بهروز بقایی؛ خالق آثار همیشه سبز

روزنامه جام‌جم نوشت: به این اسم‌ها دقت‌کنید: «نوعی دیگر»، «دنیای شیرین»، «دنیای شیرین دریا»، «قطار ابدی» و «مثل زندگی». حتما دست‌تان آمده که این اسامی متعلق به کارنامه کارگردانی بهروز بقایی است، اما این تنها ویژگی مشترک این اسامی نیست.

تک تک آثاری که بقایی کارگردانی کرده، همان طور که از نام‌شان پیداست، سبز هستند و برگرفته از معنا و حس زندگی. بقایی نه فقط در آثارش که در ذات هم با سبزی و زندگی نسبتی دارد که در جنس نگاه و رفتارش مشهود است. به همین بهانه‌ها بود که فرزاد فره‌وشی درباره زندگی، آثار و دوران کارگردانی بقایی یک فیلم مستند ساخته است؛ فیلمی به نام «و با تشکر از خانواده رجبی» که پیوندی برقرار کرده بین سبزی و زندگی، آشتی‌طلبی و صلح، خانواده رجبی و بهروز بقایی و یاد خانه‌ای را زنده کرده که سبز است و همیشه سبز.

مستندی که سبز شد

قرار بود سال ۱۳۸۹ مستندی درباره زندگی حرفه‌ای بهروز بقایی ساخته شود. فرزاد فره‌وشی از همان سال‌هایی که سریال «روزنه آبی» را کارگردانی می‌کرد به این فکر افتاده بود، ولی با وجود آن‌که بهروز بقایی سرحال‌تر و پرنشاط‌تر و سلامت بود، نشد که این فیلم مستند ساخته شود و بعد از آن هم تا همین سال گذشته میسر نشد.

فره‌وشی که با شاعرانگی بهروز بقایی آشنا بود، از دانش بالای او در حوزه ادبیات خبر داشت و بر این عقیده بود که بقایی در بازیگری صاحب سبک محسوب می‌شود و از پیشگامان بازیگری در تلویزیون به‌شمار می‌رود، هر طور بود آستین همت بالا زد و مستند «و با تشکر از خانواده رجبی» را کارگردانی کرد.
مستند «و با تشکر از خانواده رجبی» در ۱۲۰ دقیقه ساخته شده و دوران کارگردانی بهروز بقایی را روایت می‌کند.

بقایی: مستند بر حقیقت استوار است

مهرانه مهین‌ترابی، الهام پاوه‌نژاد، رضا فیاضی، اشکان اشتیاق، علیرضا رئیسی و مجید نیامراد تعدادی از بازیگرانی هستند که در خانه متعلق به خانواده رجبی یا همان خانه سبز بازی کرده‌اند و در مستند «و با تشکر از خانواده رجبی» حضور دارند. در کنار آن‌ها بهروز بقایی با شمایلی متفاوت‌تر از همیشه ظاهر شده است؛ یک کارگردان جدی که شور و نشاط همیشگی بهروز بقایی را کمتر بروز می‌دهد، اما همچنان بهروز بقایی است با همه آن ویژگی‌هایی که از او سراغ داریم.

این بازیگر به جام‌جم گفته که یک ماه با این پروژه همکاری داشته، اما کارگردان خیلی بیشتر وقت گذاشته است. به اعتقاد او فیلم خوبی از کار درآمده و امیدوار است مردم بتوانند آن را تماشا کنند و لذت ببرند.

او توضیح داده که تاثیرگذاری فیلم مستند به‌مراتب متفاوت‌تر از فیلم داستانی است چرا که فیلم مستند ویژگی خاص خود را دارد و بر حقیقت استوار است.
او به مهر گفته بخش‌هایی از این فیلم مستند در مراسم «شب بهروز بقایی» به نمایش درآمده و این مراسم نیز به همت کانون اندیشمندان اسلامی نشریه بخارا برگزار شد، چرا که بقایی از علاقه‌مندان حوزه ادبیات است و به‌عنوان شاعر و نویسنده هم شناخته می‌شود.

بقایی از این‌که به‌عنوان بازیگر در نقش خودش ظاهر شده و بعد از مدت‌ها در مقابل دوربین قرار گرفته احساس خوشایندی دارد و به مهر گفته است: با توجه به علاقه‌ام به شعر و ادبیات و تشابه تصویری با پدر شعر نوی ایران نیما یوشیج، بسیار دوست دارم اگر مستندی راجع به زندگی او ساخته شد، به جای این شاعر بزرگ نقش‌آفرینی کنم.

از دیگر اطلاعاتی که بقایی به مهر داده این است که چند پیشنهاد تازه دریافت کرده و توضیح داده: در حال حاضر تئاتر بازی می‌کنم و چند پیشنهاد بازیگری فیلم و کارگردانی برای گروه کودک و نوجوان دارم که در حال بررسی هستم. به‌تازگی مستند «تهرانگردی» را برای تلویزیون ضبط کردیم که در آن جا‌های دیدنی تهران از جمله کاخ‌ها و بنا‌ها و موزه‌ها را به‌عنوان مجری ـ بازیگر معرفی می‌کنم.

