پروژه‌های فضایی که سود به جیب کشاورزان می‌ریزد/ از رصد زمان برداشت تا میزان سم پاشی با تصاویر ماهواره‌ای
داده‌های ماهواره‌ای با بیش از ۲۰ درصد ارزش افزوده، به سوددهی بخش کشاورزی کمک می‌کنند.
فضاکاو نوعی کاوش مبتنی بر فضاست. به تمامی مشاهدات زمینی که با استفاده از ماهواره ها، از راه دور و بدون تماس فیزیکی با عوارض سطح زمین صورت می‌گیرد فضاکاو می‌گویند.
چندین شرکت فضاپایه در جهان مشغول به فعالیت هستند که هر کدام در حوزه‌های تخصصی مختلفی مانند کشاورزی و منابع طبیعی، مدیریت شهری، نفت و گاز، معدن، مدیریت بحران، محیط زیست و ... فعالیت می‌کنند. به عنوان مثال در حوزه کشاورزی دقیق شرکت فارمر اج (Farmer Edge) کانادایی موفق‌ترین شرکت در این زمینه است.
تیم‌های ایرانی با توجه به نبود ماهواره بومی و محدودیت در دسترسی به تصاویر ماهواره‌های تجاری، با تمرکز بر ارائه خدمات فضاپایه مبتنی بر تصاویر منبع باز و در حوزه‌های محدودتری مانند کشاورزی، مدیریت بحران و مدیریت شهری به صورت تخصصی مشغول به فعالیت هستند.
عمده تفاوت فضاکاو‌های ایرانی و خارجی در نو بودن این کسب و کارها در کشور است هرچند با وجود عمر کم این کسب و کارها، فعالیت‌های قابل توجه و نوآورانه‌ای صورت گرفته و در صورت پرتاب موفق ماهواره بومی این کسب و کارها با شتاب بسیار بیشتر مسیر توسعه را طی خواهند کرد.
ماهواره‌های مشاهدات زمینی (Earth Observation) با ثبت امواج الکترومغناطیس منعکس شده از عوارض زمینی در باند‌های طیفی مختلف، اطلاعات ارزشمندی ضبط می‌کنند که با آنالیز این داده‌ها ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی این عوارض، قابل استخراج است.
به عبارت دیگر ماهواره از ارتفاع ۲۰۰ تا ۱۰۰۰ کیلومتری با پایش سطح زمین و دریافت انرژی الکترومغناطیس منعکس شده، آنالیز‌های مختلف را در اختیار متخصصان قرار می دهند.
مهمترین پروژه های فضایی در حوزه کشاورزی
مرتضی براری رئیس سازمان فضایی و معاون وزیر ارتباطات گفت: یکی از موفقیت‌های استارت آپ‌ها در عرصه خدمات است، زیرا در ایران مردم پیشرو از دستگاه‌ها هستند. دستگاه‌های دولتی تلاش می‌کنند تا یک بستر سازی در حوزه هوا فضا ایجاد کنند. داده‌های ماهواره‌ای با بیش از ۲۰ درصد ارزش افزوده، بخش کشاورزی را ارتقاء دادند و باعث افزایش بهره وری شدند.
او ادامه داد: سازمان فضایی همراه با وزارت جهاد در تلاش است تا هر سال از طریق فناوری فضایی تولیدات را پایش کند. از سوی دیگر در تلاش است تا هر سال درصد بهره وری و ارزش افزوده را با استفاده از داده‌های ماهواره‌ای در بخش کشاورزی ارتقاء دهد.
رئیس سازمان فضایی باتوجه به توانمند سازی شرکت‌های خصوصی نسبت به حوزه هواپایه اظهار کرد: سازمان فضایی و صندق نوآوری با همکاری یکدیگر توانسته اند سرمایه جذب کنند.
براری با اشاره به پروژه های فضاپایه در حوزه کشاورزی گفت: پروژه‌های مختلف فضاپایه و هواپایه برای ارگان‌های دولتی و خصوصی مختلف اجرا شده و در حال اجرا است، پروژه ملی پایش ماهواره‌ای اراضی کشاورزی کشور (به منظور ارزیابی شاخص‌های سلامت گیاهی محصولات زراعی کشور)، ارزیابی خسارت سیل استان‌های خسارت دیده سیل فروردین ماه ۱۳۹۸ با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای، راداری و اپتیک و ارزیابی خسارت سیل با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای و پهپاد در سیل دی ماه سال ۱۳۹۸ جنوب شرق کشور از مهمترین پروژه‌ها در این حوزه هستند.
