ذوب آهن اصفهان، منجی صنعت حمل و نقل ریلی کشور

از آنجایی که نیاز کشور به گسترش خطوط ریلی و انجام پروژه‌های جدید در زمینه حمل و نقل بسیار جدی‌ است، کارشناسی مشکلات پیش آمده با توجه به محدودیت و تحریم‌های صورت گرفته در سالیان گذشته، بسیار ضروری است و باید سیاست‌های جدیدی در نظر گرفته شود. در ادامه با تحلیل فولاژ در زمینه رفع این مشکلات همراه باشید.

تاریخچه صنعت حمل و نقل ریلی از قاجار تا ذوب آهن
تاریخچه احداث و بهره‌‌برداری اولین راه‌آهن در ایران به دوره قاجار، در سال 1227 و از شهر رشت به بندر پیربازار بر می‌گردد که بقایای این مسیر هنوز وجود دارد. در سال 1265 خورشیدی نیز خط راه آهن محمودآباد به آمل احداث شد که قرار بود تا تهران ادامه یابد، اما به دلیل کارشکنی‌های انجام گرفته توسط بلژیکی‌ها، خطوط آن برچیده شد و پروژه شکست خورد. پس از آن و در دوره ناصرالدین شاه قاجار قراردادی با روسیه امضا شد و طی این پیمان‌نامه، ایران به مدت ۲ دوره ۱۰ ساله حق ساخت راه آهن را از دست داد. در سال‌های بعد، خطوط راه‌آهن مختلفی توسط روسیه و انگلیس در ایران ساخته شد که بیشتر جنبه نظامی داشتند و پس از خارج شدن کشور‌های مذکور، از این خطوط در راه آهن سراسری ایران استفاده شد. سرانجام در زمان حکومت رضاخان و در سال 1306، قرارداد نقشه‌برداری به منظور گسترش خطوط راه آهن بسته شد. این طرح با استفاده از ریل‌های وارداتی و با کمک کشور‌های خارجی به خصوص آلمان آغاز و در سال 1317 به صورت رسمی افتتاح شد. امروزه کشور ایران دارای حدود 14 هزار کیلومتر شبکه راه آهن استاندارد است که در سال‌های اخیر شرکت‌های ایرانی به خصوص ذوب‌ آهن اصفهان ، سهم بزرگی در خودکفایی تولید ریل داشته‌اند.

معرفی کارخانه ذوب آهن اصفهان
احداث کارخانه ذوب آهن اصفهان در سال ۱۳۴۶ توسط مهندسین شوروی کلید خورد و در سال ۱۳۵۰ با استفاده از واحد کک سازی و کوره بلند شماره ۱، به تولید چدن پرداخت.

پس از آن، رفته رفته و با گسترش این کارخانه، به تعداد کوره بلندها و واحدهای مختلف کارخانه افزوده شد و مجموعه ذوب آهن اصفهان را به مهم‌ترین تولید کننده شمش‌های فولادی و برخی از مقاطع آهنی نظیر تیرآهن و میلگرد تبدیل کرد.

کارخانه ذوب آهن اصفهان علاوه بر واحدهای ذوب و شمش‌ریزی با استفاده از کوره بلند و خطوط تولید متعدد خود، در چندین واحد مختلف، اقدام به تولید مقاطع آهنی کرده است.

ذوب آهن، پرچم‌دار ریل ملی
همانطور که در بالا اشاره شد، ایران در زمینه صنایع حمل و نقل و ریلی در طی ۱۵۰ سال گذشته جزء کشورهای وابسته به حساب می‌آمد و به دلیل کمبود تولیدات استاندارد داخلی، مجبور به واگذاری پروژه به کشور‌های خارجی و یا واردات محصولات می‌شد. امروزه با گسترش صنعت حمل و نقل و افزایش پروژه‌های ریلی نقش شرکت‌های داخلی در زمینه برطرف کردن نیاز‌های کشور بسیار حائز اهمیت شده است. نتیجه این تحولات این است که فرایند بومی‌سازی محصولات وارداتی باید شتاب بیشتری نسبت به گذشته پیدا کند. اگر ایران در زمینه ساخت ریل‌های استاندارد خودکفا شود، نه تنها منجر به صرفه‌جویی اقتصادی و رفع دغدغه‌های تامین ریل خواهد شد بلکه مانع خارج شدن ارز از کشور شده و وابستگی به کشور‌های صادر کننده این محصول را نیز کاهش می‌دهد.

