مروری بر شورشی که شکست خورد/ کودتای ۲۵ مرداد چگونه در نطفه خفه شد؟/ سرانجام کودتاچیان؛ از ترور در عراق تا اعدام در پشت بام مدرسه رفاه
در سالروز کودتای ۲۵ مرداد ۱۳۳۲ مروری داریم بر چگونگی وقوع این حادثه و سرانجام کودتاچیان.
به گزارش خبر فوری ، امروز سالروز کودتای شکست خورده 25 مرداد است. این کودتا 3 روز قبل از کودتای 28 مرداد 1332 رخ داد و به سرعت توسط دولت مصدق شکست خورد. بعد از شکست این کودتا، هیچ کس (حتی ماموران امنیتی آمریکا) گمان نمی کرد که دولت محمد مصدق سقوط کند اما این اتفاق تنها 3 روز بعد افتاد و همه را شوکه کرد.
آغاز و پایان یک شپ پرالتهاب/ کودتای 25 مرداد چگونه شکست خورد؟
داستان آغاز کودتای 25 مرداد جالب است. تیم کودتا به رهبری سرلشکر زاهدی با همکاری ماموران امنیتی انگلیس و آمریکا حکم عزل محمد مصدق را از شاه دریافت کردند. شاه که در آن زمان در کلاردشت حضور داشت، در مورد عزل مصدق مردد بود اما بالاخره یک ورقه خالی و سفید را امضا و مهر کرد و به دولت کودتا داد تا هرچه می خواهند روی آن بنویسند. زاهدی بلافاصله حکم عزل مصدق را روی کاغذ نوشت و آن را به سرهنگ نعمت الله نصیری داد. نصیری در نیمه شب 25 مرداد حکم عزل مصدق را به منزل او در خیابان کاخ آورد. همراه او یک تانک و چند خودرو زرهی نیز بودند که در صورت مقاومت مصدق ماموریت داشتند وارد عمل شوند. همزمان ارتشی های شورشی نیز به منزل نمایندگان مجلس، طرفداران مصدق و وزرایی چون حسین فاطمی حمله کرده و آنها را دستگیر کردند.
همزمان سرهنگ مبشری که یکی از ارتشی های طرفدار حزب توده و عضو گارد شاهنشاهی بود از نقشه کودتا باخبر شد و تلفنی مصدق را از این جریان مطلع کرد. مصدق ارتش و شهربانی را آماده کرد و به محض رسیدن نصیری دستور داد او را دستگیر کنند. مصدق مدعی بود نامه شاه جعلی است و شکی نیست که برخی قصد کودتا دارند. به جز این، طبق قانون اساسی تنها مجلس شورای ملی حق عزل و نصب نخست وزیر را داشت و شاه نمی توانست مستقیما وارد عمل شود. از این جهت، شکی نبود که نام اقدام ارتشی ها و شاه کودتا بود.
با دستگیری نصیری، شهربانی و ارتشی های طرفدار مصدق وارد عمل شدند و زندانیان را آزاد کردند. با این اقدام کودتای شبانه زاهدی و غرب شکست خورد.
کودتای شکست خورده ای که به کودتای موفق بدل شد
کودتای شکست خورده 25 مرداد نتایج عجیبی داشت. زاهدی بلافاصله بعد از شکست کودتا فرار کرد و به سفارت خانه آمریکا پناه برد. نصیری در حبس به سر می برد و سایر ارتشی هایی که در کودتا دخالت داشتند (مثل سرتیپ باتمانقلیچ و سرهنگ آزموده) هم فرار را به قرار ترجیح دادند. در آن سو، شاه پس از اطلاع از کودتا وحشت زده شده و به رامسر گریخت و از آنجا نیز با هواپیما به بغداد و سپس رم رفت.
انگلیس به محض شنیدن خبر شکست کودتا بقایای طرح خود را سوزاند. مشهور است که پس از مخابره این خبر به چرچیل (نخست وزیر وقت انگلیس) او به شدت از کوره در رفته و شروع به فحاشی کرد.
