کلنگی که برای ویرانی میانکاله بر زمین زده شد/ پیش‌روی پروژه پتروشیمی به رغم تذکرات قضایی و دولتی

بحران بی‌آبی بر اثر خشکیدگی ایران در سال‌های اخیر ، ریزگردها و نابودی بسیاری زمین‌های کشاورزی و جنگل ها در کشور به یکی از بزرگترین مشکلات مردم تبدیل شده است. بیشتر این رخدادها به دلیل بی تدبیری مسئولان در مدیریت منابع طبیعی کشور است.

هنوز از ساخت صنایع سنگین در کویر ایران و سدسازی‌های بدون کارشناسی که باعث خشک شدن آب بسیاری از مناطق شهری و روستایی شده است درس عبرت نگرفته‌اند که هیچ، به تازگی کلنک ویرانی ساخت پالایشگاه در میانکاله را بر زمین کوبیده و اقدام به ساخت و ساز و نابودی این تالاب و حیات وحش در این خطه از بهشت ایران گرفته‌اند.

تالاب میانکاله اولین تالابی است که در کنوانسیون رامسر با همت اسکندر فیروز موسس سازمان حفاظت محیط زیست و رئیس این سازمان راه‌اندازی شد و این تالاب ذخیره گاه این زیست گاه و در جهان معروف است.

پدرام آستانی فعال محیط زیست در این باره گفت: پروژه پتروشیمی میانکاله به قبل از انقلاب بازمی‌گردد که قرار بود وزارت نفت آنجا پالایشگاه بسازد که اسکندر فیروز رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در آن دوره با این پروژه به شدت مخالفت کرد که این مساله در آن زمان موجب نارضایتی وزیر نفت شد و وی نسبت به مخالفت فیروز با این پروژه به شدت اعتراض کرد.

بعد از مخالفت فیروز پروژه متوقف شد

آستانی افزود: زمانی که محمدرضا پهلوی علت مخالفت رئیس سازمان محیط زیست با احداث پالایشگاه در میانکاله را در ملاقاتی که با وی داشت، جویا شد؛ فیروز علت مخالفتش را آلودگی این پالایشگاه عنوان کرد و بعد از مخالفت وی این پروژه متوقف شد.

سازمان محیط زیست قدرت مخالفت ندارد

این فعال محیط زیست ادامه داد: سازمان محیط زیست در آن دوره آن‌قدر قدرت داشت که اگر وزارت خانه‌ای می‌خواست پروژه ای را اجرا کند می‌توانست جلویش را بگیرد. اما در حال حاضر وزارت خانه‌ها خودشان در مورد طرح‌ها و پروژه ها تصمیم می‌گیرند و سازمان محیط زیست قدرت مخالفت ندارد.

میانکاله به حال خودش رها شده است

وی گفت: متاسفانه در حال حاضر تالاب میانکاله به حال خودش رها شده و آتش سوزی‌های بسیار زیادی در این تالاب به وقوع می‌پیوندند. 3 سال پی در پی است که در این تالاب شاهد مرگ فلامینگوها هستیم که دلیل مرگ شان هم منشا آلودگی کارخانه‌های اطراف این تالاب در شهرک صنعتی هستند. تاکنون این موضوع به شکل کارشناسی از سوی محیط زیست بررسی نشده و با گذشت 3 سال از مرگ فلامینگوها هنوز به این مشکل رسیدگی نشده است.

این فعال محیط زیست اضافه کرد: فیروز بزرگترین موفقیت خود را در دوره مسئولیتش متوقف کردن این پروژه می‌دانسته البته هرچند کارهای بزرگی دیگری هم در زمینه حفظ محیط زیست کشور انجام داد که می‌توان به ثبت زیست گاه میانکاله اشاره کرد که در دوره خودش کار بسیار بزرگی بود. زمانی که خبرنگار از وی سئوال می‌کند مهمترین اقدامی که در دوره مسئولیت‌تان انجام داده‌اید چه بوده است؟ وی جواب داد: مانع اجرای پروژه پتروشیمی میانکاله شدم.

