سرمربیان ایران در جام های جهانی/ تنها سرمربی ایرانی حاضر در مهم ترین تورنمنت فوتبالی/ از بی ثباتی در سال 98 تا دو دستگی در سال 2006 و آغاز عصر کی‌روش در سال 2011

به گزارش خبر فوری، مساله خروج یا عدم خروج دراگان اسکوچیچ از تیم ملی باعث ایجاد حواشی متعددی شده است. اگرچه هنوز مشخص نیست اسکو هدایت تیم ملی را در جام جهانی قطر بر عهده خواهد داشت یا نه؛ اما دو دستگی در بین بازیکنان تیم ملی، مسئولین فدراسیون و نهادهای دولتی بالادستی همه و همه باعث شده بسیاری نگران تیم ملی باشند. این نگرانی زمانی بیشتر می شود که به این نکته توجه کنیم که فدراسیون فوتبال ما هنوز رئیس ندارد، تیم ملی بازی های دوستانه زیادی برگزار نکرده و برنامه ای هم برای بازی های آتی خود ندارد.

نگرانی در مورد تیم ملی پیش از برگزاری جام جهانی امری همیشگی است. ایران تاکنون 5 بار در جام جهانی حضور داشته است. از این 5 مرتبه حضور، حداقل دو حضور بسیار پرحاشیه بوده و بی ثباتی در کادر فنی پیش از برگزاری جام جهانی باعث نگرانی مردم شده بود.

به علت حواشی اخیر مربوط به اسکوچیچ و کادر فنی تیم ملی، در این گزارش قصد داریم به سرمربیان ایران قبل و هنگام برگزاری جام جهانی داشته باشیم.

تنها مربی ایرانی که توانست تیم ملی را به جام جهانی برساند

اولین حضور ایران در رقابت های جام جهانی در سال 1978 به وقوع پیوست. در آن زمان، حشمت مهاجرانی سرمربی تیم ملی بود. مهاجرانی اولین و آخرین مربی ایرانی بود که توانست تیم ملی را راهی جام جهانی کند. مهاجرانی از سال 55 تا 57 هدایت تیم ملی فوتبال ایران را در دست داشت و در این مدت توانست آمار نسبتا خوبی از خود به ثبت برساند. ایران در این مدت با هدایت او 28 بازی را انجام داد که از این تعداد بازی 15 بار پیروز شد، 7 بار مساوی کرد و 6 بار نیز شکست خورد.

حضور حشمت مهاجرانی در جام جهانی 1978 آرژانتین اگرچه بسیار شیرین بود اما به علت کم تجربگی تیم ملی نتیجه خوبی نداشت. ایران در آن رقابت ها با هلند، پرو و اسکاتلند هم گروه بود که تنها توانست به یک تساوی با اسکاتلند دست یابد و با یک امتیاز از گروه خود حذف شد.

نکته مهم در مورد حشمت مهاجرانی حاشیه بسیار کم او در روی نیمکت بود. اقتدار او پیش از جام جهانی آنقدر بود که تقریبا هیچ کس به تعویض یا برکناری او فکر نمی کرد. همچنین، توانایی او در کنترل بازیکنان مانع از هر گونه دو دستگی داخلی می شد. ستارگان تیم همه از او حرف شنوی داشتند و همین امر باعث ثبات در تیم می شد.

جام جهانی 1998، کادر فنی بی ثبات و پرحاشیه به رغم کسب نتیجه ای تاریخی

دومین حضور تیم ملی ایران در جام جهانی به سال 1998 باز می گردد. بدون شک این حضور خاطره انگیزترین و عجیب ترین حضور ایران در جام جهانی بوده است. ایران پیش از جام جهانی با سرمربی گری محمد مایلی کهن وارد مسابقات مقدماتی شد اما در بازی آخر مقابل ژاپن شکست خورد تا به بازی پلی آف  رفته و خود را آماده بازی با استرالیای قدرتمند کند. مسئولان وقت فدراسیون بعد از این اتفاق، مایلی کهن را برکنار کرده و والدیر ویرا را جانشین او کرد. حضور ویرا روی نیمکت ایران حاشیه بسیار زیادی داشت. بسیاری از کارشناسان ویرا را مربی مقتدر و خوبی نمی دانستند اما با همه این حواشی، او توانست عجیب ترین و ماندگارترین خاطره ایران را در تاریخ فوتبال به ثبت برساند. ایران با تساوی 2 بر 2 مقابل استرالیا توانست به جام جهانی صعود کرده و حماسه ملبورن را رقم بزند.

