آستیگماتیسم؛ نشانه ها و عوامل موثر در بروز آن

آستیگماتیسم چیست؟

آستیگماتیسم (astigmatism) یك نقص خفیف و به راحتی قابل درمان انحنای چشم شماست که باعث تاری دید می‌شود. آستیگماتیسم هنگامی به وجود می آید كه لایه خارجی و شفاف جلوی چشم یعنی قرنیه و یا عدسی چشم كه درون چشم قرار دارد، انحنایش در یك جهت كمی متفاوت از انحنایش در جهت دیگر است. به این ترتیب سطح قرنیه یا عدسی در بعضی نواحی مسطح‌تر یا منحنی‌تر از نواحی دیگر است.

انواع آستیگماتیسم چشم

هنگامی كه قرنیه دارای اعوجاج باشد، شما مبتلا به "آستیگماتیسم قرنیه‌ای" هستید. هنگامی كه عدسی دارای اعوجاج باشد" آستیگماتیسم عدسی" دارید. هر دو نوع آستیگماتیسم، تاری دید ایجاد می‌كند، اما اغلب موارد آستیگماتیسم ناشی از نایكنواختی انحنای قرنیه است.

علائم آستیگماتیسم

علائم و نشانه های آستیگماتیسم شامل موارد زیر است:

▪ کاهش دید، تاری دید، سردرد، احساس فشار بر چشم، احتمال دوبینی، انحنادار دیدن خطوط که می‎تواند در یک یا هر دو چشم به وجود آید از علائم آستیگماتیسم است.

▪ از علائم آستیگماتیسم می توان به اعوجاج در بخش هایی از میدان بینایی اشاره کرد.

▪ تاری خطوط عمودی، افقی یا مایل از نشانه های آستیگماتیسم است.

تاری دید و سردرد از علائم آستیگماتیسم هستند

عوامل موثر در بروز آستیگماتیسم

- نقش وراثت در آستیگماتیسم

ژنتیک و وراثت یکی از عوامل موثر در بروز بیماری آستیگماتیسم است. طبق تحقیقات مشخص شده است که اکثر افراد مبتلا به آستیگماتیسم، این مشکل را به ارث برده اند.

- شکل قرنیه و عدسی در افراد مبتلا به آستیگماتیسم

در افراد مبتلا به آستیگماتیسم، سطح قرنیه مانند توپ بسکتبال است، یعنی به عبارت دیگر دارای سطحی ناصاف است. در حالی که قرنیه افراد با بینایی طبیعی مانند توپ فوتبال، صاف می باشد. در اثر این ناصافی ها، عدسی چشم و قرنیه قادر به تمرکز نور روی یک نقطه مشخص از شبکیه چشم نیستند و در نتیجه تصاویر، تار دیده می شوند.

- جراحت و یا عمل جراحی چشم

اگر فردی دچار آسیب چشمی شود یا تحت عمل جراحی چشم قرار گیرد، ممکن است بعدا دچار آستیگماتیسم شود.

- ابتلا به آستیگماتیسم به علت قوز قرنیه (کراتوکونوس)

ممکن است همراه با بیماری قوز قرنیه، دو بینی و آستیگماتیسم هم به وجود آید. در قوز قرنیه، قرنیه فرد نازک تر می شود و حالت مخروطی شکلی پیدا می کند. خوشبختانه بروز این بیماری در افراد بسیار کم است. همچنین مشکل بینایی این بیمار با استفاده از عینک بر طرف نخواهد شد و در این حالت، استفاده از لنزهای تماسی برای این فرد بسیار مناسب است. اما باید در نظر گرفت که در آینده این بیمار نیاز به عمل جراحی پیوند قرنیه خواهد داشت.

- نزدیک بینی و دوربینی

افرادی که مبتلا به مشکل آستیگماتیسم هستند، معمولا از مشکل نزدیک بینی و یا دوربینی چشم هم رنج می برند. در بیماری نزدیک بینی و دور بینی نوعی عیب انکساری چشم وجود دارد که طی آن، چشم فرد قادر به تمرکز نورهای بازتاب شده از اشیای مختلف نیست.

در نتیجه فردی که مبتلا به آستیگماتیسم و نزدیک بینی و یا دوربینی است، می تواند با مراجعه به چشم‌پزشک، از عینک و لنز مخصوص برای رفع عیوب انکساری چشم خود استفاده کند.

شیوع بیماری آستیگماتیسم

بر اساس یک پژوهش در آمریکا، از هر ۱۰ کودک در سنین ۵ تا ۱۷ سالگی،۳ کودک مبتلا به آستیگماتیسم هستند. در بنگلادش ۳۲٫۴% افراد بالای سی سال مبتلا به بیماری آستیگماتیسم هستند. به طور کلی، پژوهش‌ها نشان داده‌اند که درجهٔ شیوع آستیگماتیسم با افزایش سن، رابطهٔ مستقیم دارد.

