در بخشی از دوران باستان سه جشن نوروز گرفته می‌شد/ مدت کوتاهی نوروز در آذر ماه برگزار می‌شد

به گزارش خبر فوری ، نوروز، جشن سال نو و سنتی ایران است که در اولین روز فروردین و با شروع فصل بهار آغاز می‌شود. نام "نوروز" از واژه ای اوستایی به معنی "روز جدید" گرفته می‌شود. بنا به اعتقاد ایرانیان باستان در این روز، خورشید دوباره طلوع کرده و متولد می‌شود.
سوالات زیادی در مورد نوروز وجود دارد. یکی از مهمترین و بحث برانگیزترین سوالات در مورد این جشن باستانی این است که چقدر این مراسم در طول تاریخ، از زمان امپراطوری هخامنشی و ساسانی تا به امروز تغییر کرده است؟

بسیاری از محققین و مورخین معتقدند که این سوالات را نمی‌توان به طور شفاف پاسخ داد و نظر مشخصی در این مورد وجود ندارد. اما برخی دیگر از متفکرین اعتقاد دارند که با بررسی بیشتر منابع تاریخی و باستانی، می‌توان به جنبه هایی از این موضوع دست یافت و برخی نکات مفید را در این مورد بیان کرد. یکی از این اشخاص پروفسور جنی رز است. ما مساله فوق را با پروفسور رز مطرح کردیم.
جنی رز یکی از استادان و مورخان ادیان در برنامه مطالعات زرتشتیان در دانشگاه کالرمانت است. او دارای مدرک دکترای مطالعات ایران باستان از دانشگاه کلمبیا است.
نظرات و نتایج تحقیقات اصلی پروفسور رز در مورد این موضوع در مقاله معروف او "جشنواره ها و تقویم" به طور خلاصه مطرح شده است.

پروفسور رز در مورد ریشه‌های باستانی و پیشاهخامنشی جشن نوروز چنین می‌گوید:
"من یافته ام که بر اساس ابیات شاهنامه، پادشاهان ساسانی که سلسله شان از اردشیر آغاز می‌شود هم عید نوروز و هم عید سده را جشن می‌گرفته اند. شیرین، همسر خسرو دوم (خسرو پرویز) در این دو عید و نیز به مناسبت اعیاد تابستانی هدایای فراوان به مردم می‌دادند.
در کنار این مطلب، ما با تقویم باستانی سغدیان و ارمنی ها مواجهیم که در تقویمشان ماه اول سال را ماه جشن و پایکوبی می‌نامیدند و نامهای این ایام بسیار به نوروز شباهت دارد."

پروفسور رز معتقد است که در ابتدا ایرانیان جشن سال نو را در دو تاریخ مختلف برگزار می‌کردند:

" منابع موجود تاریخی اشاره به وجود حداقل دو جشن سال نو با نام های مختلف دارند که در تاریخ های مختلف هم برگزار می‌شدند. به نظر می‌رسد غیر از روز اول فروردین، در روز ششم فروردین نیز یک جشن برگزار می‌شد. مورخان حدس می‌زنند که نام نوسرد " nowsard " به مراسم جشنی که در روز ششم ماه فروردین برگزار می‌شود، اشاره دارد. این عید دوم بر اساس منابع قدیمی در روز هاوراوتات "Hauruuatat " (روز خرداد) برگزار می‌شد که به نام "خرداد سال" نیز شناخته می‌شود. در منابع قدیمی، روز اول فروردین را نوروز کوچک و عید خرداد را نوروز بزرگ می‌نامیدند."

پروفسور رز سپس به تغییرات بعدی نوروز اشاره می‌کند و تاکید دارد که در یک دوره تعداد جشنهای نوروز ایرانیان به عدد سه رسیده است:

" با تغییر تقویم ایرانیان در اواخر دوران ساسانی ( تا زمانی که در قرن 11 میلادی مجددا اصلاح شد) نوروز در 1 آذر جشن گرفته می‌شد. و چون در آن ایام، شهروندان در روز اول فروردین هم جشن می‌گرفتند { و نیز جشنی که در ششم فروردین گرفته می‌شد} جشن سال نو در ایران به عدد سه رسید."
پروفسور رز ادامه می‌دهد: "به نظر می‌رسد که در زمان حکومت هرمز اول جشنهای نوروز با هم ادغام شدند و حکومت و مردم هر ساله از روز اول فروردین تا روز ششم را جشن می‌گرفتند. بنابراین، جشن سال نو ایرانیان شامل هفته اول فروردین ماه شد. البته مدتی بعد، یک روز از زمان این جشن کم شده و تعداد روزهای جشن نوروز به عدد 5 رسید".

پس از این، پروفسور رز توضیحاتی را در مورد تأثیرات فرهنگ اسلامی بر جشن نوروز ارائه می‌دهد:
" فرهنگ عربی {اسلامی} بیش از هر چیز بر سنت هفت دانه نوروز توجه می‌کنند. سنتی که در امروزه نیز به نحو دیگری مورد توجه قرار گرفته است. احتمالا هفت عنصر اصلی تشکیل دهنده هفت سین ایرانی از این هفت دانه تاریخی گرفته شده است. به طور سنتی، هفت سین با هفت عنصر مقدس سازنده دنیا (مهر اسپندان) مرتبط است و به نوعی تمثیل و خلاصه ای است از آفرینش و دنیا"
جنی رز سپس در مورد نوروز در دوره حکومتهای محلی بعد از اسلام اشاره می‌کند. از نظر او حکومت آل بویه که حکومتی شیعه و ایرانی بود، به شدت از جشنهای باستانی حمایت می‌کرد:

"آل بویه که پس از ظهور اسلام در استان فارس به قدرت رسیدند، از برگزاری جشنهای ملی و من جمله نوروز حمایت کردند. از این جمله اند: 6 جشنواره فصلی، جشن سال نو(نوروز) و جشن آتشی که در میانه زمستان برگزار می‌شد".

پروفسور رز در پایان به نظر ابوریحان بیرونی در مورد نوروز می‌پردازد و تاکید دارد که در زمان ابوریحان بیرونی هم (قرن 4) جشن نوروز برگزار شده و مورد توجه قرار می‌گرفت :
"ابوریحان بیرونی جشن نوروز، مهرگان و تیرگان را مهمترین جشن های زرتشتی-ایرانی که در مکان‌های مختلف برگزار می‌شود، می‌داند. بیرونی با بررسی تقویم باستانی ایران، یادآور می‌شود که جشنهای اصلی ایران و من جمله نوروز، با افسانه‌های ایران باستان در ارتباط هستند. "

38