قوانین سختگیرانه‌ای که همه شهروندان روسیه باید رعایت کنند

رهبران این کشور، به ویژه در دوران سلطه کمونیسم، همواره سعی در حفظ جایگاه خود در کرسی قدرت، کنترل سیمای خود در انظار عمومی و افزایش محبوبیت خود داشته‌اند تا ایجاد تغییری مناسب برای بهبود زندگی مردمان کشور. در دنیای غرب که ادعا می‌شود بیشترین میزان دموکراسی و حقوق شهروندی در آن رعایت می‌شود روسیه شرایط متفاوتی دارد. یکی از عجیب‌ترین و متفاوت‌ترین جنبه‌های زندگی در این کشور نسبت به دیگر کشور‌های اروپایی قوانین آن است.

مردم این کشور در شرایطی سعی دارند زندگی مناسبی داشته باشند که ژست‌ها، شکلک‌ها و حتی لباس زیرشان می‌تواند آن‌ها را به دردسر بیندازد. در اغلب کشور‌های جهان اینکه شما چه لباس زیری بپوشید به دولتتان ارتباطی ندارد، اما در روسیه اینطور نیست و اگر بخواهید شلوارتان را بیرون از زندان نگه دارید باید قوانین خاصی را حتی در زمینه پوشیدن لباس زیر رعایت کنید. لازم به ذکر است که سختگیرانه بودن این قوانین که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره خواهد شد تنها در مقایسه با آزادترین کشور‌های جهان و هنجار‌های دنیای غرب است.

شهروندان روسی هیچ‌‌گاه اجازه ندارند در فضای مجازی به دولت روسیه بی‌احترامی کنند

هر کسی که فیلم «رفقای خوب» (Goodfellas) را دیده باشد اهمیت احترام گذاشتن به اشخاص قدرتمند و بانفوذ را درک می‌کند. هر گونه صحبت گستاخانه یا حرکت لب غیرمعمولی در مقابل رهبر و رییس می‌تواند با تاوان مرگ جبران شود. دولت روسیه نیز از دیرباز به خاطر تاکتیک‌های شبه مافیایی خود مانند ارعاب و خشونت برای بستن دهان یا ناپدید کردن مخالفان و دگراندیشان شناخته می‌شود. روزنامه گاردین تا جایی پیش رفته که حتی این کشور را «بهشت گانگسترها» نامیده است.

اگر خود را شخصیت سرسختی بدانید ممکن است این شرایط برایتان جذاب باشد، اما برای یک شهروند معمولی، چنین شرایطی می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیر و دردناکی داشته باشد. در اوایل سال جاری، پارلمان روسیه قوانین سختگیرانه و همه‌جانبه‌ای را در مورد دسترسی شهروندان به فضای آنلاین و استفاده از آن تصویب کرد که بر اساس آن کسانی که جرأت «بی‌احترامی به دولت در فضای اینترنت» را به خود بدهند با جریمه و یا حتی زندان روبرو خواهند شد.

بله درست است، افرادی که در زمینه نوشتن پست‌های «شرم‌آور» که نشان دهنده «بی‌احترامی به جامعه، دولت و نماد‌های دولتی فدراسیون روسیه» مقصر شناخته شود ممکن است با ۱۵ روز بازداشت مواجه شود. واضح است که هرگونه بی‌احترامی به ولادیمیر پوتین، رییس جمهور کشور، نیز در ذیل این قانون قرار خواهد گرفت.

تنها دو هفته پس از تصویب این قانون در پارلمان روسیه، پوتین نیز آن را امضا کرده و به قانون تبدیل کرد و بدین ترتیب اگر در فیسبوک بنویسید «پوتین بد است» باید جریمه‌ای معادل ۶.۱۰۰ دلار بپردازید. این قانون با مخالفت برخی از نزدیکان و متحدان کرملین مواجه شده به طوری که یکی از نمایندگان احزاب متحد پوتین به نام سرگئی ایوانف درباره آن چنین گفته است: «اگر دست از احمق خطاب قرار دادن یک احمق برداریم، او دست از احمق بودن خود برنخواهد داشت».

