«استرس» کجای مغز ما خانه می‌کند؟
در زمانه‌ای که بیشتر از همیشه با استرس و پیامدهای آن دست‌به‌گریبانیم، باید این مهمان ناخوانده را بیشتر بشناسیم تا ببینیم بعد از ورود به مغز ما کجا می‌رود.
به‌تازگی محققان دانشگاه ییل آمریکا، در این رابطه نتایج تحقیقی را در نشریه نیچر کامیونیکیشنز (Nature Communication) منتشر کرده‌اند. آنها مکان مشخصی را در مغز برای احساس استرسی که افراد تجربه می‌کنند، یافتند و آن را خانه عصبی (Neural Home) نامیدند. این بینش ممکن است در مقابله با احساس ناتوان‌کننده ترس و اضطراب ناشی از استرس به ما کمک کند.
جالب است بدانیم بعد از چه تعقیب و گریزهایی دانشمندان توانستند این خانه عصبی را پیدا کنند! اسکن مغز افرادی که در معرض تصاویر بسیار استرس‌زا و آزاردهنده قرار می‌گیرند، شبکه‌ای از ارتباطات عصبی را که از هیپوکامپ نشات می‌گیرد، نشان می‌دهد. هیپوکامپ، ناحیه‌ای از مغز است که به تنظیم انگیزه، احساسات و حافظه کمک می‌کند.
پیشتر محققان، شبکه‌های مغزی را که برای پاسخ فیزیولوژیکی به استرس فعال می‌شود، در حیوانات مطالعه کرده بودند. آنها دیدند هنگام مواجهه با استرس و تهدیدها در حیوانات، نواحی مغزی مثل هیپوتالاموس فعال می‌شود و هورمون‌های استروئیدی به نام گلوکوکورتیکوئیدها تولید می‌کند .
الیزابت گلدفارب، محقق مرکز استرس ییل و مؤلف ارشد این مقاله می‌گوید: «ما نمی‌توانیم از موش‌ها بپرسیم چه احساسی دارند.»
به همین دلیل، گلدفارب و همکارانش، از جمله راجتا سین‌ها، استاد بنیاد روانپزشکی، یک سری اسکن ام‌آرآی از افرادی انجام دادند که از آنها خواسته شده بود سطح استرس خود را با دیدن تصاویر استرس‌زا تعیین کنند.
این مطالعه نشان می‌دهد ارتباطات عصبی ناشی از هیپوکامپ در هنگام مشاهده تصاویر استرس‌زا نه‌تنها به مناطقی از مغز است که با پاسخ‌های استرس فیزیولوژیکی مرتبط است بلکه به قشر پیشانی نیز می‌رسد. قشر پیشانی جانبی پشتی، ناحیه‌ای از مغز که در کارکردهای شناختی بالاتر و تنظیم احساسات درگیر است.
گروه ییل دریافت وقتی ارتباطات عصبی بین هیپوکامپ و قشر پیشانی قوی‌تر بود، افراد احساس استرس کمتری ناشی از دیدن تصاویر مزاحم را گزارش دادند. برعکس، وقتی شبکه عصبی بین هیپوکامپ و هیپوتالاموس فعال‌تر بود، افراد احساس استرس بیشتری گزارش دادند. یافتن جایی که استرس در مغز خانه می‌کند به ما در برطرف کردن آن کمک می‌کند.
محققان اشاره می‌کنند شواهدی از مطالعات دیگر نیز وجود دارد که نشان می‌دهد کسانی که از اختلالات سلامت روانی مانند اضطراب رنج می‌برند، ممکن است در زمان استرس به‌سختی بازخورد آرامش‌بخشی را از قشر پیشانی دریافت کنند.
راجتا سین‌ها که استاد مرکز مطالعات کودکان و بخش علوم اعصاب دانشگاه ییل است، معتقد است: «این یافته‌ها ممکن است به ما کمک کند تا مداخله درمانی برای اهداف چندگانه را هماهنگ کنیم، مانند افزایش قدرت اتصال از هیپوکامپ به قشر پیشانی یا کاهش سیگنال‌دهی به مراکز استرس فیزیولوژیکی.»
او می‌گوید تمام افراد مورد مطالعه سالم بوده‌اند و در برخی موارد پاسخ آنها در طول آزمایش به نظر می‌رسید که انطباقی باشد زیرا وقتی افراد در معرض تصاویر استرس‌زا قرار گرفتند، اتصالات شبکه به‌مرور با قشر پیشانی قوی‌تر شد. سین‌ها و گولدفارب حدس می‌زدند این افراد ممکن است به خاطراتی دسترسی داشته باشند که به تعدیل واکنش آنها به تصاویر پر استرس کمک می‌کند.
همان طور که می‌بینید دانستن این که استرس کجا را برای زندگی در مغز ما انتخاب می‌کند به ما کمک می‌کند تا بتوانیم برای دورکردن آن برنامه‌ریزی کنیم. محققان کمک می‌کنند این برنامه را بهتر تنظیم کنیم! ما می‌توانیم دیوارهای مغزمان را از قاب‌های خاطرات و تجربیات مثبت خود پرکنیم و با این کار، خانه عصبی این مهمان ناخوانده در مغز را از وجودش پاک کنیم.
منبع: روزنامه جام‌جم
24