وی ادامه داد:  مسئولان جدید  هر کجا که بتوانند بدون رعایت ارزیابی، مطالعات محیط زیستی و مطالعات اجتماعی که البته باید بگویم بیشتر پروژه‌هایشان این مطالعات را ندارند اقدام به اجرا، طرح و ساخت و ساز می کنند. به طور مثال نیروگاه شهید سلیمی نکا که مازوت می‌سوزاند باعث آلودگی زیادی در منطقه می‌شود که تاثیرش روی زمین‌های کشاورزی است و  موجب ضرر کشاورزان می‌شود.

 منابع طبیعی امانت دار خوبی نیست

آستانی ادامه داد: حالا علاوه بر نیروگاه  شهید سلیمی در این منطقه می‌خواهند پالایشگاه پتروشیمی هم بسازند. این پروژه به لحاظ مکان‌یابی اشتباه است.

منابع طبیعی نیز در اینگونه موارد درست وارد عمل نمی‌شود و زمین‌های ملی که امانت مردم نزدشان است را به راحتی در اختیار سایر وزارت خانه‌ها قرار می‌دهند. متاسفانه بجای اینکه در خدمت مردم باشند هر وزارت خانه‌ای که بخواهد در منابع طبیعی، جنگل‌ها و مراتع دست ببرد بدون تقریبا هیچ مانعی و احتمالا با گرفتن مبلغی کارشان را راه می‌اندازند.

وی عنوان کرد:  میانکاله پر از گونه‌های حیوانات و گیاهان بومی و دارای آب و هوای  مطلوبی است. بارندگی مناسب باعث رویش چمن زار خوبی در این منطقه شده است. بهترین منطقه برای بومیان و چرای دام شان است. مراتعی که از قبل به ثبت رسیده‌اند.

وی گفت: نمایندگان مجلس می‌خواهند به نام توسعه منطقه را نابود کنند و فکر می‌کنند هرچه بیشتر آنجا کارخانه، سد و تاسیسات بزرگتر  احداث و اشتغال بیشتری  ایجاد کنند در دوره‌های بعد رای آنها برای ورود به مجلس از سوی مردم بیشتر خواهد بود. حکمرانی دولت هم که از بالا به پایین است.

در حالی که حکمرانی صحیح باید همه اختیارات را به مردم بسپارد. اقتصاد مقاومتی یعنی اقتصادی که مردم حکمران باشند و دولت‌ها در امور اقتصادی دخالت نکنند و برای ساخت چنین پروژه‌هایی خود مردم باید تشخیص بدهند که اجرایی پروژه‌ها کجا و چگونه باشد.

حکمرانی اگر مردمی باشد دیگر گرفتاری به وجود نمی‌آید

این فعال محیط زیست ادامه داد: گرفتاری‌های ما از زمانی آغاز شد که حکمرانی، دولتی شده است. اگر این حکمرانی مردمی باشد دیگر گرفتاری به وجود نمی‌آید.

باید اصلاحات اساسی انجام شود یا دولت خودش متصدی امور مختلف اقتصادی، کشاورزی صنعت و ... باشد و مانند گذشته کارش حفاظت از مرزها، امنیت شهرها و جمع آوری مالیات برای مخارج آنها باشد.

ولی اینکه خود دولت بیاید سد سازی  و پالایشگاه احداث کند کار اشتباه و غیر اصولی است. همانطور که در ساخت کارخانه‌های فولاد در کویر مرکزی اشتباه کردند که متاسفانه در اشتباهات شان هنوز هم اصرار دارند.

احداث پالایشگاه باعث مصرف آب شیرین کشاورزان می شود

آستانی بیان کرد: احداث این پالایشگاه باعث نابونی گونه های بومی جانوری که در میانکاله هستند و همچنین زمین های کشاورزی می شود.