کتابدار خوبی باشید وگرنه روسیه شما را به نفرت‌پراکنی متهم خواهد کرد

وقتی به کسانی که ممکن است در میان توده‌های مردم نفرت ایجاد می‌کنند احتمال دارد یکی از اولین کسانی که به ذهن شما برسد کتابداران باشند، همان دوستداران کتاب شرور. دست کم این چیزی است که دادگاه منطقه‌ای مشچانسکی در روسیه در مورد ناتالیا شارینا، رییس سابق کتابخانه ادبیات اوکراین در مسکو فکر می‌کند. شارینا به جرم «نفرت‌پراکنی» به دلیل پیدا شدن کتاب‌های خاصی که در روسیه با عنوان «افراطی» نامیده می‌شوند در کتابخانه‌اش به دادگاه کشانده شد.

این کتاب‌ها در واقع کتاب‌هایی از یک ملی‌گرای اوکراینی به نام دمیترو کورچینسکی بودند که بعد از ماجرای الحاق کریمه به روسیه و درگیری‌های سیاسی و نظامی با اوکراین، مورد غضب دولت کرملین قرار گرفته بود. اتهام نفرت‌پراکنی و حکم ۴ سال تعلیق متعاقب آن برای شارینا در سراسر جهان محکوم شد و گروه حقوق بشر روسیه نیز اعلام کرد که در دادگاه شواهد مختلفی ارائه شده بود که نشان می‌داد این کتاب‌ها توسط نیرو‌های پلیس در کتابخانه قرار داده شده و خانم شارینا در واقع یک زندانی سیاسی است.

در روسیه هنر راهی خوب برای رسیدن به فقر است

تنها چیزی که بدتر از زندگی در جهانی است که ما را به یاد داستان «۱۹۸۴» جورج اورول می‌اندازد این است که نتوانید آهنگ‌های مورد علاقه خود را بشنوید. از سال ۲۰۱۴، دولت روسیه فحش دادن در فیلم‌ها، برنامه‌های تلویزیونی، تئاتر و رسانه‌ها را ممنوع کرده است. زیر پا گذاشتن این قانون می‌تواند با جریمه ۱.۴۰۰ دلاری برای سازمان‌ها و ۷۰ دلاری برای اشخاص همراه باشد، در حالی که کسانی که این کار را تکرار کنند ممکن است با ورشکستگی و فقر مواجه شوند.

کتاب‌هایی که در متن آن‌ها از کلمات رکیک استفاده شده باید روی جلد خو دارای پیام هشدار باشند و اورولی‌تر سیاستی است که بر اساس آن واژه‌های بد و رکیک شناسایی می‌شوند. هر گاه بر سر رکیک بودن یک واژه، جمله یا هر چیز دیگری در هنر توافقی وجود نداشته باشد گروهی از کارشناسان در مورد رکیک بودن یا نبودن آن تصمیم‌گیری خواهند کرد. دلیل پشت این قانون مبهم است، اما مقامات دولت گفته‌اند که این قانون «استفاده از زبان ناپسند را ممنوع کرده و حقوق شهروندان روسی را برای استفاده از زبان ملی را تامین کرده و از فرهنگ زبانی کشور حمایت کرده و آن را توسعه می‌دهد».

سیگار کشیدن می‌تواند شما را به زندان بیندازد

از بسیاری از جهات حق کشیدن سیگار یک نسخه کوچکتر از حق داشتن سلاح در ایالات متحده است و در بسیاری از کشور‌های جهان این حق تا زمانی که به دیگران آسیب نرساند محترم شمرده شده و شخص خود نیز از صدمات و آسیب‌های کار خود کاملاً آگاه است. اما در روسیه، دست کم روی کاغذ، شرایط برای سیگار کشیدن چندان مناسب نیست. بر اساس قوانین کنترل دخانیات در این کشور، قوانین ممنوعیت سختگیرانه‌ای برای سیگار کشیدن در مراکز کاری، مکان‌های عمومی و سیستم حمل و نقل عمومی وجود داشته و تنها یک استثنا وجود دارد و آن مسافرانی است که در سفر‌های طولانی سوار کشتی هستند.

در روسیه نیز سن قانونی برای کشیدن سیگار ۱۸ سال است و باید روی پاکت سیگار‌ها هشدار سلامت وجود داشته باشد. تمام این شرایط ظاهراً نرمال است، اما بر اساس قانون روسیه اجازه کشیدن سیگار در مجاورت بسیاری از مکان‌های عمومی را نخواهید داشت که باعث می‌شود گاهی برای روشن کردن یک سیگار مجبور باشید به کوه بروید که ممکن است برای دود کردن یک سیگار جانتان را به خاطر سرما از دست بدهید. اگر چه اعمال این قانون بسیار دشوار است، اما در صورتی که هنگام ارتکاب جرم پلیس شما را ببیند ممکن است با مجازاتی تا ۱۵ روز زندان مواجه شوید.

