تصاویری جذاب از مسجدی با قدمت ۱۰۰ سال در یزد

مسجد جامع یزد معروف به مسجد کبیر یزد یکی از با ارزش‌ترین میراث هنری و گنجینه‌ای از معماری اسلامی است که در خیابان امام خمینی، خیابان مسجد جامع قرار گرفته است.

بانی ساختمان اصلی مسجد را علاءالدوله گرشاسب آل بویه ـ قرن ششم هجری - می‌دانند، ولی مسجد کنونی مربوط به آل مظفر و تیموریان قرن هشتم و نهم هجری است.

از امتیازات هنری و معماری این مسجد می‌توان قدرت و استواری کاشیکاری‌های نفیس و جالب، سر در بلند، دو کتیبه نفیس یکی به خط کوفی و دیگری به خط ثلث بر روی کاشی لاجوردی معرق در کنار سر در باشکوه، دو مناره زیبا و تزئینات کاشیکاری شده، دیوار‌های داخلی شبستان و زیر گنبد و خارج گنبد را نام برد.

مسجد جامع یزد به شیوه یک ایوان در دل کویر می‌باشد و در طی حدود ۱۰۰ سال و سه دوره بنا شده است، پایه‌های اصلی مسجد را ساسانیان و بنای فعلی مسجد، از لحاظ شیوه معماری متعلق به دو دوره موسوم به آذری دانسته‌اند.

بنای گنبد خانه متعلق به دوره ایلخانی و سر در رفیع مسجد را متعلق به زمان شاهرخ و دوره تیموری دانسته‌اند، این بنا از لحاظ خوابیدگی گنبد، سردر رفیع و بلند و همچنین کاشیکاری زیبا و منحصربفرد، شهرت دارد. سبک معماری این بنا به شیوه آذری است.

مسجد جامع کبیر یزد به چند دلیل حایز اهمیت است:

نخست آن که قدیم‌ترین نمونه معماری است که طی قرن نهم هجری قمری، در معماری مذهبی ناحیه یزد از آن تقلید شده است؛ این طرح مرکب از یک مقصورهٔ گنبددار و یک شبستان مستطیل بلند و کشیده است.

دیگر ویژگی مهم بنا کاربرد وسیع تاق‌های سراسری (تاق و تویزه) در شبستان‌هاست که با کاشی معرق همراه است.

نکته قابل توجه دیگر در ساختمان مسجد جامع یزد، مساله ایجاد روشنایی غیر مستقیم به وسیله انعکاس نور از گچ سفید گنبد و دیوارهاست.

منبع: باشگاه خبرنگاران

1980