"ترمینال غرب"؛ داستان تسلیم یا تدبیر/ وقتی بدعهدی راه برگشت را می‌بندد
به گزارش خبرگزاری تسنیم ، پیامک‌ها همیشه هم دردسرساز نیستند، البته اگر چشم بسته آنها را پاک نکنیم. ما هم به دعوت یکی از همین پیامک‌ها به حضور در اکران مردمی یکی از پر سر و صداترین فیلم‌های جشنواره عمار فراخوانده شدیم.
سالن همایش کتابخانه مرکزی شهرداری اصفهان میزبان اکران‌های ویژه هفته فیلم انقلاب اسلامی است، "ترمینال غرب" هم نام نخستین فیلمی که قرار است با حضور کارشناسان و تحلیل‌گران سینمایی و فرهنگی، به نمایش گذاشته شود.
دعوت‌نامه شروع برنامه را ساعت 17:30 عنوان کرده بود، ساعت 17:45 دقیقه اما همچنان خبری در سالن نیست، خانم میانسالی که نگران پر شدن سالن و از دست دادن صندلی اختصاصی خود و همراهش است محل نمازخانه را از دست‌اندرکاران جوان برنامه می‌پرسد، آنها خیالش را بابت شروع مراسم بعد از برپایی نماز راحت می‌کنند.
نمازخانه کوچک اما شلوغ است، عده‌ای ایستاده‌اند تا جای خالی باز شده و نماز را به جا بیاورند، با پایان صدای اذان اما به جمعیتی که همچنان در حال وارد شدن به نمازخانه هستند اضافه می‌شود، اکران فیلم تا 10 دقیقه دیگر شروع می‌شود..
سالنی که تا چند دقیقه پیش کاملا خالی بود بعد از برپایی نماز میزبان جمعیت زیادی است، تیپ‌ها و چهره‌های مختلفی حضور دارند، دختران و پسران جوان با ظاهری متفاوت و آنهایی که شاید در شخصیت‌شناسی سینمایی تیپ روشنفکری نام بگیرند...
خوش‌آمدگویی، پخش سرود ملی و نمایش نماهنگ " ما ایستاده‌ایم" و آغاز اکران...
"ترمینال غرب"، داستان تسلیم یا تدبیر
سکوت 75 دقیقه‌ای سالن و پایان نمایش. حالا "ترمینال غرب" را می‌توانیم در چند جمله خلاصه کنیم، امید، دانشجوی جوانی که از طرفی درگیر بورسیه تحصیلی خواهرش است و از سوی دیگر، روی پروژه‌ای با موضوع تحقیقات هسته‌ای کار می‌کند.
محور فیلم انتخابات ریاست جمهوری 92 و مذاکرات هسته‌ای است، نمادها کاملا قابل تشخیص هستند. امید، نماد پیشرفت، سروناز نماد اعتماد به دشمن. آدم‌ها در فیلم به دو دسته تقسیم می‌شوند، آنهایی که امیدوارانه در انتظار نتیجه مذاکرات هسته‌ای هستند و غرب را قبله آمال خود می‌دانند، نمونه آن "آقا لطیف" شوهرخاله امید و در سوی دیگر امید و دوستانی که در گیر و دار یک پروژه هسته‌ای نتیجه مذاکرات را پایمال شدن خون شهدای هسته‌ای می‌دانند. در این فیلم اما نمادهای واقعی هم پیش روی مخاطب قرار می‌گیرند، حضور کوتاه مادر شهید احمدی روشن.
صراحت کلام در ترمینال غرب نکته مهم این فیلم است، دقایق ابتدایی فیلم همه چیز روشن می‌شود، خانه‌ای که امیدواریم زیر سایه آن کارهای بزرگی انجام دهیم، همان خانه‌ای که در پایان فیلم به مرکز تحقیقات هسته‌ای تبدیل می‌شود، مذاکراتی که انجام شده و گویا نتیجه مطلوب آن پیشاپیش حاصل شده، بدون آنکه لازم باشد جزئیات را بدانیم ( ازدواج اینترنتی سروناز با یک جوان دورگه در خارج)، همان مذاکراتی که سروناز خواهر امید را با اعتماد به دنیایی که در غرب پیش رویش است راهی آن طرف آب می‌کند و در نهایت بالا بردن دست پسرخاله خردسال سروناز توسط شوهرخاله به عنوان آخرین رأی ( تحمیلی) موافق اعضای خانواده برای راهی کردن او به خارج.
عاقبت یک اعتماد اشتباه
"هر موقع، هرجا فهمیدی اشتباه کردی ... برگرد!" سروناز اعتماد می‌کند، اعتمادی اشتباه، این اعتماد اشتباه را دو بار تکرار می‌کند، بار دوم به قیمت از دست رفتن جانش و بخشیدن اعضای بدنش، سروناز با اینکه از بدعهدی نامزدی که بدون دیدن او به همسری‌اش در می‌آید آگاه می‌شود، اما باز هم به او یک فرصت دیگر می‌دهد، این فرصت راهی را برای بازگشت او باقی نمی‌گذارد.
ترمینال غرب اما گزاره‌های دیگری هم دارد که در طول فیلم به صراحت به آنها پرداخته شده است. همان طور که قربانعلی طاهرفر کارگردان جوان فیلم به آنها اشاره می‌کند: (مهندس خوانساری) از سایت نطنز به اداره آب و فاضلاب اصفهان منتقل شده است. از مهندس خوانساری به صراحت در فیلم نام برده می‌شود.