مدرک شناسایی همراه ندارید؟ در روسیه این ریسک را نکنید

در ایالات متحده اگر کارت شناسایی خود را در خانه جا بگذارید، بدترین اتفاقی که ممکن است رخ دهد این است که برای خرید سیگار یا مشروبات الکلی به دردسر بیفتید، اما در روسیه چه؟ بر اساس قانون، پلیس روسیه مجاز است که هر کسی که بخواهد را متوقف کرده و از او کارت شناسایی بخواهد. اگر ظاهر شما شبیه اسلاو‌ها نباشد احتمال متوقف شدنتان توسط پلیس بیشتر است. اگر مدارک شناسایی همراه داشته نباشید پلیس می‌تواند از شما بازجویی کرده و تنها پس از احراز هویت شما را آزاد کند. اگر مدارک شما ظاهراً مشکلی داشته باشند باید به اداره پلیس رفته و در صورت مقاومت نیز ۱۵ روز زندان در انتظارتان خواهد بود.

در روسیه لباس‌های زیر توری نپوشید

شاید در بسیاری از نقاط جهان پوشیدن لباس‌های زیر توری مشکلی نداشته باشد، اما در روسیه این کار ممنوع است. دولت روسیه بر این باور است که پارچه‌های مصنوعی تاثیر بدی بر سلامت شهروندان داشته و بر اساس قوانین «لباس‌های زیری که از تور‌های مصنوعی ساخته شده اجازه وارد شدن، تولید یا خرید و فروش در اتحادیه گمرکی اوراسیا» که شامل روسیه، بلاروس و قزاقستان است ممنوع است.

در روسیه می‌توانید وبلاگ نویسی کنید، اما نه به صورت ناشناس

سناریویی را فرض کنید که بر اساس آن شما به قورباغه علاقه زیادی داشته، در روسیه زندگی کرده و از مطالعه این دوزیستان بومی و به طور ویژه قورباغه درختی سیبریایی لذت می‌برید. می‌خواهید که علاقه خود به این نوع قورباغه را با دیگر علاقمندان به قورباغه به اشتراک بگذارید و برای این کار یک وبلاگ می‌سازید.

بعد از مدتی ۳.۰۰۱ فالوور پیدا می‌کنید، اما این موضوع می‌تواند برایتان ناخوشایند باشد، زیرا شما در شهری زندگی می‌کنید که اکثر شهروندان آن از این نوع قورباغه متنفر هستند و هر کسی که در مورد آن‌ها چیزی بنویسد را مورد تعقیب قرار خواهد داد. از این رو تنها راهی که دارید این است که ناشناس باقی بمانید. شوربختانه برای شما و وبلاگ قورباغه‌ایتان، شما با این کار قانون را زیر پا گذاشته‌اید، زیرا در روسیه داشتن یک وبلاگ ناشناس با بیش از ۳.۰۰۰ فالوور یا خواننده روزانه غیرقانونی است.

دارندگان وبلاگ‌های با بیش از ۳.۰۰۰ فالوور یا خواننده روزانه باید اطلاعات شخصی خود را در سامانه‌های دولتی به ثبت رسانده و به عنوان یک «درگاه رسانه‌ای» شناخته شوند. بدین ترتیب داشتن یک وبلاگ سیاسی منتقد دولت و حکومت به امری خطرناک تبدیل می‌شود. بر اساس قانونی دیگر، حساب‌های شبکه‌های اجتماعی پرمخاطب باید داده‌های استفاده کنندگان خود را به مدت ۶ ماه در سرور‌هایی در خاک روسیه نگهداری کنند که ما را به یاد برادر بزرگتر رمان «۱۹۸۴» می‌اندازد.

رقص زننده روی خاک مقدس روسیه ممنوع است

روسیه بنایا‌های یادبود جنگ خود را بسیار جدی می‌گیرد و عادلانه قضاوت کنیم دلیل خوبی نیز برای این کار دارند، زیرا تنها درجنگ جهانی دوم، اتحاد جماهیر شوروی بیش از ۱۷میلیون تلفات داده که ۱۵درصد از جمعیت آن زمان کشور بود. بدین ترتیب در قوانین روسیه هیچ چیزی بدتر از این نیست که در کنار این بنا‌های یادبود جنگ به شکل زننده‌ای رقصید. در ویدیویی تبلیغاتی که در سال ۲۰۱۵ منتشر شد، ۶ دختر عضو یک مدرسه آموزش رقص در شهر نوورویسیسک در حال رقصیدن بوده و از یک بنای یادبود جنگ به عنوان پس زمینه خود استفاده می‌کردند.

