به مناسبت زادروز شاه صفاری؛
یعقوب لیث؛ پادشاهی که ایران را از زیر یوغ عباسیان عرب خارج کرد/ عیار فقیری که تا نزدیک بغداد پیش رفت/ چگونه شاه صفاری زبان فارسی را احیاء کرد؟
یعقوب لیث سعی داشت ایران را از زیر یوغ عباسیان خارج کند. او بر خلاف طاهریان و حکام محلی بعدی ایران، مخالف سرسخت عباسیان بود و سعی داشت بغداد را به تسلط خود درآورد. او همچنین، تلاش زیادی کرد که فرهنگ ایرانی را احیاء کند.
به گزارش خبر فوری، برخی مورخان مدعی اند یعقوب لیث صفاری، بنیانگذار حکومت صفاریان در روز 4 یا 5 آبان 225 هجری قمری متولد شده است. این تاریخ قطعی نیست و برخی تواریخ دیگری را نیز ذکر کرده اند. با این حال، بد نیست به این مناسبت و در این روز، مروری کوتاه بر زندگی و اقدامات این پادشاه ایرانی داشته باشیم.
یعقوب فرزند لیث که پادشاهی صفاریان را ایجاد و توانست در طول کمتر از 20 سال، سیستان، خراسان، کرمان، فارس، خوزستان و بخش هایی از هند و پاکستان را تصرف کند و یک حکومت یکپارچه در این مناطق به وجود آورد، یکی از مهم ترین پادشاهان ایران در دوران اسلامی به حساب می آید. او اولین فردی است که بعد از حملۀ اعراب توانست یک حکومت مستقل ایرانی به وجود آورد. قبل از صفاریان، طاهریان نیز توانسته بودند در خراسان حکومتی محلی به وجود آوردند اما آنها تحت فرمان خلیفۀ عباسی بودند و نمی توان حکومت آنان را مستقل دانست. یعقوب لیث بدون فرمان خلیفۀ عباسی به قدرت رسید و حتی در مقابل او ایستاد و با لشکر خلیفه جنگید. از این لحاظ، حکومت یعقوب اولین حکومت ایرانی مستقل در عصر اسلامی است.
یعقوب لیث با ایجاد یک حکومت ایرانی تلاش کرد از زیر یوغ عباسیان بیرون بیاید. تا پیش از یعقوب، شعرا به زبان عربی شعر می سرودند و نویسندگان به عربی می نوشتند. یعقوب سرودن شعر به زبان فارسی را باب کرد. او که اصلا عربی نمی فهمید نویسندگان را تشویق به نوشتن فارسی کرد و اگرچه به علت جنگ های متعدد زمان لازم برای توجه به امور فرهنگی را نداشت اما تلاش کرد بنیان های جامعه و حکومت ایرانی را احیاء کند.
رویگر فقیری که امپراتوری تشکیل داد
یعقوب لیث در نزدیکی خاش به دنیا آمد. کودکی فقیرانه ای داشت و در زمان نوجوانی وارد حرفۀ رویگری شد. در جوانی به گروه عیاران پیوست و به راهزنی مشغول شد. عیاران که مرام و مسلک پهلوانی داشتند، گروهی از جوانان بودند که غالبا به راهزنی از کاروان های تجاری پرداخته و اموال آنان را میان فقراء تقسیم می کردند. با این حال، راهزنی تنها کار این جماعت نبود. بیشتر این افراد به عنوان سرباز مزدور برای حکام محلی کار می کردند. یعقوب لیث بعد از ورود به جمع عیاران به سرعت توانست رهبری آنان را به دست گیرد. او ابتدا برای صالح بن نصر، یکی از حکام محلی سیستان کار می کرد اما مدتی بعد در مقابل او ایستاد و با کمک عیاران توانست صالح بن نصر را شکست دهد و خود حکومت تشکیل دهد.
یعقوب لیث بعد از شکست صالح آرام ننشست و به سراغ دیگر فرمانروایان و حکام محلی و مدعیان رفت. سیستان در آن زمان مدعی زیاد داشت. این منطقه از بغداد، مرکز خلافت عباسی دور بود و افراد زیادی در آنجا ادعای حکومت می کردند. یعقوب به جز حکام محلی، با خوارج، مدعیان سیستانی داخلی و همچنین حکام طاهری درگیر بود. او توانست تمام این مدعیان را شکست داده و سراسر سیستان را به تصرف خود درآورد.
