تحول استراتژیک نیروهای مسلح/ پهپادها چه اطلاعات جدیدی درباره ارتش ایران ارائه می دهند؟

به گزارش خبر فوری، رونمایی ارتش از جدیدترین پهپادهایش در رژه 29 فروردین بسیاری را از جهتی متعجب کرد. ارتش جمهوری اسلامی ایران معمولا و به صورت کلاسیک از تجهیزاتی استفاده می کرد که متفاوت از پهپاد بود. بر اساس استراتژی معمول نیروی های مسلح، پهپاد سلاحی است که سپاه پاسداران از آن استفاده و در رزمایش های خود از آن رونمایی می کند. اما این بار ارتش پهپادهای بسیاری را رونمایی کرد تا نشان دهد قصد دارد در این زمینه نیز دستی بر آتش داشته باشد (اینجا بخوانید).

دو نیروی نظامی، دو استراتژی مختلف؟

بسیاری از تحلیلگران بر آنند که ماموریت ارتش در حوزه امنیتی و دفاعی غیر از سپاه پاسداران است و به همین دلیل، تسلیحات مورد استفاده آنها نیز متفاوت از یکدیگر است. پایگاه Defense news در گزارشی که مدتی پیش در مورد نیروی دریایی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران نوشت، بر این تفاوت استراتژیک تاکید کرد. نویسنده در این مقاله نوشت: «به طور غیر متعارفی، ایران دارای دو نیروی دریایی است: نیروی دریایی عادی (ارتش) خود و نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی. با این حال، آنها مأموریت ها و دامنه عملیات متفاوتی دارند... نیروی دریایی سپاه و نیروی دریایی ارتش ایران دو ساختار فرماندهی مجزا دارند. و در حالی که برخی از مسئولیت های آنها همپوشانی دارند، تفاوت اصلی در روش ها و استراتژی های عملیات آنان است... در حالی که تمرکز سپاه بر تاکتیک‌های ضربه و اجرا (hit-and-run) و عملیات نامتقارن (asymmetric operations)  با استفاده از قایق‌های تندرو است، نیروی دریایی سنتی ایران متشکل از ناوچه‌ها، زیردریایی‌ها و ناوها است (و بیشتر در عملیات های نظامی در آب های وسیع شرکت می کند).»

همچنین، محمد الکنانی، استراتژیست مصری در این زمینه معتقد است که یکی دیگر از تفاوت‌ های این دو نیروی دریایی، مناطق عملیاتی متفاوت آنها است. الکنانی در این رابطه می گوید: «نیروی دریایی سپاه پاسداران مأموریت‌ های رزمی به ویژه در منطقه خلیج فارس را بر عهده دارد، در حالی که نیروی دریایی ارتش عمدتاً در دریای عرب و خلیج عمان فعالیت می‌کند و در تلاش است تا حوزه فعالیت خود را تا دریای سرخ گسترش دهد.» (اینجا بخوانید)

به همین ترتیب، می توان نتیجه گرفت که حوزه عملیاتی و طرح ارتش و سپاه متفاوت از یکدیگر است. ارتش وظیفه دفاع از مرزهای کشور را دارد در حالیکه سپاه بیشتر به عملیات های امنیتی و اطلاعاتی شبه پارتیزانی که به تسلیحات سبک احتیاج دارد، مبادرت می ورزد. همانطور که گفته شد تسلیحات ارتش و سپاه هم به حسب ماموریت مختلفشان، متفاوت از یکدیگر است. ارتش بیشتر از تسلیحات کلاسیک و مهم نظامی استفاده می کند اما سپاه از تسلیحات کوچک، سریع و استراتژیک استفاده می نماید.

پهپادهایی که نشان از وحدت استراتژی سپاه و ارتش دارند

با این حال، شواهد گویای این است که دو استراتژی متفاوت ارتش و سپاه به هم نزدیک شده اند. به جز رونمایی ارتش از پهپادهای جنگی که معمولا سلاح استراتژیک سپاه به حساب می آید، شباهت رزمایش های اخیر سپاه (مانند رزمایش پیامبر اعظم) و رژه روز ارتش نیز به خوبی ثابت می کند که استراتژی این دو نیرو به هم نزدیک شده است (اینجا بخوانید).

بر اساس گزارش اخیر فارس، پهپادهای مهاجم ارتش و سپاه به هم شباهت بسیار زیادی دارند و مقاصد آنها نیز به یکدیگر نزدیک شده است. مهم‌ ترین نکته در دستیابی ایران به پهپاد‌های انتحاری این است که در صورت ترکیب با توان موشکی می ‌توان گفت که «یک زنجیره تسلیحاتی کامل» در دستان نیرو‌های مسلح ایران قرار دارد. این زنجیره تسلیحاتی کامل پیوند دهنده ارتش و سپاه خواهد بود و فاصله ای را که در قسمت بالا به آن اشاره شد، کم می کند.

ارتش جمهوری اسلامی با قدرت می تواند وارد حوزه های مختلف نظامی و امنیتی شود و از طریق تسلیحات استراتژیک متنوع خود هر گونه عملیات نظامی را اجرا کند. گستره تسلیحات ارتش این کمک را به نیروهای مسلح ایران می کند که با هماهنگی با یکدیگر بتوانند اهداف ملی و امنیتی مورد نظر کشور را به اجرا برسانند.

به نظر می رسد مراسم روز ارتش امسال قسمت نخست از استراتژی جدید نیروهای مسلح کشور باشد و از این به بعد بیشتر شاهد نزدیکی همه قوای نظامی و گسترش تسلیحاتی قوای مختلف باشیم.