در آن سو، ایالات متحده هم شروع به پاکسازی نقش خود در کودتا داشت. اسناد سازمان سیا به روشنی نشان می دهند که دولت آمریکا پس از شکست کودتای 25 مرداد، پرونده آن را موقتا بست و سعی داشت راهی برای آشتی با مصدق پیدا کند. در اسناد سازمان سیا که حاوی یادداشت بدل اسمیت جانشین وزیرخارجه آمریکا است، آمده است: اکنون ما ناچاریم با دید دیگری به جریان ایران نگاه کنیم. واگر می خواهیم چیزی ازمواضع خودرا درآن جا حفظ کنیم، احتمالاً مجبور خواهیم شد که به هرترتیبی شده، خودمان را با مصدق دمساز کنیم. این هم گره تازه ای درروابط ما با انگلیسی ها خواهد شد.
دو خارجی در اجرا و طراحی عملیات کودتای 25 مرداد نقش برجسته ای داشتند. وودهاس انگلیسی و کرمیت روزولت آمریکایی. وودهاس که نماینده بریتانیا بود کاملا ناامید شده بود و عملیات را پس از شکست متوقف کرد. دولت آمریکا هم به روزولت گفته بود که هرچه سریعتر ایران را ترک کند اما روزولت این کار را نکرد و در کمال تعجب، ارتباطش را با ارتشی های کودتاچی ادامه داد. در حالی که همه چیز رو به پایان بود تنها 3 روز بعد ورق برگشت و ارتش بار دیگر کودتا کرد و این بار، پیروز شد و دولت محمد مصدق سقوط کرد و فضل الله زاهدی نخست وزیر شد.
قدرتی که وفا ندارد/ مروری بر سرنوشت سه کودتاچی
الف. فضل الله زاهدی؛ مردی که شاه را می ترساند
عاقبت کودتاچیان بسیار جالب توجه است. سرلشکر زاهدی بعد از کودتا، نخست وزیر شد. با این حال، شاه بعد از کودتا دیگر آن پسر آرام و ترسو نبود. او دیگر به هیچ کس اعتماد نداشت. شاه به خصوص نسبت به زاهدی بدگمان بود و فکر می کرد هر لحظه ممکن است قدرت را از او هم بگیرد. با بالاگرفتن اختلافات میان زاهدی و شاه، در 16 فروردین 1334 زاهدی از مقام خود کناره گرفته و به عنوان نماینده دائمی ایران در دفتر اروپائی سازمان ملل متحد به سوئیس فرستاده شد که عملاً نوعی تبعید به شمار می رفت.
ب. تیمور بختیار؛ کودتاچی که به قتل رسید
یکی از مهم ترین بازیگران کودتای 25 و 28 مرداد تیمور بختیار بود. او فرمانده هنگ کرمانشاه بود و با گسیل سربازانش به مناطق مختلف کمک فراوانی به زاهدی در اجرای کودتا کرد. بختیار بعد از کودتای مرداد فرماندار نظامی تهران شد و سپس به ریاست ساواک رسید. با افزایش قدرت بختیار، ترس شاه از او هم بیشتر شد. مسافرت بختیار به آمریکا در بهمن 1339 وحشت شاه را از کودتای بختیار بیشتر کرد. در ملاقات بختیار با کندی (رئیس جمهور وقت آمریکا) موضوع ناتوانی شاه در اداره مطلوب کشور مطرح شد. همین اتفاق باعث شد شاه سریعا بختیار را عزل کند. بعد از عزل، بختیار به قول معروف به سیم آخر زد و با مخالفان شاه در خاورمیانه و اروپا ارتباط برقرار کرد. همین اتفاق باعث شد سرانجام ماموران مخفی ساواک او را در عراق به قتل برسانند. جسد بختیار 7 شهریور 1349 از سردخانه به نجف منتقل و در حرم حضرت علی (ع) به خاک سپرده شد.
