پنهانکارترین جنگنده آمریکا شکار شد/ عکس

به نظر می‌رسد دانشمندان چینی به یک فناوری راداری جدید دست پیدا کرده‌اند که می‌تواند اف ۲۲ رپتور نیروی هوایی آمریکا را که یکی از پیشرفته‌ترین جت‌های جنگی رادارگریز جهان است، ردیابی و شناسایی کند. به گزارش رسانه‌های این کشور، نوآوری آن‌ها از سیگنال‌های سیستم ماهواره‌ای ناوبری BeiDou استفاده می‌کند.

قابلیت رادارهای پیشرفته چینی

این روش راداری جدید به عنوان یک راه حل مقرون به صرفه توصیف شده که مبتنی بر یک آنتن دریافت اطلاعات ساده است. همین ویژگی باعث استقرار آسان رادار در مکان‌های مختلف می‌شود. در گزارش روزنامه ساوت چاینا مورنینگ پست (SCMP) ادعا شده که برخلاف رادارهای سنتی، سیستم جدید، سیگنالی منتشر نمی‌کند و بدین ترتیب موقعیت مکانی خودش را به خطر نمی‌اندازد.

تیم تحقیقاتی توسعه دهنده این رادار، از یک فروند F-۲۲ رپتور به عنوان یک هدف فرضی استفاده کرده‌اند تا توانایی‌های آن را نشان دهند. به کمک سیگنال‌های BeiDou، رادار می‌تواند الگوهای منحرف کننده ناشی از هواپیماهای رادارگریز را تشخیص دهد. این الگوها، پژواک‌های منحصربه‌فردی ایجاد می‌کنند و به دانشمندان اجازه می‌دهند تا نوع و مکان جنگنده را تخمین بزنند.

جزئیات سیستم ماهواره‌ای جدید چینی‌ها

گفتنی است که BeiDou به عنوان سیستم ماهواره‌ای ناوبری جهانی چین، تقریبا دو برابر تعداد ماهواره‌های جی پی اس آمریکا است و پوشش جهانی قوی ارائه می‌کند. به اعتقاد محققان این پروژه، سیگنال‌های سیستم راداری جدید پایدار، پیوسته و دقیق هستند که این ویژگی‌ها رادار را برای شناسایی اهداف کوچک آماده می‌کند.

با این حال، دانشمندان چینی به چالش‌های موجود در استفاده از سیگنال‌های ماهواره‌ای برای تشخیص اهداف رادارگریز معترف هستند. این سیگنال‌ها هنگامی که به زمین می‌رسند، ضعیف شده و با انعکاس ساختمان‌ها، درختان و سایر اشیاء محیطی پنهان می‌شوند و تداخل به وجود می‌آید.

برای رفع این چالش‌ها و مشکلات، سیستم‌های رادار غیرفعال قبلی به ساختارهای گیرنده دو کاناله پیچیده نیاز داشتند، اما این رویکرد سنتی، هم هزینه و هم پیچیدگی‌های بسیاری به سیستم‌های راداری تحمیل می‌کرد. در نقطه مقابل، طرح جدیدی که محققان چینی ارائه کرده‌اند، روش تازه‌ای به نام «تشخیص کور» ابداع شده که با یک آنتن گیرنده کار می‌کند.

روش تشخیص کور نه تنها نیاز به سیگنال مرجع را از بین می‌برد، بلکه هزینه‌های سخت افزاری و نیازهای محاسباتی را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهد. این روش همچنین باعث مقاوم شدن سیستم در برابر پارازیت‌های دشمن شده و در زمان جنگ، مطئمن‌تر خواهد بود.

تکنولوژی رادارهای جدید چین

اگر ادعای چینی‌ها صحت داشته باشد، ظهور این تکنولوژی جدید راداری می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر اثربخشی جنگنده‌های رادارگریز بگذارد. F-۲۲ رپتور به دلیل توانمندی‌های خود در فرار از رادار و سامانه‌های دفاع هوایی دشمن شناخته می‌شود و برای درگیری با اهداف زمینی و هوایی به شدت به قابلیت‌های پنهان کاری خود متکی است.

نتایج تحقیقات دانشمندان چینی نشان می‌دهد که فناوری رادار جدید آن‌ها نه تنها برای اف ۲۲ رپتور مناسب است، بلکه می‌تواند برای شناسایی سایر هواپیماهای جنگی رادارگریز دیگر از جمله F-۳۵ لایتنینگ ۲ هم استفاده شود. به گفته پیتر سوسیو، تحلیلگر دفاعی مستقر در میشیگان، فناوری رادارگریز، هواپیما را برای رادار نامرئی نمی‌کند، بلکه فرآیند تشخیص و ردیابی آن را به تأخیر می‌اندازد.