بعد از این بود که یعقوب لیث راهی شمال یعنی خراسان شد. او قصد نابودی حکومت طاهریان را داشت. یعقوب با سلطان محمد طاهری جنگید و او را شکست داد و سراسر خراسان را به تصرف خود درآورد. بعد از این اتفاق بود که گروهی از مردم خراسان علیه او شوریدند. یعقوب از جانب خلیفۀ عباسی حکم امارت نداشت و جانشینان ایرانی خلیفه در خراسان را نابود کرده بود. گروهی از بزرگان خراسان نزد او رفته و از او طلب حکم خلیفه را کردند. یعقوب خشمگین شد و شمشیر خود را از غلاف بیرون کشید و بر زمین کوبید و گفت: «این همان حکمی است که خلیفه با آن به قدرت رسید. من هم با همین حکم به پادشاهی رسیدم.» این اخطار یعقوب باعث ترس بزرگان خراسان شد و سبب شد آنان از او اطاعت کنند.
یعقوب سپس با گروهی از علویان درگیری پیدا کرد و تا مازندران به تعقیب آنان پرداخت. شکست علویان باعث شد خلیفۀ عباسی از تهدید و لعن خود کاسته و کمی روابط خود را با صفاریان بهبود بخشد. اگرچه یعقوب طاهریان را نابود کرده بود اما حالا با علویان که دشمنان خونی عباسیان بودند، درگیر بود. با این حال، این روابط خوب زیاد به طول نینجامید. یعقوب راهی کرمان شد و بعد از تصرف کرمان به سمت فارس و شیراز لشکر کشید. در آنجا با محمد بن واصل، والی عباسی فارس درگیر شد و بعد از یک جنگ خونین توانست او را از فارس فراری داده و راهی اهواز کند. یعقوب سپس به خوزستان لشکر کشید و توانست اهواز، جندی شاپور، شوشتر و سایر شهرهای آن منطقه را به تصرف خود درآورد. بدین ترتیب، امپراتوری صفاریان شکل گرفت.
جنگ بزرگ یعقوب با خلیفۀ عباسی
با تصرف خوزستان، یعقوب لیث با خلافت عباسی هم مرز شد. فاصلۀ سپاه یعقوب تا بغداد زیاد نبود. یعقوب می دانست که خلیفه معتمد عباسی حاضر نخواهد بود سلطنت او را تایید کند. به همین دلیل، پیش دستی کرد و نیروهایش را به سمت بغداد گسیل داشت. خلیفه هزاران سرباز ترک و عرب خود را به فرماندهی برادرش الموفق راهی جنگ با یعقوب لیث کرد. دو سپاه در نزدیکی دجله در منطقه ای به نام «دیرالعاقول» با هم درگیر شدند. در ابتدا سپاهیان صفاریان دست برتر را داشتند. یعقوب به دل دشمن زد و آنان را به عقب نشینی واداشت. نیروهای الموفق تا نزدیکی دجله عقب نشینی کردند. بعد از نزدیک شدن نیروهای یعقوب به الموفق، سربازان خلیفه آب دجله را به روی سربازان صفاری باز کردند. همزمان گروهی از سربازان عباسی، سپاه یعقوب را دور زده و چادرهای آنان را آتش زدند. حالا سربازان صفاری بین آب و آتش گیر کرده بودند. یعقوب دستور عقب نشینی داد اما لشکرش تلفات زیادی دید. نیروهای یعقوب به جندی شاپور بازگشته و در آنجا اردو زدند تا بعد از تجدید قوا بار دیگر به جنگ بپردازند.
