دلخوش: مجلس طرح شفافیت آرا را تصویب نمی کند

چندی پیش احسان ارکانی نماینده مردم نیشابور و از اعضای کمیسیون برنامه و بودجه مجلس، ضمن تاکید بر این نکته که باید نظرات هیئت دولت هم شفاف شود، عنوان کرد: شفافیت نباید منحصرا برای مجلس باشد بلکه همه دستگاه ها باید شفاف باشند. در دولت، جلسات هیئت دولت و نظرات و مصوبات و آرای وزرا باید علنی باشد. اگر ما شفافیت را یک امر مطلوب و یک امر دارای حُسن می دانیم، یک امر مطلوب و دارای حُسن نباید فقط توسط یک گروه خاص انجام شود بلکه توسط همه باید انجام شود یعنی بسیاری از موضوعات را باید در حوزه عمومی هم شفاف دنبال کنیم.

سوال همیشگی و مهمی که از نمایندگان مجلس در خصوص سرانجام طرح شفافیت پرسیده شده، تاکنون به یک پاسخ ختم شده است؛ «به زودی بررسی می‌شود». در واقع به نظر می‌رسد بلاتکلیف ماندن طرح شفافیت آراء نمایندگان در مجلس یازدهم هم شاید بدین مفهوم است که نمایندگان مجلس چه قبل از ورود به مجلس و چه حتی پس از ورود مجلس، حتی از این طرح و ابعاد مختلف آن اطلاع کافی نداشتند و با آن شعاری برخورد کردند و حالا که زمان عمل و اجرا است عقب نشینی کرده‌اند.

مشروح گفت و گوی کاظم دلخوش اباتری، نماینده مردم صومعه سرا و عضو هیأت رئیسه کمیسیون آیین نامه داخلی مجلس را می‌خوانید؛

*****************

*آقای دلخوش اباتری! چرا طرح شفافیت آراء نمایندگان در مجلس یازدهم بلاتکلیف باقی مانده است؟ در حالی که این مجلس با شعار شفافیت روی کار آمده اما خود مخالف این طرح شده است....

از ابتدا بنده جزئی از طراحان طرح شفافیت بودم. هنگام تهیه این طرح، 70،80 نفر بودیم و هر بار هم که این طرح به صحن علنی آمد (یعنی چهار مرتبه هم در دوره پیش و هم در این دوره مجلس انقلابی) رد شد. دلایلی نیز برای این اتفاق مطرح است. ما با شفافیت موافقیم و بر این عقیده هستیم که70، 80 درصد کار ما در صحن علنی در قالب تذکرها، سوال از وزرا و مذاکرات مجلس و ... شفاف است. یکی از بحث‌های مهم نمایندگان، شفافیت تمام قوا است زیرا اکنون قوه مقننه از دیگر قوا شفاف‌تر عمل می‌کند.

80 درصد عملکرد مجلس شفاف است

*این بحث شفاف شدن سایر قوا که از سوی نمایندگان مجلس مطرح می‌شود به باور بسیاری، بهانه مجلس یازدهم برای رد کردن این طرح است در حالی که این مجلس با شعار شفافیت روی کار آمده اما تصویب این طرح را به تعویق می‌اندازد. بحث کنونی، تصویب این طرح در مجلس است، چرا مجلس آغازگر این مسئله نیست؟

چرا ما باید کاری کنیم که این طرح دوباره در مجلس دچار آسیب شود؟ یکی از نگرانی‌های نمایندگانی که به این طرح رای نمی‌دهند، همین مسئله است. نماینده در قانون اساسی یک سری وظایف دارد. 80 درصد عملکرد مجلس شفاف است و آن ۲۰ درصد باقیمانده نیز به انتخاب وزرا بازمی‌گردد. حتی در ارتباط با طرح‌هایی مانند رتبه‌بندی معلمان، مخالفت نمایندگان با آن طرح، آن‌ها را به منفورترین نماینده در جامعه تبدیل می‌کند. در واقع بحث اصلی نمایندگان این است که با تصویب این طرح، از آنها سلب اختیار می‌شود در صورتی که نماینده براساس قانون اساسی باید آزاد باشد تا حق ملت را مطرح کند. این صحبت‌ها نظر من نیست بلکه ایرادات آقایان را اعلام می‌کنم. برای مثال، در آغاز هر دوره، نمایندگان جدیدی که به مجلس وارد می‌شوند تا با مجلس، آشنا شوند و جایگاه آن را بشناسند کمی طول می‌کشد حال اگر اینها نظری یا رأیی بدهند که به مزاق برخی خوش نیاید در سایت ها و کانال‌هایی که صالح نیستند برایش مشکل ایجاد می‌کنند.