با این اوصاف امکان ردیابی F-۲۲ Raptor در شرایط خاص برای سیستم‌های رادار چینی وجود دارد. پیشرفتی که چینی‌ها مدعی ابداع آن هستند، به الگوریتم منحصربه‌فرد گوران زیوانوویچ، دانشمند علوم کامپیوتر بلگراد در سال ۱۹۹۱ میلادی نسبت داده می‌شود. زیوانوویچ روشی نوآورانه برای تشخیص فرکانس‌های حلقوی پنهان در سیگنال‌های الکترومغناطیسی اختراع کرد. با این حال این طور گفته شده که بعد از انتشار آثار خود، به طرز عجیبی از دانشگاه ناپدید شده که مصادف با انحلال یوگسلاوی است. (بلگراد قبلا پایتخت یوگسلاوی بوده)

نتایج تحقیقات این محقق مورد توجه قرار نگرفت و طی ۱۵ سال گذشته، هیچ دانشمند غربی به یافته‌های مفید او اشاره نکرده است و مطالعات پیشگامانه او در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. به گزارش روزنامه ساوت چاینا مورنینگ پست، ایده گوران زیوانوویچ شاید در غرب ناشناخته باشد، اما در چین مورد احترام است و کاربردهای قابل توجهی دارد که می‌توان به حوزه رادارها اشاره کرد.

تیم تحقیقاتی چین که روی رادار کشف جنگنده‌های رادارگریز کار می‌کند، با تکیه بر الگوریتم زیوانوویچ، پیشرفت‌های عمده‌ای انجام داده و آن را برای تشخیص سیگنال‌های هدف مخفیانه مطابقت داده است. در آزمایش‌های شبیه سازی این رادار، الگوریتم ارتقایافته با تشخیص فاصله، جهت و سرعت هدف پنهان کار در میان نویزهای رادیویی، توانست کارایی خود را نشان دهد.

پیشرفت محققان چینی نه تنها پتانسیل الگوریتم زیوانوویچ را به تصویر می‌کشد، بلکه نقش آن را در تقویت قابلیت‌های این کشور در ردیابی جنگ افزارهای پیشرفته، پیشبرد اهداف استراتژیک در حوزه فناوری دفاعی برجسته می‌کند.

بررسی صحت ادعای چین در مورد فناوری راداری جدید

فناوری تازه ابداع شده چینی‌ها نشان دهنده گام مهم دیگری در تلاش‌های این کشور در حوزه پیشرفت فناوری‌های نظامی به ویژه در مقابله با چالش هواپیماهای رادارگریزی مثل اف ۲۲ رپتور است. البته این ادعا در ردیف سایر ادعاهای چین در حوزه پیشرفت‌های نظامی‌اش قرار می‌گیرد.

در اوایل سال جاری، محققان نیروی هوایی چین ادعا کردند که یک سیستم راداری با قابلیت شناسایی هواپیماهای رادارگریز مثل F-۲۲ توسعه داده‌اند. در ماه سپتامبر، ادعاهای جدیدی مبنی بر اینکه پکن می‌تواند جت‌های رادارگریز را با استفاده از ماهواره‌های استارلینک ایلان ماسک ردیابی کند، مطرح شد.

در همان ماه دانشمندان چینی از توسعه راداری صحبت کردند که می‌تواند سیگنال‌های موج بلند را تشخیص دهد. در سال ۲۰۲۲ نیز گزارش‌ها حاکی از این بود که مهندسان چینی یک سیستم جستجو و ردیابی فروسرخ (IRST) ابداع کرده‌اند که می‌تواند از روی نشانه‌های حرارتی، هواپیماهای پرسرعت را شناسایی کند. این فناوری برای شناسایی جنگنده‌های رادارگریز ضروری است.

علاقه چین به ردیابی هواپیماهای رادارگریز مسئله جدیدی نیست. در سال ۲۰۱۶ رسانه‌های دولت چین ادعا کردند که ارتش آزادی بخش خلق، با موفقیت اف ۲۲ رپتور آمریکا را بر فراز دریای چین شرقی زیر نظر گرفته است. علاوه بر این گفته شده که برخی از ماهواره‌های تجاری این کشور که مجهز به هوش مصنوعی هستند، قادر به ردیابی F-۲۲ رپتور هستند.

تلاش‌های چین برای توسعه راداری که بتواند فناوری رادارگریزی را زیر سوال ببرد و بی‌اثر کند، نگرانی پکن را در خصوص جنگنده‌های نسل جدید غرب نشان می‌دهد. در مطالعات این کشور به وضوح دو جت جنگی اف ۳۵ و اف ۲۲ رپتور، خطر جدی اعلام شده‌اند. علیرغم ادعاهای جسورانه چین در مورد پیشرفت‌های این کشور در شناسایی هواپیماهای رادارگریز، هیچ یک از آن‌ها به طور رسمی و مستقل تأیید نشده است.