مدت کوتاهی از شکست دیرالعاقول نگذشته بود که یعقوب لیث دچار یک بیماری سخت شد. او به قولنج کلیه مبتلا گشت و در بستر افتاد. در همین زمان، نمایندۀ خلیفۀ عباسی نزد او آمد و از او خواست شرایط خلیفه را پذیرفته و به سیستان عقب نشینی کند تا بغداد نیز حکم امارت او بر این ولایت را امضاء کند. یعقوب که در آن لحظه بیمار بود و داشت در بستر خود به سختی نان و پیاز می خورد به نمایندۀ بغداد رو کرد و گفت: «اگر خدا بخواهد و از این بیماری رهایی یابم، میان من و خلیفه شمشیر حکم خواهد کرد. اگر هم در این جنگ شکست بخورم، مرا همین نان و پیاز بس است.»
با بدتر شدن حال یعقوب، نیروهایش در سیستان و خراسان شورش کردند و به خصوص بین برادرانش درگیری پیش آمد. یعقوب قبل از مرگ برادرش عمرو را احضار کرد و نیروهایش را به او سپرد تا رهبری را به دست گرفته و آنها را به سیستان بازگرداند. در همین زمان، یعقوب لیث درگذشت و در جندی شاپور به خاک سپرده شد. عمرو لیث که مخالف سیاست برادرش بود، به سرعت به بغداد نامه فرستاد و درخواست صلح کرد. خلیفه که در زمان حیات یعقوب، طلب صلح کرده بود حالا صلح را نپذیرفت و با حالتی آمرانه به عمرو دستور داد نیروهایش را به سیستان بازگرداند تا بعدا در موردش تصمیم گرفته شود. عمرو به سیستان بازگشت. در آنجا درگیر رقابت های داخلی شد و بعد از شکست برادر دیگرش علی توانست خود را به عنوان جانشین یعقوب لیث معرفی کند. با این حال، قدرت و شکوه صفاریان با مرگ یعقوب به خاک سپرده شد. عمرو چندی بعد با سامانیان در شمال خراسان درگیر شد و بعد از شکست به دست نیروهای سلطان اسماعیل سامانی اسیر شد. سلطان سامانی عمرو را دست بسته به بغداد، نزد خلیفه فرستاد و خلیفه نیز دستور قتل عمرو را داد.
مردی که سعی داشت ایران نویی بسازد
یعقوب لیث سعی داشت ایران را از زیر یوغ عباسیان خارج کند. او بر خلاف طاهریان و حکام محلی بعدی ایران، مخالف سرسخت عباسیان بود و سعی داشت بغداد را به تسلط خود درآورد. او همچنین، تلاش زیادی کرد که فرهنگ ایرانی را احیاء کند. مشهور است که زمانی یکی از شعراء نزد او آمده و در مدحش شعری عربی گفت. یعقوب بعد از شنیدن این شعر روی برگرداند و گفت شعری که نفهمم به چه دردم می خورد. بعد از این اتفاق شعرای زیادی نزد یعقوب آمده و برایش شعر فارسی سروده و صله گرفتند. در واقع، شعر فارسی نوین از سیستان و خراسان عصر صفاری آغاز و به سرعت همه گیر شد. به عبارت بهتر، راهی که بعدها سامانیان پیش گرفتند در زمان یعقوب در سیستان آغاز شده بود.
کجایی دقیقا کجایی آقای لیث
زیر خروارها خاک
درود بر روانِ پاکش
در جواب فدایی کیک و سانديس چی شده ماقبل از خودتان رو تایید میکنید
پس چرا اسمش لقبش ونام پدرش عربیه نام پسرش لطفعلی نام برادر وجانشینش عمرو و علی نام همسرش راحله بیشتر سربازانش هم عرب بودن ،افسوس که افسانه بود
در پاسخ به ۶۶۶۶۶۶. برای اینکه حکام عرب نام گذاری ایرانی را ممنوع کرده بودن وقتی حمله کردن کتابخانه ها را آتش زدن زنان و دختران را به بردگی جنسی بردن حتی ایرانیان اجازه برگزاری آئین تدفین برای مردگان خود را نداشتن به زور شمشیر باید فقط به راه و رسم اونا عمل میشد تا جاییکه وقتی یکی از فرماندهان عرب به هلاکت می‌رسید مردم شهر و روستاهای اطراف را وادار میکردن براشون مقبره بسازن و زیارتشون کنن و هر خانواده باید با نذورات بر سر قبر عرب حاضر میشد
واقعا اینطور بوده؟ پس چه مردم پست و بی‌غیرت و بیشرف و توسری‌خوری بودند که از پس یک مشت عرب برنمیومدند و عربها هر بلایی سرشون میآوردند. حالم به هم خورد. خاک تو سرشون
تویی مرتب داری به ایرانیان توهین میکنی نمی دونم کی هستی چه جایگاهی داری ولی معلومه یه عقده ای پست فطرت کینه ای هستی داری از حسادت می ترکی تاریخ گواه پیشینه با اصالت ایران بوده وهست تاریخ گواه شجاعت وغیرت وانسانیت ایرانیان بوده وهست اینقدر بدبختی که فقط توهین میکنی درست مردم ایران سالها گرفتار وحشی گری اعراب شدند ولی بلاخره با رشادت مردان وزنان با غیرت آزاد شدند لطفا نظر من رو منتشر کنید
پس نتیجه می گیریم که دزدان بازوی راست حکومت هستند.