در افراد مبتلا به آستیگماتیسم، سطح قرنیه ناصاف است

انواع آستیگماتیسم:

آستیگماتیسم را می توان به دو دسته عمده تقسیم کرد.

* آستیگماتیسم منظم

* آستیگماتیسم نامنظم

*آستیگماتیسم منظم:

در این نوع از آستیگماتیسم نقص بینایی در محور های قائم بوجود می آید و اختلاف درجه بین محور ها نود درجه می باشد و بطور کلی سطح تقریبا یکدستی از قرنیه داریم .البته این نوع از آستیگمات خود به 5 زیر گروه دیگر که به قرار زیر است تقسیم می شود :

- آستیگماتیسم مایوپی ساده

- آستیگماتیسم هایپرمتروپی ساده

- آستیگماتیسم مایوپی ترکیبی

- آستیگماتیسم هایپرمتروپی ترکیبی

- آستیگماتیسم مخلوط

در آستیگماتیسم مایوپی ساده یک چشم بیمار مایوپ بوده و دیگری سالم می باشد و در نوع آستیگماتیسم هایپرمتروپی یک چشم سالم و دیگری هایپرمتروپ می باشد و در نوع آستیگماتیسم مایوپی ترکیبی هر دو چشم مایوپ می باشد و در آستیگماتیسم هایپرمتروپی ترکیبی هر دو چشم هایپرمتروپ بوده و در آستیگماتیسم مخلوط، نیز یک چشم مایوپ بوده و چشم دیگر هایپرمتروپ می باشد.

*آستیگماتیسم نامنظم:

در این نوع آستیگماتیسم که میزان شیوع آن کم می باشد سطح قرنیه صاف نبوده و ناهمواری هایی در سطح قرنیه مشاهده می شود که این ناهمواری کار را برای درمان با عینک دشوار می کند.

آستیگماتیسم چگونه تشخیص داده می شود؟

چشم پزشک شما به راحتی با نگاه کردن به درون چشم شما می تواند آستیگماتیسم شما را تشخیص دهد. آستیگماتیسم ممکن است سبب اختلالات دیگر چشمی همچون دوربینی و نزدیک بینی شود. به سبب اینکه آستیگماتیسم به آهستگی پیشرفت می کند، بهتر است به محض اینکه متوجه تغییرات شدید به چشم پزشک مراجعه کنید.

استفاده از روش جراحی برای درمان آستیگماتیسم نیازمند داشتن چشم سالم است

آستیگماتیسم چگونه درمان می شود؟

تقریبا تمامی اختلالات دید ناشی از آستیگماتیسم را می توان توسط عینک و یا لنز برطرف کرد. برای افرادی که به میزان کم آستیگماتیسم مبتلا هستند، نیازی به استفاده از لنز نیست و تنها در صورتی که آستیگماتیسم متوسط و شدید باشد می توان از لنز برای اصلاح دید استفاده کرد.

1. استفاده از شیشه های اصلاح دید برای آستیگماتیسم

برای آستیگماتیسم، معمولاً یک لنز نرم مخصوص که توریک نام دارد تجویز می شود. این دسته از لنزها که برای آستیگماتیسم استفاده می شوند قابلیت منحرف کردن نور در یک جهت را بیشتر از جهات دیگر دارند. همچنین دسته دیگری از لنزها وجود دارند که لنز سخت نامیده می شوند. این دسته از لنز ها برای افرادی که مبتلا به آستیگماتیسم شدید هستند تجویز می شود. پزشک شما بعد از انجام معاینات، لنز متناسب با نیاز شما را به شما معرفی خواهد کرد.

2. درمان آستیگماتیسم به کمک جراحی انکساری

راهی دیگر برای درمان آستیگماتیسم، تغییر شکل قرنیه توسط جراحی انکساری و یا توسط لیزر است. از آنجایی که بیشتر از یک نوع جراحی انکساری وجود دارد، بسته به شرایط ممکن است از حالت خاصی از جراحی برای درمان آستیگماتیسم استفاده شود.

استفاده از روش جراحی انکساری برای درمان آستیگماتیسم نیازمند داشتن چشم سالم است که دارای مشکلات شبکیه، زخم قرنیه و یا دیگر بیماری های چشمی نباشد. همانطور که تکنولوژی پیشرفت می کند، توجه به این موضوع حائز اهمیت است که برای شرایط شما کدامیک از گزینه ها می تواند برای برای آستیگماتیسم بهتر باشد و انتخاب کدام نوع از جراحی انکساری و یا درمان های دیگر مناسب شما است.

35