حضور ۷ ساله بقایی در خانه سبز

«و با تشکر از خانواده رجبی» به گفته فرزاد فره‌وشی از آن‌جایی آغاز می‌شود که بهروز بقایی وارد آپارتمان خانواده رجبی می‌شود؛ همان آپارتمانی که به خانه سبز شهرت پیدا کرد و گرچه امروز فرزند خانواده رجبی آنجا را به مطب دندانپزشکی بدل کرده، اما همچنان در یاد و خاطره بخش قابل‌توجهی از مردم ایران، سبز است و سبز خواهد ماند.

این مستند هفت سال از زندگی حرفه‌ای بقایی را نمایش می‌دهد؛ از سال ۱۳۷۲ که او به‌عنوان بازیگر سریال همسران به خانه سبز قدم گذاشت تا زمانی که سریال قطار ابدی را در آن خانه ساخت یعنی تا سال ۱۳۷۹.

فره‌وشی به جام‌جم می‌گوید که این هفت سال را در قالب یک داستان واقعی روایت کرده است؛ داستان کارگردانی که درباره صلح، دوستی، مهربانی، سبزی و شادی سریال می‌سازد، آن هم در خانه‌ای که با همت کسانی، چون بیژن بیرنگ و مسعود رسام و البته خانواده رجبی، تبدیل شده بود به جایی برای تولید اولین سریال‌های تلویزیونی با آموزه‌هایی درباره همزیستی و همدلی و صلح و آشتی‌جویی.

نقش بی‌بدیل خانواده رجبی

و با تشکر از خانواده رجبی، سال‌هاست که به‌عنوان یک شوخی در فرهنگ شفاهی کشورمان جا گرفته و حالا تبدیل به نام یک فیلم مستند شده است. آن‌طور که کارگردان این مستند تعریف می‌کند، به‌عنوان یک شوخی مطرح شد و بهروز بقایی از این شوخی به‌عنوان اسم مستندش استقبال کرد. فره‌وشی می‌گوید: عادت دارم قبل از کارگردانی، اسم اثرم را انتخاب می‌کنم تا حس و حالش را بهتر پیدا کنم. کمی برای انتخاب دچار مشکل شدیم. به شوخی گفتم: با تشکر از خانواده محترم رجبی و بهروز بقایی از این عنوان استقبال کرد.

گمانم این بود که با مستندی که قرار است بسازم، همخوانی نداشته باشد، ولی بعد احساس کردم می‌تواند عنوان جالبی باشد و حتی می‌توان به آن معنا داد. براساس خاطرات این کارگردان، حتی بازیگران این مستند هم از عنوان فیلم تعجب می‌کردند، اما شما در این اثر با کارگردانی روبه‌رو خواهید شد که روح آثارش با خانه سبز متعلق به خانواده رجبی پیوند خورده است. فره‌وشی معتقد است اگر این خانواده بر همه خرابی‌ها و به‌هم‌ریختگی‌های حین تولید در خانه‌اش چشم‌پوشی نمی‌کرد، امروز از روح سبز آثاری که بقایی، بیرنگ و رسام ساخته‌اند، خبری نبود.

کی و کجا تماشا کنیم؟

آخرین مراحل صداگذاری فیلم «و با تشکر از خانواده رجبی» در حال انجام است. فیلم آماده می‌شود، اما هنوز پخش آن برنامه درستی ندارد. با تغییرات پیش آمده در سازمان سینمایی، چند هفته‌ای در نوبت بازبینی بماند و بعد از آن احتمالا در یکی از سامانه‌های نمایش فیلم و سریال رونمایی خواهد شد.

فره‌وشی تردید ندارد تا نیمه آبان مستندش آماده نمایش خواهد بود، اما نمی‌داند تا آن زمان حامی مالی برای این فیلم پیدا خواهد کرد یا نه. براساس اظهارات این کارگردان قراردادی با فیلیمو به امضا رسیده که آن را نمایش بدهد، اما همچنان پخش آثار مستند از نگاه این کارگردان یکی از مهم‌ترین دشواری‌هاست.

فره‌وشی که ساخت مستندی درباره مجید قناد را هم در کارنامه دارد، توضیح می‌دهد: از ساخت آثار مستند درباره پیشکسوتان حمایتی صورت نمی‌گیرد. هنر و تجربه همکاری نمی‌کند و سامانه‌های نمایش آن‌لاین فیلم و سریال درصد زیادی بابت حق پخش طلب می‌کنند و توزیع فیزیکی به‌صورت لوح فشرده هم مشکلات خاص خودش را دارد.

با این همه او همچنان امیدوار است بتواند برای پخش این فیلم سرمایه‌گذار پیدا کند.

منبع: برترین ها

72