جزییات طرح پایش ماهواره‌ای اراضی کشاورزی کشور
صباح معتمدی مدیرعامل یک استارت آپ فضایی گفت: ما با دریافت مجوز خدمات هوایی از سازمان هواپیمایی کشوری و تامین تجهیزات، فعالیت خود را با اجرای پروژه‌های مختلف در حوزه کشاورزی، نیرو، مدیریت شهری، معدن، عمران آغاز کرده ایم و از مهمترین پروژه‌های اجرا شده می‌توان به اجرای ۳ طرح ملی پایش ماهواره‌ای اراضی کشاورزی کشور، برآورد خسارت سیل در سال ۹۸ در استان‌های مختلف و ارائه خدمات هوایی به پیش از ۳ هزار هکتار از اراضی کشاورزی اشاره کرد.
او افزود: ما با اجرای پروژه‌های ملی، توسعه و پیاده سازی الگوریتم‌های هوش مصنوعی به منظور برآورد عملکرد محصولات و ارائه خدمات کشاورزی دقیق و هوشمند، اولین سامانه جامع پایش هوشمند ماهواره‌ای و هوایی کشاورزی را توسعه دادیم و با دو سطح دسترسی سازمانی و کشاورزی، خدمات مختلفی از جمله پایش ماهواره‌ای و هوایی، شاخص‌های رشد و سلامت، محصولات کشاورزی، امکان سفارش آنلاین، خدمات کشاورزی هوشمند با پهپاد، هواشناسی و دریافت مشاوره‌های آنلاین کشاورزی را مبتنی بر سامانه انجام می‌دهیم.
معتمدی با اشاره به خدمات اصلی فضا پایه و هوا در حوزه های مختلف اظهار کرد: تامین انواع تصاویر ماهواره‌ای (رایگان و تجاری) با اندازه گیری‌های واضح و دقت ۵ سانتی متر در زمینه‌های مختلف از جمله نیرو، نفت، گاز، منابع طبیعی وکشاورزی، شهری، روستایی صورت می‌گیرد.
نقشه برداری هوایی
مدیر عامل یک استارت آپ فضایی تصریح کرد: تصاویر ماهواره‌ای به عنوان یکی از نوین‌ترین روش‌های جمع آوری داده با دارا بودن قابلیت‌های مختلفی از جمله گستره دید وسیع، ارزان بودن، پوشش تکراری، دسترسی به نقاط دور افتاده و دقت بالای آن‌ها از یک سو و پیچیدگی و توسعه روزافزون پدیده‌های پویای سطح زمین از سوی دیگر، سبب ایجاد رویکردی جدید در مدیریت بهینه پدیده‌های سطح زمین شده است.
او با اشاره به نقشه برداری هوایی گفت: نقشه برداری هوایی اطلاعات مهمی را تامین و در برنامه ریزی، طراحی و نگهداری زیر ساخت‌ها و همچنین مشخص کردن مرز‌های املاک نقش ایفا می‌کند اما امروزه این روش‌ها به علت طولانی بودن زمان برداشت، پردازش یا دشوار بودن استقرار نفرات و تجهیزات در محل‌های صعب العبور و مناطق شهری با تراکم بالا، هزینه زیادی را به پروژه‌های مهندسی تحمیل می‌کند.
او ادامه داد: فتوگرامتری هوایی با پهپاد به عنوان نوین‌ترین روش نقشه برداری زیرساخت ها، مناطق شهری و روستایی، معادن، خطوط انتقال نیرو، کشاورزی و ... علاوه بر کاهش زمان و هزینه، امکان تهیه نقشه‌های با دقت ۲ سانتیمتر، تصاویر ارتوفتو، مدل‌های سه بعدی زمین (DTM) و سطح (DSM) را فراهم می‌کند.
