چطور به دست خودمان موثرترین داروی دنیا را نابود کردیم؟

تا دو سال پیش شاید تصوری از شادی مردم بعد از دستیابی به داروی معجزه‌آسایی مانند پنی‌سیلین را نداشتیم، اما یک سال و نیم بعد از تقلای هر روزه برای یافتن داروی بیماری کووید-۱۹، می‌توانیم تصور کنیم مردم کره زمین بعد از آنکه در دو جنگ جهانی ویرانگر و مرگ میلیون‌ها نفر بر اثر عفونت ناشی از جراحت‌های جنگی، داروی آنتی‌بیوتیک و تزریقی پنی‌سیلین را در دست گرفتند چه احساسی داشتند.

پنی‌سیلین، میراث الکساندر فلمینگ اسکاتلندی برای بشریت است. او که این روزها سالروز تولد ۱۴۰ سالگی‌اش در گوشه و کنار دنیا جشن گرفته می‌شود، سال‌ها به دنبال دارویی بود که عفونت را بدون آسیب زدن به بافت سالم بدن، کنترل کند.

شاید داستان کشف پنی‌سیلین را به صورت داستان جذابِ رویشِ تصادفی کپک روی نمونه آزمایش شنیده باشید اما حقیقت این است که فلمینگ نزدیک به ۲۰ سال از عمر خود را صرف به ثمر رسیدن این دارو کرد.

تولید «داروی معجزه‌گر» در ابتدا بسیار محدود بود و تنها، راهیِ جبهه‌های نبرد در اروپا می‌شد اما پس از پایان جنگ جهانی دوم، کم‌کم در دسترس عموم قرار گرفت و عمل جراحی را از یک قمار خطرناک تبدیل به راه شفا و بهبودی کرد.

در سال ۱۹۴۵ میلادی فلمینگ و دو محقق انگلیسی دیگر به نام‌های هاوارد فلری و ارنست چاین، جایزه نوبل در پزشکی را به خاطر این کشف بزرگ گرفتند.

به نوشته روزنامه ایندیپندنت، متأسفانه استفاده نادرست و فراگیر از این دارو در ۸۰ سال گذشته باعث شده است که پزشکان اعلام کنند، افزایش سطح «مقاومت آنتی‌بیوتیکی» هم‌اکنون به مرز هشدار رسیده است.

طبق تعریف سازمان جهانی بهداشت، مقاومت به آنتی‌بیوتیک یعنی میکروب‌های بیماری‌زا که برای از بین بردن آن‌ها از آنتی‌بیوتیک استفاده می‌شود، با جهش ژنی (موتاسیون) نسبت به این داروها مقاوم شوند.

مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک یکی از دلایل ایجاد این بحران است. در حال حاضر در بسیاری از کشورها قوانین محدود شونده‌ای برای تجویز و استفاده از این نوع داروها وضع‌ شده است. پزشکان و مقامات بهداشتی جهانی امیدوارند با وضع این محدودیت‌ها بتوانند میزان اثرگذاری این داروی نجات‌بخش را حفظ کرده و میراث فلمینگ را دست‌کم برای یک قرن دیگر زنده نگه‌دارند.

منبع: ایسنا

70