نباید اظهارنظر علنی را از نمایندگان سلب کنیم/دلیل رأی نیاوردن طرح شفافیت چیست؟

هنگامی که ۷۰-۸۰ نفر طرح را امضا و اعلام کردیم اسامی را در سایت قرار می‌دهیم، تعداد موافقان به ۲۵۰ نفر رسید. بنابراین این موضوع نشان می‌دهد که نماینده مجلس با اختیار، اقدام به امضاء این طرح نکرد بلکه این امر نشان‌دهنده تحت فشار بودن آن نمایندگان است. چرا باید طوری عمل کنیم که نماینده به جای گرفتن حق مردم، استقلال خود را از دست بدهد. بنابراین چون این گونه اقدامات، استقلال مجلس را برهم می‌زند برخی معتقدند که اگر امور طبق روال باشد هیچ مشکلی ایجاد نخواهد شد. اینکه نماینده در موافقت و مخالفت با وزرا سخن می‌گوید بسیار مطلوب است. شخص بنده درباره تعدادی از وزرا در موافقت و مخالفت صحبت کردم و یا نظری نداشتم مانند وزیر آموزش و پرورش که شدیدا مخالف بوده و مجلس هم کمک کرد. برخی نمایندگان در صورت نادرست جلوه داده شدن نظرشان در برخی رسانه‌ها یا افراد، اظهار نظر نمی‌کنند. ما نباید اظهارنظر علنی را از نمایندگان سلب کنیم. نماینده به عنوان وکیل مردم در این جایگاه قرار گرفته است، نباید به نحوی عمل کند که از حق مردم دفاع نشود و مجلس نتواند دغدغه واقعی مردم را مطرح نکند. دلیل رای نیاوردن طرح نیز همین موضوع است. ما در کمیسیون آیین نامه داخلی، طی چند شبانه‌روز گذشته، به صورت چند شیفت، این طرح را بررسی کردیم تا این طرح در هفته‌های آینده در مجلس مطرح شود. رسانه‌ها باید افراد سوءاستفاده‌گر را از افراد واقع‌بین جدا کنند.

در آغاز به کار مجلس یازدهم، برخی نمایندگان تصور می‌کردند شفافیت خوب است اما ..

*این طرح در مجلس یازدهم مطرح شده و بسیاری از نمایندگان فعلی به ویژه اصولگرایان، از نمایندگان مجلس پیشین به دلیل رای ندادن به این طرح انتقاد می‌کردند. اما این طرح در این مجلس هم رای نیاورده است. پس از نظر شما فقط نمایندگان نگران هستنند؟آیا صرف نگرانی می‌تواند دلیل خوبی برای تصویب نشدن طرح شفافیت باشد؟

بله، من چهار دوره نماینده مجلس هستم و در تمام صحنه‌ها، سعی بر ارائه مسائلی است که به درستی کارشناسی شده‌اند و حتی ممکن است این طرح‌ها به مذاق برخی ارکان جامعه خوش نیاید زیرا ما به دنبال نفع شخصی نیستیم. در آغاز به کار این مجلس، برخی نمایندگان تصور می‌کردند شفافیت، خوب است اما هنگامی که روی آن طرح عمیق تر و متمزکر شدند متوجه شدند که این طرح، کامل نیست. برای مثال در مورد طرح رتبه‌بندی، بنده بارها سخنرانی کرد و تذکر دادم شخصا پیگیر این مسئله هستم تا در دستور کار قرار بگیرد. تمام ۲۹۰ نماینده که به این طرح رأی نمی‌دهند و نظر مثبت ندارند. به هر حال موافق و مخالف داریم. اگر نماینده‌ای با آن طرح مخالف باشد و نظرش را علنی کند برخی از نظر مخالف وی، استفاده ابزاری کرده و برخورد نادرستی با آن نماینده صورت می‌گیرد؛ یا در مورد وزرای دولت (که همسوی این مجلس است) این مسئله نیز مطرح بود که در صورت مخالفت نماینده با یک وزیر، این شایعه را مطرح می‌کردند که این نمایندگان همان ابتدا علیه دولت کار می‌کنند.