این پالایشگاه به آب شیرین زیادی نیاز دارد که باید بخش زیادی از این آب را از منابع آبی کشاورزان منطقه تامین کنند. به طور مثال نیروگاه شهید سلیمی نکا برای راه اندازی تاسیسات خود به آب شیرین با کیفیت بالا  نیاز دارد.

یعنی آبی که درجه سختی اش پایین باشد و شفاف و با کیفیت باشد. این نیروگاه از تمامی روستاهای اطرافش تا شعاع 20 کیلومتری  نتوانست چنین آبی را تهیه کند و مجبور شد این آب را از چاهی در منطقه تپه نارنج باغ که در حاشیه نکا است تهیه کند.

این فعال محیط زیست عنوان کرد: حداقل بگذارند میانکاله به عنوان ذخیره گاه زیست محیط مانند یک ضربه گیر در برابر آلایندگی پالایشگاه شهید سلیمی عمل کند نه اینکه در کنار این منطقه هم با راه اندازی پالایشگاه پتروشیمی ایجاد آلایندگی کنند.

نماینده مازندران در شورای عالی استان ها هم در این باره اظهار داشت:  شبهه جزیره میانکاله در جنوب شرقی  دریای مازندران و در شمال شهرستان بهشهر با مساحتی حدودا 60 هزار هکتار قرار دارد. میانکاله در سال 1348  به عنوان منطقه حفاظت شده تایید شد و هم اکنون هم به عنوان پناهگاه  حیات وحش و پرندگان مهاجر است.

شیخ ادامه داد: جدای از احداث پالایشگاه پتروشیمی که چه میزان به منطقه خسارت وارد خواهد کرد، خود تالاب میانکاله با مشکلات زیادی روبه رو است و  یکی از این مشکلات این است که حدودا 5 هزار حلقه چاه عمیق و نیمه عمیق در بالادست میانکاله وجود دارد که سالانه بالغ بر 90  میلیون متر مکعب از منابع آب های سطحی  را استخراج می کنند که با خود پس روی آب دریا باعث شده که بخش زیادی از این تالاب خشک شود.

وی عنوان کرد:  افرادی که به عنوان گردشگر آنجا آتش روشن می کنند  باعث خشک شدن سطح زیادی از این تالاب در سال های گذشته شده اند. مشکل دیگری که  سال ها است  است در همه جا در آب بندها و تالاب ها  با آنها مواجه ایم وجود شکارچیان سودجویی است که  در سال های گذشته حتی در درگیری با محیط بانان باعث کشته شدن این نیروهای زحمت کش شده اند.

عضو شورای عالی استان ها ادامه داد: خود مسئول سازمان محیط زیست با این مسئله مخالف است. مجوزات محیط زیستی از این سازمان برای اجرای این طرح صادر نشده است. این پروژه 90 هکتار از زمین های منطقه را در بر می گیرد یعنی حدودا 5 کیلومتری از تالاب میانکاله. همچنین پروژه نیاز به آب شیرین زیادی دارد در حالی که دشت های کشاورزی همان منطقه با کم آبی مواجه اند.

وی افزود: مشکل دیگری که این پروژه می تواند ایجاد کند این است که حجم عظیمی از روشنایی و آلودگی نوری تولید می‌کند و  پرندگان مهاجری که به این منطقه می آیند را با مشکل مواجه می کند.

شیخ گفت: در سال های اخیر با خشک شدن بخشی از تالاب میانکاله زمین خواران ساخت و سازهای بی رویه و بدون مجوزی را انجام دادند و فاضلاب ها را به سمت تالاب هدایت کرده اند.  هم اکنون نیز با ایجاد پالایشگاه در منطقه و تولید آلایندگی باعث آسیب های جبران ناپذیری به تالاب می شود.