بعد از راهیابی ایران به جام جهانی، ویرا برکنار و تومیسلاو ایویچ جانشین او شد. ایویچ شروع به بازسازی تیم ملی کرد. از نظر بسیاری از کارشناسان، ایویچ تاثیر بسیار زیادی در تیم ملی داشت و توانست به خصوص به لحاظ بدنی بازیکنان را آماده جام جهانی کند. اما ایویچ نیز نتوانست به جام جهانی فرانسه برسد و بعد از شکست 7 بر یک از آ ث رم در یک بازی دوستانه و فقط چند ماه قبل از جام جهانی از سرمربی گری ایران برکنار شد.

بعد از ایویچ، جلال طالبی سرمربی ایران شد. طالبی توانست 3 امتیاز از فرانسه کسب کند. بازی مهم و تاریخی ایران مقابل امریکا با نتیجه 2 بر یک به نفع تیم ملی تمام شد اما ایران به آلمان و یوگوسلاوی باخت تا در نهایت از دو رقابت های حذف شود.

جام جهانی 2006؛ دو دستگی و اختلاف در تیم برانکو

سومین حضور تیم ملی در جام جهانی به سال 2006 باز می گردد. سرمربی ایران در آن سال برانکو ایوانکویچ بود. برانکو دستیار بلازوویچ در سال 2002 بود که بعد از ناکامی او توانست به هدایت تیم ملی دست یابد. برانکو پیش از جام جهانی توانست تیم ملی را با اقتدار و به راحتی به جام جهانی برساند. او همچنین توانست با تیم ملی ایران، قهرمان بازی های آسیایی شود و تیم را به نیمه نهایی جام ملت های آسیا برساند.

اگرچه پیش از جام جهانی هیچ کس در مورد برانکو و حضورش روی نیمکت شک و شبهه نداشت اما تیم ملی پیش از جام جهانی به شدت از تفرقه و دو دستگی رنج می برد و برانکو نیز نتوانسته بود این دو دستگی را کنترل کند. برانکو در زمان حضور خود در ایران 42 بار روی نیمکت تیم ملی نشست و این تیم را 29 بار به پیروزی رساند اما در جام جهانی نتیجه خوبی نگرفت. تیم ملی در این رقابت ها به یک تساوی با آنگولا دست یافت اما به مکزیک و پرتغال باخت تا به راحتی از جام جهانی حذف شود. برانکو بعد از جام جهانی 2006 آلمان از تیم ملی ایران کنار گذاشته شد.

آغاز عصر کیروش؛ دو بار حضور متوالی ایران در جام جهانی

چهارمین و پنجمین حضور ایران در جام جهانی به دوران سرمربیگری کارلوس کیروش باز می گردد. کیروش سال 2011 به عنوان سرمربی تیم ملی فوتبال ایران انتخاب شد. کیروش در ابتدای حضورش در تیم ملی با مشکلات متعددی روبه رو بود. مهم ترین مشکل او، عدم حضور بازیکنان باکیفیت در تیم ملی بود. ایران در آن زمان با بحران بازیکن روبه رو بود. کیروش با سفر به کشورهای خارجی و به خدمت گرفتن بازیکنان دو تابعیتی و شاغل در خارج توانست تیمی مقتدر و قوی بسازد. نتیجه فعالیت کیروش در تیم ملی راهیابی متوالی ایران به جام جهانی 2014 آفریقای جنوبی و 2018 برزیل بود. ایران توانست با شکست کره جنوبی  و ازبکستان به ترتیب به جام جهانی آفریقای جنوبی و برزیل صعود کند.

اگرچه کیروش یک مربی جنجالی  و پرحاشیه بود و اختلافات زیادی هم با مسئولان وقت فدراسیون فوتبال و برخی مربیان تیم های باشگاهی داخلی داشت اما هیچ کس شکی در حضورش روی نیمکت تیم ملی نداشت. مربی پرتغالی قدرت زیادی در کنترل اختلافات و عصیان های داخلی داشت. او با کنار گذاشتن برخی بازیکنان مهم و تاثیرگذار تیم که شروع به انتقاداتی از او کرده بودند، توانست اقتدار را به تیم بازگردانده و تیمی یکدست و یکدل به وجود آورد.

تیم ملی با سرمربی گری کارلوس کیروش در جام جهانی 2014 توانست به یک تساوی با نیجریه دست یابد اما به آرژانتین و بوسنی باخت. نتایج ایران در جام جهانی 2018 بهتر از سال 2014 بود. در این جام، ایران زیر نظر کیروش توانست مراکش را با نتیجه یک بر صفر ببرد و با پرتغال نیز به یک تساوی دست یابد؛ هر چند با نتیجه یک بر صفر به اسپانیا باخت و نتوانست راهی مرحله یک هشتم نهایی شده و برای اولین بار در فوتبال، تاریخ سازی کند.