بخشی از تصمیمات کشور در اختیار مجلس است

بنابراین اینها مسائلی است که به صورت همزمان فرهنگ عمومی در جامعه باید تغییر پیدا کند. این حرف نمایندگان درست است که بخشی از تصمیمات کشور در اختیار مجلس است به هر حال مجلس دارای چارچوبی است درواقع مجلس کار اجرایی را در اختیار ندارد. بنده به عنوان نماینده مجلس، از مجلس حقوقی دریافت می‌کنم که از نظر شرعی، حقوقی که مجلس به نمایندگان پرداخت می‌کند با دستگاه‌های اجرایی، ارتباطی ندارد بنابراین در همین شرایط، مجلس، بخش اعظم کار شفافیت را به درستی انجام می‌دهد. آن‌هایی که با کار مجلس، متن و مذاکرات مجلس آشنایی داشته باشند، متوجه شفاف بودن ۸۰ درصدی مجلس نسبت به سایر قوا می‌شوند و تنها قوه ای است که 80 درصد امورش شفاف است و از شفافیت لازم برخوردار است.

طرح شفافیت مطرح شده در مجلس شعاری است/مجلسی که در جامعه مورد هجمه قرار بگیرد، دیگر مجلس نیست

*پس شما اعتقاد دارید که طرح شفافیت مطرح شده در مجلس شعاری است تا کاربردی؟

مردم به دنبال پُر کردن شکم هستند نه طرح شفافیت!

*بازتاب رأی نیاوردن طرح شفافیت در میان مردم به چه صورت است؟

عموم مردم به دنبال این مسئله نیستند. من همیشه معتدل بودم با همه ارتباط دارم. نباید روی این موضوع حساس بود زیرا مردم به تعبیری به دنبال پرکردن شکم خود و رفع نیازهای اولیه خود مانند تغذیه هستند.

نمی‌توانم همه مشکلات اسلام و مسلمین را حل کنم و پاسخگو باشم!

*مجلس برای این مشکل معیشت چه اقداماتی انجام داده است؟

بنده به تنهایی نمی‌توانم همه مشکلات اسلام و مسلمین را حل کنم و پاسخگو باشم. بنده در حد توان در حوزه انتخابیه‌ام کار کرده و حقوق مردم را رعایت کرده‌ام در مجلس نیز روزانه، دو سه بار برای دفاع از حقوق مردم پشت تریبون می‌روم. این وظیفه یک نماینده در جایگاه نظارت و قانون‌گذاری است. هیچگاه سعی نکردم غیرکارشناسی اظهارنظر کنم.

این مجلس آن گونه که باید عمل نکرده است

*ارزیابی شما درباره عملکرد این دوره مجلس از سال 98 تاکنون چیست؟

من با داشتن تجربه چند دوره معتقد به این مسئله هستم برخی قوانین، طبق روال نوشته می‌شد. به نظر می‌رسد این مجلس آن کار ویژه‌ای که باید انجام می‌داد را انجام نداده است.

موفقیت را در کلیت مجلس یازدهم نمی‌بینم

*هیئت‌رئیسه تا چه اندازه در این عملکرد نقش داشته و یا تاثیرگذار بوده است؟

آن‌ها نیز با توجه به وُسع و توان خود عمل کرده‌اند اما من موفقیت را در کلیت مجلس نمی‌بینم. در مورد شفافیت نیز باید اضافه کنم که ما روی این طرح کار می‌کنیم. طرح شفافیت کنار گذاشته نشده است و حتی در تعطیلات مجلس، کمیسیون آیین‌نامه به طور تمام‌وقت این طرح را بررسی می‌کند.

مواد مختلفی مطرح هستند که امنیت جایگاه نماینده را در نظر بگیرد و حقوق مردم به طور کامل رعایت شود. اینکه برای قوای دیگر چه تصمیمی بگیریم؟ این شفافیت تا چه اندازه برای جامعه فرهیخته و مردم اثرگذاری مثبت دارد و یا ممکن است بازخورد منفی نداشته باشد بررسی قرار خواهد گرفت.