درود بر تو . افسوس که نیستی .
درود بیکران بر بزرگمرد ایران نامش جاودان
تو این دوران کنونی هم چنین مردانی میخواهیم که اوضاع رو کلی عوض کنند
اعراب مخالف هویت پارسی هستند
برا خودش رابین هودی بوده شایدم قصه رابین هود رو از زندگی لیث کپی کردن.
به هر حال هر قومی به هویت خودش حساسه و ایرانیان نیز از این قاعده مستثنا نبودند.
من هربار داستان بزرگ مرد تاریخ ایران لیث صفاری را میخوانم اشک در چشمانم و حسرت در دلم زبانه میکشد.
امروز هم یک شاهزاده در خارج داریم ولی افسوس که پول تو جیبی از مامانش میگیره و عرضه این کار بزرگ را نداره
پول تو جیبی از مامانش نمیگیرد عمده ملت خائن به مملکت شدند متاسفانه با یه ساندیس هر جنایتی علیه وطن پرستان می کنند .
پول از مامانش بگیره بهتر از تو هست که مزدوری میکنی و از اجنبی پول میگیری.شرم بر تو.
مثل تو نیست که پول از جیب بچه های ایرانی توی پرورشگاه برای ساندیست میره و نگران بچه های عربی!!!
مادر مادره مثل ناصرالدین شاه
آفرین بر شما مورچه دانا شاهزاده داریم اما بی عرضه گی از سرتاپایش می بارد کماندار فتاح اوغلو کجایی کجایی
از انتخاب شما معلوم است چه افکار پوچی دارید آخه پسرفرح دیبا آدمه که شماها طرفدارش هستید دماغشو نمی‌تونه پاک کنه
نه آدم نیست. یک مشت گدای وافوری تریاکی آدمند
درود بر بزرگ مرد تاریخ یغوب لیث که در برابر حکومت عرب بر ایران جوانمردانه ایستادگی کرد.
اکنون اگر ما به زبان زیبای پارسی سخن می گوییم.
به پاس فداکاری فردوسی بزرگ وافرادی همچون یغوب لیث هست.
نام و یادشان همیشه جاودان
زیبا نواختی داداش
ببین طعنه نزن. گر تو بهتر میزنی بستان بزن
الان به عربای ایرانی نما برمیخوره ابومسلم و بابک و.... یادشان گرامی
بلا نسبت مردم ایران
روانش به مینوشادباد
خدایش بیامرزد.
اگر اینها نبودند الان این فارسی دست و پا شکسته را هم نمی دانستیم و مثل مردم مصر عربی صحبت می کردیم.
در این زمان نیاز هست مردم تغییر کنند
اون زمان یک بعقوب متولد میشه
مردمی که که امانزاده دست ساز خود برای مشکلات رجوع
درود بر همه وطن پرستان و لعنت بر غریبه پرستان ...فدای همه بچه هایی که پدرانشان شرمنده گذران زندگی شأن است ...تاریخ نشان می دهد که هر قومی باید خودش خودش را نجات بدهد .
محل تولدش زابل هست نه خاش
اصلاح بفرمائید
عیاران در سیستان تاریخ ساز شدند.
روحش شاد . سیستان سرزمین دلیر مردی که ایران را
از استعمار اعراب نجات داد . متاسفانه خرافه های عرب بجای اسلام راستین در سرزمین ما جا ماند .
