مکان‌های نمادین در انقلابهای مهم را بشناسید/ از برج آزادی در ایران تا باستیل فرانسه و میدان لولو بحرین

به گزارش خبر فوری ، بسیاری ازانقلابهای جهان با نمادهای مختلف شناخته می‌شوند. این نمادها گاه یک رنگ، گاه یک شیء، گاه یک موسیقی و در بسیاری از موارد یک مکان هستند.

درگیری‌ها، تظاهرات بزرگ و کوچک و بیان اعلامیه‌های مختلف معمولا در یک مکان بزرگ مثلا میدان اصلی شهر برگزار می‌شود. بنابراین، جنبش انقلابی به احتمال زیاد با آن میدان یا مکان شناخته می‌شود و نام و یادش تا مدتهای مدید همراه آن انقلاب یا جنبش اجتماعی خواهد بود.

در این گزارش، به برخی از مهم ترین این مکانها و میدانها و انقلاب مربوطه‌شان اشاره می‌کنیم.

برج آزادی؛ نماد اتحاد و عزم ملت ایران

برج آزادی که پیش از انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷ ، به نام برج شهیاد شناخته می‌شد، اصلی‌ترین نماد انقلاب ایران است. تقریباً در همه جای دنیا ایران را با این نماد می‌شناسند.

این برج در سال ۱۳۴۹ شمسی، توسط حسین امانت ساخته شد. قبل از انقلاب محل تجمع اشراف و خاندان پهلوی و محل برگزاری جشنهای مختلف بود اما در دوران انقلاب تبدیل به مهم‌ترین مکان ایران و محل تجمعات و تظاهرات مردم شد.

پس از پیروزی انقلاب برنامه پیشواز از امام خمینی در بازگشت از پاریس به تهران در این میدان انجام و نام آن نیز از میدان شهیاد به میدان آزادی تغییر یافت.

هم اکنون، هر ساله در سالروز پیروزی انقلاب اسلامی ایران ، در ۲۲ بهمن، میدان آزادی محل گردهمایی بزرگ مردم تهران است که از مسیرهای طولانی پیاده به میدان آزادی می‌آیند.

میدان التحریر؛ تپنده‌تر از اهرام ثلاثه

میدان تحریر (به معنی آزادی و نجات) ، بزرگترین میدان قاهره است که در مرکز این شهر و در شرق رود نیل واقع شده است. نام قبلی آن میدان الإسماعیلیة بود که به خاطر خدیو اسماعیل (سلطان مصر) نامگذاری شده بود. این میدان پس از انقلاب ضباط الحر(انقلاب 1952 که منجر به قدرت گیری جمال عبدالناصر شد) به میدان التحریر تغییر نام داد.

میدان تحریر از طریق خیابان طلعت حرب، به میدان طلعت حرب متصل می‌شود. این خیابان از شرق و غرب، خیابان میرت باشا از شمال و خیابان القصر العینی از جنوب به این میدان متصل می شوند.

میدان تحریر همواره محل برگزاری تظاهرات سیاسی در قاهره بوده است. تظاهرات سال ۱۹۷۷ که در پی افزایش بهای مواد خوراکی بوقوع پیوست، در این میدان برگزار شد. هم‌چنین تظاهراتی در سال ۲۰۰۳ میلادی در اعتراض به حمله آمریکا به عراق در این میدان برپا شد.

در جریان انقلاب ۲۰۱۱ مصر، میدان تحریر به سمبل مبارزه علیه حکومت حسنی مبارک (رئیس جمهور مخلوع مصر) تبدیل شده‌ بود.

همچنین در سال ۲۰۱۳ اعتراضات و درگیریهای طرفداران محمد مرسی و مخالفانش در این میدان برگزار شد. در همین میدان هم بود که ارتش علیه محمد مرسی کودتا کرد و وی را از قدرت برکنار نمود.

خیابان نیکولسکایا؛ خیابانی سرد در مسکو خونین

خیابان نیکولسکایا به صورت مستقیم از میدان سرخ تا کلیسای کاتولیک کازان قابل دسترسی است. این خیابان نیز نام خود را از مهم ترین نهاد مذهبی موجود در آن یعنی صومعه نیکولاسکایا گرفته است. صومعه‌ای که بقایا و بازمانده هایش در خیابان فرعی یازدهم قابل مشاهده اند و قدمت آن به سال 1390 بازمی‌گردد.