تصویربرداری چندطیفی هوایی
معتمدی بیان کرد: تصویربرداری چند طیفی در باند‌های مرئی و مادون قرمز در بسیاری از زمینه‌های کشاورزی، پزشکی و صنعتی کاربرد دارد. پهپاد‌ها امکان تهیه تصاویر را در انواع مختلف طیف‌های نوری فراهم می‌کنند. تصاویر چندطیفی هوایی در تهیه نقشه‌های خسارت سیل، نقشه رطوبت خاک و پوشش گیاهی کاربرد چشمگیری دارند.
او ادامه داد: این فناوری امکان پایش محصولات زراعی و باغی در مراحل مختلف رشد، تنش‌ها و آفات، بیماری‌های گیاهی، تخمین عملکرد محصول را در واحد‌های کوچکتر زمین با رزولوشن بسیار بالا (۱۰ سانتیمتر مربع) تامین می‌کند و ضمن کاهش هزینه و پیامد‌های منفی زیست محیطی، زمینه افزایش کمی و کیفی محصول و ارتقای بهره وری در بخش کشاورزی را فراهم می‌کند.
سمپاشی هوایی با پهپاد
معتمدی گفت: سمپاشی و محلول پاشی با پهپاد، نوعی کشاورزی هوشمند تلقی می‌شود که برای مبارزه با علف‌های هرز، آفات و بیماری ها، کاهش آلودگی محیط زیست و منابع آب، کاهش مصرف سم و جذب بالای سم و محلول تقویتی کاربرد دارد.
او افزود: سمپاشی و محلول پاشی تقویتی هوایی با پهپاد قابلیت‌های مختلفی دارد که می‌توان از جمله آن به کاهش مصرف آب تا ۹۵ درصد، کاهش مصرف سم تا ۳۵ درصد، کاهش هزینه و زمان سمپاشی (هر هکتار ۱۰ دقیقه)، جلوگیری از آسیب به محصول، همپوشانی یکنواخت سم به تمام نقاط مزرعه و قابلیت سمپاشی در شب اشاره کرد.
سامانه هوشمند پایش ماهواره‌ای و هوایی
معتمدی با اشاره به توسعه فناوری‌های فضایی و هوایی اظهار کرد: با توجه به توسعه فناوری‌های فضایی و هوایی و قابلیت‌های وسیع آن‌ها در زمینه‌های مختلف از جمله کشاورزی، به عنوان مجری دو پروژه ملی پایش ماهواره‌ای اراضی کشاورزی کل کشور و پایش خسارت سیل سال ۹۸ در حوزه کشاورزی، اولین سامانه جامع پایش ماهواره‌ای و هوایی تخصصی کشاورزی را توسعه دادیم و خدمات متنوعی را میتنی بر فناوری‌های نوین ارائه می‌دهیم. این سامانه با فراهم کردن دو سطح دسترسی سازمانی و کشاورزان قابلیت‌های مختلفی را به برنامه ریزان کشوری و استانی و همچنین کشت و صنعت‌ها و کشاورزان بزرگ و کوچک ارائه می‌دهد.
پایش هوشمند ماهواره‌ای محصول
معتمدی با اشاره به اینکه پایش هوشمند ماهواره‌ای محصول هر ۵ روز یکبار اتفاق می‌افتد، گفت: پایش‌های ماهواره‌ای محصول از زمان کاشت تا برداشت هر ۵ روز یکبار و با دقت ۱۰ متر به صورت نقشه و نمودار ارائه می‌شود، همچنین پایش وضعیت رشد و سلامت محصول از جمله وضعیت تراکم، مقدار کلروفیل، مساحت سطح برگ، شناسایی تنش‌های محصول مثل تنش‌های آبی و کودی در مراحل اولیه و هشدار به کشاورز، مدیریت نیاز آبی محصول با استفاده از برآورد میزان تبخیر و تعرق و تخمین عملکرد قبل از برداشت محصول از دیگر خدماتی است که ارائه می شود.
او باتوجه به گزارش روزانه و پیش بینی ۵ روزه وضعیت هواشناسی بیان کرد: گزارش روزانه و پیش بینی ۵ روزه وضعیت هواشناسی با استفاده از پارامتر دما، فشار، رطوبت نسبی و سرعت باد و نمایش نمودار تغییرات صورت می‌گیرد.
منبع: باشگاه خبرنگاران جوان
46