تاثیرات صنعت حمل و نقل ریلی بر روی اقتصاد
از جمله مهم‌ترین عوامل رشد و توسعه صنایع گردشگری، کشاورزی، تولیدی و …. هر کشور، بهبود زیرساخت‌های حمل و نقل است. با توجه به گستردگی و پهناور بودن ایران و همچنین مزیت‌های مختلفی مانند کاهش آلودگی‌های زیست محیطی، ارزان بودن نسبت به سایر روش‌های انتقال، توانایی انتقال حجم زیادی از بار، ایمنی بالا و ...، لزوم توسعه و گسترش حمل و نقل ریلی کاملا مشخص بوده و نیاز است تا نگاه ویژه‌ای به آن شود. بر اساس سند چشم‌انداز ۲۰ ساله و تا افق ۱۴۰۴، سهم حمل و نقل ریلی برون‌ شهری در جابجایی کالا باید از ۱۰ به ۳۰ درصد از کل حمل و نقل کشور افزایش پیدا کند. طبق برآورد‌های صورت گرفته در این چشم انداز، پیش‌بینی دولت جهت حمل بار توسط شبکه ریلی حدود ۲۰۲ میلیون تن می‌باشد که سهم مواد معدنی و فولادی از این مقدار ۱۰۲ میلیون تن است. همچنین در این سند طول خطوط ریلی کشور ۲۵ هزار کیلومتر برآورد شده است که در حال حاضر طول کل شبکه ریلی کشور چیزی در حدود ۱۴ هزار کیلومتر است. برای دستیابی به هدف‌های تعیین شده در این چشم‌انداز نیاز است تا ضعف‌های موجود در این صنعت شناسایی شده و اقدامات مناسبی در خصوص برطرف کردن آن‌ها انجام گیرد. از جمله این اقدامات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

● بازسازی و تجهیز خطوط ریلی به منظور برطرف کردن پایین بودن سرعت حرکت و رقابتی کردن آن در برابر حمل و نقل جاده‌ای

● افزایش ظرفیت شبکه با استفاده از دو خطی کردن شبکه ریلی و تاسیس ایستگاه‌های جدید

● بالا بردن ظرفیت واگن‌های باری

● بالا بردن سرعت و هماهنگی بیشتر در سه بخش بارگیری که توسط کارخانجات انجام می‌شود، بخش حمل بار که مربوط به شرکت راه آهن است و بخش تخلیه که مربوط شرکت‌های فولادی یا گمرکات می‌باشد.

با توجه به موارد گفته شده، می‌توان اذعان داشت که اهمیت دادن به صنعت حمل و نقل ریلی و گسترش آن، رابطه مستقیمی با افزایش رونق اقتصادی کشور خواهد داشت.

نقش شرکت ذوب آهن اصفهان در جهت برطرف کردن نیاز‌های ریلی کشور
از جمله شرکت‌های مهم در زمینه تولید محصولات ریلی، شرکت ذوب آهن اصفهان است که اخیرا نیز در کارگاه نورد ۶۵۰ یا همان کارگاه تولید ریل ملی، توانست ریل 54E1 مطابق با استاندارد EN-13674-1 را تولید کند و با گسترش سبد ریلی کشور، کشور را از واردات اکثر محصولات ریلی بی‌نیاز کند. این ریل برای مترو شهر تهران تولید شده است و در کنار ریل های 60E1 و U33 برای خطوط راه آهن ، ریل S49 برای متروی بهارستان ، ریل R18 برای معادن و ریل زبانه سوزن توانسته است بسیاری از نیاز‌های کشور را برطرف کند. شرکت ذوب‌آهن اصفهان در سال ۱۳۷۲ با انجام مطالعات و اقدامات لازم جهت تولید ریل‌های مورد نیاز کشور، این فرایند را آغاز کرد و پس از آن با تجهیز کردن تدریجی کارخانه و خطوط تولیدی خود و همچنین استفاده از مشاورین اروپایی به منظور افزایش بهره‌وری، در سال ۱۳۹۵ آمادگی خود را برای تامین بسیاری از نیاز‌های ریلی کشور اعلام کرد. امروزه این کارخانه با تولید محصولات با کیفیت و رعایت استاندارد‌های لازم، نه تنها کشور را از واردات اکثر ریل‌ها بی‌ نیاز کرده است، بلکه پس از رفع احتیاجات کشور، در تلاش است تا محصولات خود را به کشور‌های همسایه نیز صادر کند. کارخانه ذوب آهن اعلام کرده است که در این راستا برنامه ریزی‌های مناسبی صورت گرفته و قراردادی نیز با کشور افغانستان بسته شده است.

3931