گرچه این خیابان در حال حاضر با بوتیک ها، بارها و رستوران های فست فود متعددی پر شده اما هنوز هم مکان هایی در آن یافت می شود که یادآور مرکزیت فرهنگی و هنری آن است.

این خیابان پر از رستورانها، کافه ها، هتلها و سالنهای کنسرت بوده و هست و همین ویژگی آن را تبدیل به یک مکان دنج برای خلوت هنرمندان، آهنگسازان، نویسندگان و روشنفکران کرده است.

با این حال، آنچه این میدان را تبدیل به یکی از خاص ترین مکانها می‌کند، انقلاب کمونیستی روسیه (انقلاب اکتبر) است. بزرگترین اجتماع مردمی علیه خاندان رومانوف در این خیابان و میدان سرخ موسکو که در انتهای این خیابان واقع است، پدید آمد.

همچنین تجمعات بولشویک‌های روسی و طرفداران لنین پس از به قدرت رسیدن کرنسکی( از محافظه کارانی که جانشین رومانوف ها شده بود) در این خیابان صورت گرفت. به همین دلیل، این خیابان و میدان سرخ را می‌توان مهم ترین نشانه های انقلاب کمونیستی روسیه بدانیم.

قلعه‌ باستیل؛ سرآغاز مهم ترین انقلاب اروپا

قلعه باستیل (باستیل به معنی قلعه است) زندانی در پاریس بوده است که قبل از انقلاب اول فرانسه محل نگه داری مجرمین و متهمین سیاسی بوده است. شهرت این قلعه به فتح آن در ۱۴ ژوئیه ۱۷۸۹ بدست انقلابیون فرانسه برمی‌گردد. در این تاریخ، این قلعه مورد هجوم مخالفان لویی شانزدهم (پادشاه وقت فرانسه) قرار گرفت. این اتفاق را آغاز انقلاب فرانسه می‌نامند. چرا که پس از آن انقلابیون قدرت گرفته و حتی قصر را هم به تسلط خود در آوردند.

در سال بعد از فتح این قلعه، جشنی به این مناسبت برگزار شد که هم‌اکنون این روز را در فرانسه روز باستیل می‌نامند و به عنوان روز ملی جشن گرفته می‌گیرند. روز باستیل جزو تعطیلات رسمی فرانسه است.

قلعه‌ باستیل چند وقت پس از پیروزی انقلابیون به طور کامل توسط مردم خشمگین خراب شد. اکنون نمادی به جای آن قرار گرفته است که مردم را به یاد انقلاب فرانسه می‌اندازد. این مکان به محل مقدسی برای چپ‌گراها تبدیل شده است.

جلیقه زردها در شانزلیزه

شانزِلیزه خیابانی اشرافی و لوکس در قلب پاریس است. بسیاری آن را مهم ترین مکان پاریس دانسته و خود فرانسوی‌ها آن را زیباترین خیابان جهان می‌نامند.

خیابان شانزلیزه با زیبایی فراوان، کافه تراس‌های معروف و فروشگاه‌ها و سالن‌های تئاتر لوکس یکی از معروف‌ترین خیابان‌های جهان است. معنی شانزلیزه «دشتِ الیزه» است و کاخ الیزه نیز در نزدیکی این خیابان قرار گرفته‌است.

هرساله در تاریخ ۱۴ ژوئیه مراسم رژه نظامی باشکوهی به مناسبت جشن‌های روز باستیل در این خیابان برگزار می‌شود. با این حال، این خیابان مشهور اکنون محل تظاهرات و جنبش اعتراضی مردم فرانسه موسوم به جلیقه زردها شده است.

در ۱۷ نوامبر ۲۰۱۸ تظاهرات بزرگی با حدود ۳۰۰ هزار نفر از اطراف فرانسه شروع شده و به خیابان شانزلیزه رسید. معترضان موانع ساختند و خیابان‌ها را مسدود کردند. تظاهرات در ۴ روز آینده با کاهش تعداد ادامه داشت و حدود ۱۰ هزار نفر در روز ۲۰ نوامبر هنوز در مسدود کردن جاده‌ها حضور داشتند.

اعتراضات جلیقه زردها هفته ها ادامه پیدا کرد. در هفتمین هفته‌ی اعتراضات معترضین در روز ۲۹ دسامبر، بسیاری از مردم در مارسی و پاریس تجمع کرده و در خیابان شانزلیزه و طاق پیروزی(که در انتهای خیابان و در وسط میدان دوگل) شعار استعفای مکرون(رئیس جمهور فرانسه) را سر دادند.

