آبگیری سد و اجرایی کردن قانون در یک دوره کوتاه به نحوی که منافع مشترک همه طرف‌ها تامین شود، ضروری است.

رئیس جمهوری مصر بر میزان تعهد این کشور در قبال روند مذاکرات تاکید کرد و گفت: جامعه بین المللی باید نقش موثری در حل این مساله بسیار مهم ایفا کند زیرا مصر نمی‌پذیرد که به منافع آبی خود آسیب برسد یا به خطر بیفتد.
مصر و اتیوپی نزدیک به یک دهه است که در مورد مدیریت و پر کردن مخزن سد النهضه که «آدیس آبابا» بر رود نیل ساخته در حال مذاکره هستند، اما تاکنون توافقی میان دو طرف حاصل نشده است.

دولت اتیوپی چهاردهم تیر امسال (پنجم ژوئیه) اعلام کرد که دومین مرحله از آبگیری سد النهضه را آغاز کرده است؛ اقدامی که مصر، آن را تحولی خطرناک اعلام کرد.

اکنون این سوالات مطرح است که آیا مقامات آمریکایی در این ترددها خواهند توانست اعتماد از دست رفته شرکا و متحدان خود را پس از سقوط دولت اشرف غنی و پیمان آکوس بازیابی کنند؟

آیا واشنگتن به عنوان اهرم اصلی و ایجاد کننده درگیری ها از جمله درغرب آسیا، بطور واقعی از این درگیری ها خارج خواهد شد یا صرفا تغییر نقش خواهد داد؟ آیا نحوه خروج آمریکا از این درگیری ها و هزینه های آن به مثابه افغانستان خواهد بود.

منبع: ایرنا

66