خاک در ایران چگونه از دست می‌رود؟

وجود خاک سالم در هر کشوری ضامن حفظ محیط زیست، حیات موجودات زنده و حتی امنیت غذایی است. هوشنگ جزی - مدیرکل دفتر آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری - به برخی از عواملی اشاره کرده است که سبب از بین رفتن خاک‌ها در کشور ما می‌شود.

*اولین معضلی که به شدت خاک‌های کشور ما را تهدید می‌کند، فرسایش است. متاسفانه سالانه حدود ۱۶.۴ تن در هکتار خاک در کشور ما فرسایش می‌یابد و یا به مخازن سدها، دریاها و... وارد و از دسترس خارج می‌شود.

*بر اساس آخرین گزارش‌ها سالانه ۲۵۰ میلیون متر مکعب خاک فقط وارد سدهای کشور می‌شود این درحالیست که آمار مشخصی از ورود خاک به دریاها یا سایر اکوسیستم‌های آبی در دسترس نیست.

*علاوه بر فرسایش، آلودگی خاک نیز از دیگر عوامل تهدیدکننده این سرمایه زیستی است. افزایش استفاده از سموم کشاورزی، رها کردن زباله‌ها و مدیریت نکردن پساب سبب آلودگی خاک می‌شود و به‌دنبال آن ارزش زیستی خاک از دست می‌رود.

*فرونشست زمین به دلیل کاهش سطح آب‌های زیرزمینی از موارد دیگری است که سبب می‌شود خاک‌های کشور از دست برود و امکان بازگشت آن به اکوسیستم وجود نداشته باشد.

*قاچاق خاک - که هرچند وقت یکبار اخباری درباره آن منتشر می‌شود - نیز ازجمله دیگر عوامل تهدید خاک در کشور است البته صادرات هرگونه خاک‌های جنگلی و مرتعی ممنوع است و اگر تخلفی در این زمینه صورت گیرد یگان حفاظت سازمان جنگل‌ها با متخلفان برخورد می‌کند.

*به‌طور کلی پتانسیل قاچاق خاک‌های معدنی به دلیل ارزش اقتصادی بیشتر از سایر انواع خاک و نیاز است که دستگاه‌های مسئول در این زمینه نظارت‌های کافی داشته باشند.

* خاک در کشورمان در حالی از بین می‌رود که برای تولید یک سانتیمتر خاک به ۸۰۰ سال زمان نیاز است و زمان زیادی طول می‌کشد که خاک‌های از دست رفته مجدد به اکوسیستم بازگردند.

*یکی از مهمترین راهکارهای جلوگیری از فرسایش خاک، اجرای پروژه‌های آبخیزداری است چراکه با اقدامات آبخیزداری می‌توان سالانه حداقل در هرهکتار ۹ تن فرسایش خاک را کاهش داد.

منبع: ایسنا

70