میدان لولو؛ آرمانها خراب نمی‌شوند

بدون شک میدان لولو(به معنی مروارید) مهم ترین نماد خیزش ۲۰۱۱ مردم بحرین است. میدان یا فلکهٔ ٔ لؤلؤ در نزدیکی منطقهٔ اقتصادی منامه، پایتخت بحرین واقع است. این فلکه به یاد مجسمهٔ مروارید که پیش‌تر در همین مکان نصب بود فلکهٔ مروارید نامیده می‌شود.

مجسمهٔ مروارید که در مرکز میدان قرار داشت در سال ۱۹۸۲ به مناسبت سومین نشست شورای همکاری خلیج فارس که برای اولین در ۱۱ نوامبر همان سال در منامه میزبانی می‌شد بنا شده بود.

در سال ۲۰۱۱ و با شکل گیری جنبشهای انقلاب مختلف در کشورهای عربی منطقه، مردم بحرین هم دست به تظاهرات و اعتراض زدند.

خواسته‌های اصلی معترضان بحرینی شامل برکناری شیخ خلیفه بن سلمان آل خلیفه نخست‌وزیر و پسرعموی امیر بحرین که از سال ۱۹۷۱ ریاست دولت را در اختیار دارد، آزادی زندانیان سیاسی که البته دولت قول آن را داده‌است و تدوین یک قانون اساسی جدید می‌شد.

با افزایش تجمع مردم معترض در این میدان و تبدیل شدنش به نماد مبارزه با ظلم و فساد در بحرین، دولت آل خلیفه به تکاپو افتاد و سرانجام به دستور دولت مجسمهٔ مروارید که در وسط این میدان قرار داشت توسط نیروهای دولتی بحرین تخریب شد.

در صبح ۱۸ مارس ۲۰۱۱، دولت بحرین اعلام کرد که مجسمهٔ مروارید را کاملاً تخریب کرده و در تلویزیون سراسری بی‌تی‌وی گفت که مجسمه توسط معترضین «مفسد» ضد دولتی «هتک حرمت» و «بی احترامی» شده و باید «تطهیر» می‌شد. به دلیل عجله داشتن دولت برای تخریب سریع مجسمه، یک کارگر جرثقیل که مهاجر بود بر اثر اصابت یک قطعهٔ کمانی شکل سیمان درگذشت.

خانه‌ مشروطه؛ نمادی از مقاومت تبریز

این بنا در حدود تاریخ ۱۲۴۷ هجری خورشیدی به سفارش حاج مهدی کوزه کنانی(از تجار مشهور تبریز) و توسط حاج ولی معمار تبریزی ساخته شده‌است.

حاج ولی معمار تبریزی که ساکن روسیه بود، در سال ۱۲۴۷ خورشیدی و پس از بازگشت به ایران، بنای خانهٔ مشروطه را بنیان نهاد. این بنا با ۱۳۰۰ متر مربع مساحت، در دو طبقه ساخته شده‌است. از ویژگی‌های منحصر به فرد خانهٔ مشروطه می‌توان به پنجره‌های ارسی، درب‌های منبت‌کاری‌شده، غلام‌گردش، کلاه‌فرهنگی و نورگیر اشاره کرد.

خانه مشروطه تبریز یکی از مهم ترین مکانها و نمادهای انقلاب مشروطه ایران است. پس از به توپ بسته شدن مجلس شورای ملی توسط محمدعلی شاه قاجار بزرگان آذربایجان در خانهٔ حاج مهدی کوزه‌کنانی(از تجار و معتمدان تبریز) جمع شده و به همفکری درباره واکنش نسبت به این اتفاق پرداختند.

پس از آن بود که این مکان محل تشکیل نشست‌های انجمن تبریز و مرکز فرماندهی مجاهدان در طی محاصرهٔ ۱۱ ماههٔ تبریز و نیز مرکز تصمیم‌گیری برای پایین‌آوردن پرچم‌های تسلیم در برابر شاه قاجار شد. از افراد مهمی که در این مکان به فعالیت و همفکری پرداخته‌اند می‌توان ستارخان، باقرخان، ثقةالاسلام تبریزی، حاجی میرزا آقا فرشی و بنیان‌گذار این مجموعه، حاج مهدی کوزه‌کنانی را نام برد.

38