عشقی ❤❤
مهم نیست اسم رسم وزبانت چیست فقط آدم باشید کافیه انسان باشید کافیه شاهان قاجار هم ایرانی بودن نادرشاهم ایرانی بوده خال لب یارسیاه وفلفل مازندران هم سیاه ولی این کجا وآن کجا خاتم انبیأ نژادپرستی رو نهی کرده .
اولا خفه شو دوم اینکه برای وطن فروشی مانند تو مهم نیست ولی برای وطن پرستان آری خیلی هم هویت وپیشینه گرانقد مون مهمه نژاد پرست هم نیستیم شما غرب پرست و وطن فروش هستی ضمن آگاهی شماها بایدشاهان قاجاری ایرانی نبودند طایفه ای از ترکان غیر ایرانی وارد ایران شدند واینکه نادرشاه بزرگ مرد ایرانی بود کاش نادرشاهی ظهور میکرد برو تاریخ رو خوب بخون بی غیرت
اگه نهی کردن چرا دهها ساله ایرانی داره برای عرب قربانی میشه؟؟؟
من نمیدونم ایشون وجود تاریخی داشته یا نه و نمیدونم ایشون اگر زمانی احیاناً وجود تاریخی داشته آیا نهی کرده یا نه. اما جواب سوالت که پرسیدی: "اگه نهی کردن چرا دهها ساله ایرانی داره برای عرب قربانی میشه؟؟؟" این هست: دهها ساله ایرانی داره برای عرب قربانی میشه چون خود ایرانی اینطور انتخاب کرده که برای عرب قربانی بشه
متوجه شدی؟
علی معلومه اصل و نسب عرب داری و از ایرانیها خوشت نمیاد
با سلام
جندی شاپور همان دزفول است چرا اسمی از دزفول برده نشد ولی عکس یعقوب لیث ومقبره آن در دزفول قرار دارد
برای شادی روح یعقوب لیث صفاری صلوات قراح ختم بفرمایید!!!!!..اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم و اهلک اعدائهم اجمعین الی یوم الدین.....
😂😂😂😂😂😂😂👏👏👏👌👌👌
درود...طعنه ی بسیار جالبی بود
دقیقا وضعیت همینه
باور کنید الان هموطنانمون برن سر مزارش ، فاتحه میفرستن
چرا از این مردان بزرگ سریالی ساخته نمی شود تا مردم و جوانان و نسل جدید به جای جومونگ با اسطوره های سرزمینشان آشنا شوند ... یعقوب لیث ..بابک خرمدین ... ابومسلم خراسانی ...
چونکه ایرانی هستن عزیزجان اگه عرب بودن یا نوکری اعراب فیلم هیچ شاه فیلم ساخته میشد
اینها اگه میتونستن تاریخو از نام ایرانیان بزرگ پاک میکردن بخصوص اونهایی که اعرابو از ایران بیرون انداختن
درود بر چنین افرادی که لااقل زبان فارسی را پاس داشتن و نذاشتن زبان عربی بجای آن باشد اینان باعث افتخار ایرانی است درسته که اعراب بر فرهنگ ایرانی تسلط پیدا کردن برا عید نوروز ما دعای عربی نوشتن و در حرف زدنمون بیشتر کلمات عربی است ولی بازم خدا رو شکر که زبان مادری خودمان را حفظ کرده ایم امیدوارم روزی برسد که از فرهنگ عربهای متجاوز چیزی تو ایران نباشد
عجب جماعت داغونی هستید که حتی دعای عید نوروزتون هم عربها براتون نوشتند!
دعای نوروز ما عربی نیست ما عربی نخوندیم و نمیخونیم صدا و سیمای عربی شما هرچی میخواد پخش میکنه چون پول مفت میگیره برای همین
صدا و سیمای عربی ما پول مفت میگیره و هرچی میخواد پخش میکنه چون جنس شما رو شناخته و میدونه که ایرانی‌جماعت بیش از حد باغیرته!
