زن طغیانگر روی پرده سینما

«سارا» یازدهمین فیلم بلند سینمایی داریوش مهرجویی است که در سال 1371 آن را ساخت و 1372 به اکران عمومی در آمد. این فیلم یکی از بهترین و مهم‌ترین کارهای مهرجویی و از آثار ماندگار سینمای ایران در حوزه زنان محسوب می‌شود. فیلمنامه سارا برداشتی آزاد از نمایشنامه معروف «خانه عروسک» اثر «هنریک ایبسن» است که در اواخر قرن 19 و در فضای مردسالارانه نروژ و اروپا نوشته شده است. نمایشنامه زندگی زنی به‌ نام نورا را روایت می‌کند که اگرچه با مرد مهربانی به‌ نام هلمر ازدواج کرده اما همسرش هویت مستقل او را به رسمیت نمی‌شناسد و همین موجب برآشفتگی نورا می‌شود. در این میان فیلم سارا قصه زنی را به تصویر می‌کشد که هزینه‌های سنگین بیماری شوهرش را با قرض گرفتن تأمین می‌کند و مجبور می‌شود که سخت کار کند، البته او به شوهرش می‌گوید که پول درمان را از محل ارثیه پدرش پرداخت کرده است. سارا پنهان از چشم شوهرش با کار سخت و مداوم سعی می‌کند بدهی‌های خود را بپردازد؛ در این بین گشتاسب مردی که به سارا پول قرض داده متهم به جعل اسناد می‌شود و موقعیت شغلی اش در بانک به خطر می‌افتد. او از سارا می‌خواهد از طریق شوهرش که رئیس بانک است، این مشکل را حل کند. بازی در نقش‌های اصلی این فیلم را نیکی کریمی (سارا)، امین تارخ (حسام شوهر سارا) و خسرو شکیبایی (گشتاسب) برعهده داشتند. سارا جوایز داخلی و خارجی بسیاری را دریافت کرد.
داریوش مهرجویی در مراسم دریافت جایزه هنریک ایبسن از سفارت نروژ ساخت فیلم سارا را کاری بسیار گستاخانه دانست و گفت: «تصویر یک زن طغیانگر در جامعه سنتی و مردسالارانه ما کار بسیار دشواری بود و هنگام ساخت این فیلم تصور می‌کردم سارا مدت‌ها اجازه اکران نداشته باشد. مسأله زن و نقش او در ایران بویژه پس از انقلاب از جمله دغدغه‌های جدی من بود و... از آنجا که با نمایشنامه‌های ایبسن بخوبی آشنایی داشتم، فیلم سارا را با برداشتی آزاد از خانه عروسک ساختم، البته طغیان شخصیت سارا بسیار دشوارتر از طغیان نورا شخصیت زن نمایشنامه خانه عروسک است. جامعه آن زمان ما در مقایسه با اروپای قرن ۱۹ بارها سنتی‌تر بود و به‌همین دلیل عصیان سارا درنظام مرد سالارانه ایرانی بسیارعمیق‌تر است بویژه اینکه در پایان فیلم سارا برخلاف نورا فرزندش را هم همراه خود می‌برد و این نشان می‌دهد او به‌ دنبال یک زندگی بی‌قید و بند نیست.»

منبع: روزنامه ایران

72