ج. کابوس ایران به دست انقلابیون اعدام شد
یکی از شخصیت های مهم دیگر در کودتا، نعمت الله نصیری است. او بلافاصله بعد از کودتا و به خاطر زندانی شدنش درجه گرفت و چنان پیشرفت کرد که سرانجام توانست به ریاست ساواک برسد. او 13 سال رئیس ساواک بود. خشونت این سازمان امنیتی در دوره نصیری به قدری بود که او را به یکی از منفورترین افراد رژیم پهلوی تبدیل کرد. با اوج گیری اعتراضات مردم در سالهای پایانی پهلوی، شاه برای آرام کردن مردم نصیری را از مقام خود عزل کرد و او را به سفارت خانه ایران در پاکستان فرستاد. با بیشتر شدن اعتراضات و خشم مردم نسبت به نصیری، شاه او را از سفارت پاکستان نیز عزل کرد و به ایران فرستاد و برای آرام کردن مردم، زندانی اش کرد. بعد از انقلاب، مردم خشمگین به زندان حمله کرده و با ضرب و شتم شدید او را به دادگاه انقلاب فرستادند. با حکم دادگاه انقلاب، نصیری در تاریخ 26 بهمن در پشت بام مدرسه رفاه تیرباران شد.
منبع: خبر فوری
38
اما در کودتای 28 مرداد ایت ا.. کاشانی با گرفتن رشوه از امریکا پشت مصدق را خالی کرد برابر اسناد منتشر شده امریکا ...برای همیشه شرمنده تاریخ و ایران و ایرانی است . وای بحالش در ان دنیا...
دهنتو ببند ..نوکر آمریکا
از یک آخوند که فقط به منافع خود فکر می کرد و گاهی طرفدار مصدق و بیشتر رفیق شاه بود بطوری شاه پس از کودتا برای تشکر به خانه کاشانی رفت ، بیش از این نباید انتظار داشت .
حرف بدون سند باد هواس
به ایرانی وطن فروش غرب گدا،؛فشارت نیافتد
77 جان پول ان گرفته تو چرا عصبانی می شی ؟! جفتک می پرانی ! تاریخ بخوان می فهمی...
ایرانی اگر مطالعه نداری مگر مجبوری اظهار نظر کنی؟چرا حرف مفت می‌زنی؟ بدبخت میتوانی در قیامت پاسخگو باشی.؟
چرا شرافت ایرانی را خدشه دار می‌کنی ؟ نویسندگان غربی هم این‌قدر بی شرف نیستند.
به این راحتی نمیشه نظر داد هموطن.مردم برای رهائی از شرّ استعمار چه برگ برنده ایی را از دست داد.( بیدار شدن مردم، پی بردن به ارزش واقعی نفت، وجود مردان بزرگی در قدرت چون دکتر فاطمی و.......) وافسوس خود خواهی و............نگذاشت ایران طلایه دار کشورهای جهان سوم شود.وچقدر حیف
مطالب این چنینی درمورد رژیم گذشته خیلی سطحی و بنظرم فاقد ارزش خبری و دستوری نمود دارد درحالیکه بعداز حدود ۷۰ سال مدارک بسیار معتبر و قابل استناد وجود داشته و حقایق قابل دسترس است شما سطح روزنامه نگاری را پاره ای اوقات خیلی پایین میاورید
چون آغاز خیانت های آمریکا از کودتای مرداد ۳۲ ،است برای برخی فاقد ارزش است.چون به آمریکا نباید جسارت کرد.امان از غرب گرایی افراطی.
مصدق با کمک جایگاه مردمی ایت الله کاشانی نفت را از انگیسها گرفت وبا غرور خود بزرگ بینی که خودش همه کارها را انجام داده مجلس را منحل کرد و پایگاه مردمی ایت الله کاشانی را از دست داد و بعد از تضعیف دولت نفت را تقدیم امریکا کرد که تقریبا از سال کودتا تا سال ۵۷ از سالی یک تا چهار ملیون بشکه نفت توسط امریکا از ایران خارج شد
در این شک ندارم مصدق وکاشانی هردو عاشق وطن و آرزویشان برپائی نظام دمکراسی در ایران بوده.والبته صاحب ۲ اندیشه که یک روزی در مقابل هم صف آرائی میکردند.و متاسفانه در بدترین زمان ممکن( شما بخوانید شیطنت استعمار) روبروی هم قرار گرفتند و مابقی ماجرا.....................،والان هم همینطور این دو اندیشه در ایران نفس میکشند، آیا راهی هست که از دِل آن دو تفکر یک ایده نو باز تولید شود.آنروز روز شکست استعمار است