همچنین چیز زیادی در رقصیدن این دختران وجود نداشت که بتوان آن را زننده دانست، اما بر اساس گزارش رسانه‌ها، خیلی زود یک پرونده قضایی برای بررسی ماجرا تشکیل شده و شهردار دستور داد که هر چه سریع‌تر این دختران شناسایی شوند. در ادامه معاون رسانه‌ای وزارت آموزش شهر نیز در سخنانی چنین گفت: «ما این زنان را محکوم می‌کنیم. هر سانتیمتر از این خاک به خون آغشته است. این کار درست نیست».

با خوابیدن قائله، دو نفر از این دختران جریمه شده و مادر یکی از دختران دیگر که پایینتر از سن قانونی بود نیز به خاطر سهل‎انگاری نسبت به «رشد فکری و روحی فرزند خود» مجبور به پرداخت جریمه شد. سه دختر دیگر، اما به زندان محکوم شدند: دو نفر از آن‌ها ۱۰ روز و نفر سوم نیز ۱۵ روز را در زندان گذراند.

سخت‌گیری در برابر توهین به مذاهب

توهین به باور‌های دینی افراد کار خوشایند و درستی نیست حتی اگر این توهین مربوط به ساینتولوژی باشد. اما این موضوع یکی از بحث‌برانگیزترین مسائل مربوط به حق آزادی بیان است. از سال ۲۰۱۳، هر گونه بی‌احترامی به باور‌های مذهبی دیگران به عنوان «توهین به احساسات باورمندان مذهبی» در نظر گرفته می‌شود. در جریان گردهمایی اعتراضی نسبت به ساخت کلیسای ارتدوکس روسیه که جایگزین یک پارک بسیار محبوب شده بود، نیرو‌های پلیس به معترضان حمله‌ور شدند.

غروب آن روز نیرو‌های امنیتی به خانه برخی از معترضان یورش برده و برخی از آن‌ها را دستگیر کردند و جرم آن‌ها نیز در ذیل «قانون توهین» طبقه‌بندی شد که می‌توانست تا یک سال زندان را برای آن‌ها در پی داشته باشد. هر گونه نوشته در فضای آنلاین مبنی بر ناباوری به خداوند نیز مشمول این قانون شده و این همان اتفاقی است که در مورد مردی به نام ویکتور کراسنوف رخ داد که به جرمی مشابه، بعد از بستری شدن در بیمارستان و انجام آزمایش‌های مربوط به دیوانگی، به دادگاه کشانده شد.

بازنشر کنید به دردسر خواهید افتاد

قانون اساسی روسیه، آزادی بیان اشخاص و رسانه‌ها را تضمین می‌کند، اما در عمل اتفاق دیگری می‌افتد. اگر یک پست نامناسب را بازنشر کنید. این همان اتفاقی است که در مورد یک مرد ۲۷ ساله به نام دیمیتری سمیونوف رخ داد که به جرم بازنشر محتوای «افراط‌گرایانه» محکوم شد. این بازنشر به عکس یک قانونگذار محافظه‌کار مربوط بود که روی لباس او نوشته شده بود: «یا ارتدوکسی یا مرگ» که بر اساس قوانین وزارت عدالت روسیه در زمره موارد مربوط به نفرت‌پراکنی مذهبی تلقی می‌شود. بدتر از آن اینکه سمیونوف بعد‌ها پستی در مورد محکومیت خود را بازنشر کرد و این دومین قانون‌شکنی او بود و این بار اتهام وی «انتشار گسترده اقلام افراط‌گرایانه».

سمیونوف قصد شرکت به عنوان نامزدی لیبرال برای دولت محلی را داشت و به نظر خودش این اتهامات تنها برای از بین بردن شانس وی برای ورود به رقابت‌های انتخاباتی مطرح شده بود. این موضوع در روسیه تازگی ندارد. یوگنیا چودنووتز یک مربی کودکستان بود که با نیت خیر ویدیویی از یک بچه که در یک کمپ تابستانه مورد اذیت و آزار قرار می‌گرفت را بازنشر کرد تا مسببان آن دستگیر شوند. علیرغم اینکه این کار وی به دستگیری این افراد منتهی شد، اما چودنووتز نیز به ۵ ماه زندان محکوم گردید.