و، (یکی از نامزدهای انتخابات) در تبلیغات خود شعار داد که من اگر برنده شوم مشکل دریاچه ارومیه را حل می‌کنم. اما بعد از اینکه پیروز شد یک قطره آب هم به این دریاچه اضافه نکرد... آنچه که سروناز چند روزی قبل از راهی شدنش به خارج با امید مطرح می‌کند اشاره‌ای به فراموشی این شعار دارد، آن هم زمانی که در دریاچه‌ای خشک ایستاده و می‌گوید: حال دریاچه رویایی است، فرقی نمی‌کند خشک است یا ...
ترمینال غرب از نگاه مخاطبان
اکران ویژه ترمینال غرب در اصفهان استقبال‌کنندگان بسیاری داشت، آنهایی که می‌خواستند بدانند سیاسی‌ترین فیلم جشنواره عمار چه می‌گوید، اما بعد از تماشای فیلم است که می‌توان نظر مخاطبان را درباره فیلم بهتر جویا شد.
در فرصت کوتاهی بعد از اکران با چند مخاطب صحبت می‌کنیم، موضوعی که یکی از این مخاطبان به آن اشاره می‌کند نقش جشنواره عمار در تولید فیلم‌های متفاوت است، زهرا. م می‌گوید: ترمینال غرب نشان داد فیلم‌های جشنواره عمار رو به جلو هستند و هر سال بهتر می‌شوند، با اینکه این فیلم شاید در ساختار، فیلمنامه و.. ایراداتی داشت اما فیلم رو به جلویی برای موفقیت جشنواره عمار بود.
یکی دیگر از بینندگان این فیلم به نکته مهم دیگری اشاره می‌کند، بازیگرانی که از پس زده شدن در سینما ترسی ندارند، مریم. و می‌گوید: نکته جالب این فیلم استفاده از بازیگرهای شناخته شده و حرفه‌ای بود، این نقطه قوتی است برای فیلم‌هایی که در سینمای روشنفکری ممکن است پس زده شوند.
وی ادامه می‌دهد: بازیگری مانند میرطاهر مظلومی و علی سلیمانی با گریم متفاوت به سن آنها اضافه شده بود، این نشان می‌دهد شاید کارگردان در یافتن بازیگرانی که شاید حاضر نباشند در فیلمی با ایده انقلابی ایفای نقش کنند با مشکل روبرو بوده است.
این فیلم سیاسی است
به گفته کارگردان ترمینال غرب جای فیلمی که با محوریت شهدای هسته‌ای تولید شده باشد در سینمای ایران خالی است. طاهرفر می‌گوید: «مطالبه ما بعد از 28 سال انقلاب از سینمای عصر انقلاب چیست؟ خیلی بد است که ما یک اثر درباره واقعه 7 تیر نداریم. خیلی بد است که 40 سال گذشته و ما هنوز یک اثر درباره 29بهمن تبریز نداریم. رهبر انقلاب در دیداری مطالبه کرده بودند که چرا درباره شهدای هسته‌ای کاری نکرده‌اید؟ حتی از دانشجویان مطالبه داشتند که چرا کاری نمی‌کنید؟ من احساس کردم واقعاً این عرصه خالی است.»
نکته‌ای که تحلیل‌گر فیلم بعد از اکران ترمینال غرب در جمع اصفهانی‌ها به آن اشاره می‌کند مرتبط با نگاه سیاسی کارگردان در ساخت ترمینال غرب است.
محمد صادق باطنی، منتقد و مدرس سینما و مجری برنامه‌های تلویزیونی می‌گوید: درحال حاضر فیلمسازان با افتخار فیلم خودشان را سیاسی معرفی می‌کنند و هیچ ترسی ندارند.
وی در همین باره ادامه می‌دهد: عده‌ای به دنبال ایدئولوژی‌زدایی از عرصه هنر بودند که به طرز غریبی این اصل ایدئولوژی خودشان شده بود. در واقع آنها معتقد بودند سینما نباید هیچ پیوندی با ایدئولوژیک داشته باشد.
باطنی با اشاره به ایدئولوژی که خط قرمز این افراد در ساخت آثار سینمایی و تلویزیونی شده بود، ادامه داد: زمانی در یک برنامه رادیویی مجری برنامه از من و تهیه‌کننده ترمینال غرب می‌پرسید ایدئولوژی شما در جشنواره عمار چیست و ما پاسخ‌های زیادی به او دادیم و از سیاست حرف نزدیم و او در پایان برنامه به ما گفت که چرا از سیاست جشنواره عمار حرفی نمی‌زنید؟
این مدرس سینما می‌گوید: در گذشته، آثار سینمایی سیاسی بود اما اجتماعی معرفی می‌شد ولی الان با صداقت به یک اتفاق خوب رسید که کارگردانان بدون ترس می‌گویند این فیلم، سیاسی است.
ترمینال غرب را ثبت سینمایی یک تجربه تلخ می‌دانند، فیلمی که لفافه ندارد و حرف را صریح زده است، هرچند منتقدان سینما ساختار فیلم را دارای ایراداتی می‌دانند اما ترمینال غرب اثری است که برای رشد سینمای انقلابی به آن نیاز بود.
منبع: تسنیم
10