روانش شاد و یادش گرامی ی ایران مدیون توست
عجب دزد و راهزن و آدمی که هزاران زن و کودک ایرانی در خراسان در جنگ با طاهریان کشته مورد تجلیل و تمجید است
بعضی شانس می اورند تا نامشان در تاریخ ماندگار شود اونکه شعورش برسد نام خودرا سفید واونکه لیاقتشا نداشته باشد نام سیاه خودرا جاودان می کند .
لعنت بر حکومت بی لیاقت ساسانی ملت ایران بدبخت کرد!
شیر شتر خوردن و سوسمار
غرب را به جایی رسیده است کار
که تاج کیانی کند آرزو
تفو بر تو چرخ گردون تفو
مثل این است که بنویسیم عمرابن خطاب خلیفه که ایران را از یوغ پادشاهان هخامنشی وساسانی آزاد کردوهشتصد سال برای آن حکومت کرد
بلی عیاران مردان بزرگ دوبرادریعقوب لیث وعمرولیث راهزن.غارتگربودن اماهدفند!این دوبرادربزرگ.عیارایرانیالاصل تیزهوش برای کمک ببیمار.فقیر.مسن.ازکارافتاده واجرای عدالت !عاقبت یعقوب درجنگ خ.عباسی بعلت بیماری کلیه که قبل از.ف.عمرولیث راجانشین واینبزرگواررا کت بسته تحویل خ.الاغ بغدادوملعون خداوخلق خداشهیدش کردافسوس مراهمت بلندوچاره کوتاه!؟اگردستم رسدبرچرخگردون.....!ازآن پرسمکه این چینست وآن چون؟ یکی رادادهای هزاران نازونعمت!یکی رابه نصف نان ارزن بیرمق خوابیده درکاهدان گو(گاو)#-^-
صفاریان صد سال پس از سقوط عباسیان حکومت کردند. وسی سال در بخش کوچکی از ایران حکومت کردن ،و افسانه یعقوب لیث صفار فقط برای دلخوش کردن عقده ایهای ایرانی سراییده شده است
ایشون از طرفدارن اصلی اسراییل و آل سعود بودن و پیش بینی کرده بودن که توافق ابراهیم به زودی شکل میگیره.حتی در بسیاری از روایات از توافق ابراهیم در خاورمیانه صحبت شده بود
ناشناس خودت از عربا طرفداری میکنی عاشق عرب
عربدوست و عرب پرست زیاد داریم
یعقوب ایرانی وطن پرست بود نه عرب وطن فروش
متاسفم از اینکه می بینم همو طنانم دارن دو دسته می شوند و گناه این کار به گردن کسانی است که با خامی تمام به این اختلافات دامن می زنند... ..ظرفیت این کشور و مردم بسیار با لا ست اما صبر ها طاق شده... .چون پدران شرمنده فرزندانشان و خانواده شده‌اند و این همه بی تابی همه دلایل روشنی دارد تاریخ جای بحث ندارد آنچه امروز می گذرد نمی تواند بدون نظر مردم باشد ... که خود تاریخ فرداست ....امروز را دریابید ...و تاریخ ساز شوید ودر تاریخ بمانید ...
سلام و عرض خسته نباشید، از لطف نویسنده محترم در مورد انتشار این مطلب سپاسگزارم اما اگر ممکنه بفرمایید تاریخ تولد و زادگاه یعقوب لیث که در این مطلب نوشته شده از کدام منبع و مرجع معبتر تاریخی برداشت شده است، براساس مطالعات و تحقیقات انجام شده هیچ مدرک و منبع معتبری در مورد تاریخ ولادت و فوت این بزرگ مرد سیستانی ایرانی وجود ندارد، زادگاه یعقوب نیز روستایی در نزدیکی زرنج بوده است. لطفا چنانچه قصد نوشتن در مورد مردان تاریخ ساز ایران دارید حتما به منابع معتبر مراجعه فرموده و نام آن منبع را نیز ذکر فرمایید. با احترام- حیدر
یعقوب اسم عربی نیست یعقوبع در زبانهای دیگه هم هست نام مذهبیه که نام پیامبره و اتفاقا لقب یعقوب پیامبر اسرائیل بوده!
چرت و پرت نگو
تاریخ در ایران جعلی ودستکاری شده است وهیچ اعتباری جز تعدادی متوهم ارزش ندارد