فیلمسازان روس در جشنواره کن تحریم نمی شوند

به گزارش نشریه اسکرین، «تیری فرمو» که بیست و یکمین سال حضور خود را به عنوان مدیر جشنواره کن تجربه می‌کند؛ هفته گذشته در یک نشست خبری در مقابل خبرنگاران و در کنار «پیر لسکور» رئیس این رویداد سینمایی، فهرست ۴۷ فیلم حاضر در این رویداد را اعلام کرد و از اضافه شدن چند فیلم دیگر در روزهای آتی خبر داد اما در عین حال تاکید کرد بر خلاف سال گذشته که ۸۳ فیلم در کن نمایش داده شدند، هدف امسال نمایش حداکثر ۶۰ فیلم خواهد بود.

«فرمو» همچنین جزئیاتی از جشن ۷۵ سالگی کن مطرح کرد که شامل برگزاری سمپوزیومی با نگاهی به آینده سینما می‌شود. این جشنواره همچنین در حال ساخت یک مستند با الهام از اثر «ویم وندرس» در سال ۱۹۸۲  با عنوان «اتاق ۶۶۶» است که وی در آن با فیلمسازان بزرگ در "اتاق ۶۶۶ هتل مارتینز" کن مصاحبه کرد تا در مورد افکار آنها درباره آینده سینما بداند. 

امسال جشنواره کن به نوعی شاهد بازگشت به شرایط عادی است زیرا جهان به آرامی از بحران دو ساله کووید-۱۹ خارج می‌شود و پیش‌بینی می‌شود شمار میهمانان رسمی جشنواره شامل فعالان سینما و روزنامه نگاران به ۳۰ تا ۳۵ هزار نفر برسد در حالی که در دوره گذشته ۲۰ هزار نفر برای حضور در جشنواره، به کن سفر کردند. 

نشریه اسکرین در مصاحبه‌ای با «تیری فرمو» مدیر جشنواره کن، نظرات او را درباره فیلم‌های امسال کن و چالش‌های کنونی و آینده سینما جویا شده است.

کن، امسال هفتاد و پنجمین دوره خود را جشن می گیرد، اما ترکیب فیلم‌های انتخاب شده آن بیش از حد تاریک و غم‌انگیز به نظر می‌رسد؟

بله و خیر. فیلم «Z» ساخته «میشل آزاناویسوس» که در افتتاحیه جشنواره رونمایی می‌شود یک اثر کمدی است. اگر فیلم‌های کن احساس غمگینی بیشتری نسبت به قبل دارند به این دلیل است که هنرمندان احساس غمگینی بیشتری می‌کنند و جهان حس تاریکی دارد. اما فکر نمی‌کنم کن آنقدرها هم تیره و تاریک باشد اما فیلم‌های جشنواره جدی خواهند بود و سوالات جدی از سوی هنرمندان مطرح می‌شود.

شما در مورد همه گیری کرونا و جنگ در اوکراین به عنوان رویدادهای دشوار در پس زمینه دوره امسال صحبت کردید. همچنین انتخابات ریاست جمهوری فرانسه و ظهور جناح راست افراطی در دور اول رای گیری. آیا این مسائل شما را نگران می کند؟

از نظر حرفه‌ای خیر، چرا که این مسائل در حوزه کاری من نیست. کن جشنواره‌ی سینماست و من یک نقش حرفه‌ای در آن دارم و اینها چیزهایی است که من شخصاً فکر می‌کنم برای همه جالب نیست. انتخابات ریاست جمهوری یک روند دموکراتیک است که کاملا مورد احترام است. جشنواره فیلم کن قرار نیست در مورد یک موضوع سیاسی نظر بدهد.

۲۱ سال است که مدیر هنری جشنواره فیلم کن بوده‌اید، بنابراین در حال حاضر نزدیک به ۳۰ درصد از تاریخ ۷۵ ساله کن با شما رقم خورده است. میراث خود را در این دوره زمانی چگونه می بینید؟

ما کارهای زیادی در مورد تاریخچه کن در هفتادمین سالگرد انجام دادیم اما برای هفتاد و پنجمین سالگرد برپایی جشنواره نمی‌خواهیم به گذشته نگاه کنیم و نگاهمان به آینده سینماست. هفتاد و پنجمین دوره کن در سالی برگزار می‌شود که جهان به تدریج از بحران کرونا خارج می‌شود و در اروپا جنگی در جریان است. همچنین در  مقطعی به سرمی‌بریم که سینما با بحران مواجه است و پرسش‌هایی نه درباره آینده‌اش، بلکه درباره شکل آینده‌ سینما مطرح می‌شود. این همان نقطه‌ای است که می‌خواهیم به آن بپردازیم و به آن فکر کنیم.

در مورد سامانه‌های نمایش آنلاین این انتظار وجود دارد که آمدن «آیریس نابلاک» مدیر اجرایی سابق وارنرمدیا در ماه ژوئن به عنوان رئیس جدید کن، بتواند منجر به نرم‌تر شدن موضع کن در قبال فیلم‌های تولید شده توسط این سامانه‌ها باشد؟ 

«پیر لسکور» پیش از این نیز، با من در مورد باز کردن درهای کن به روی فیلم های سامانه‌های نمایش آنلاین موافق بود اما این هیات مدیره، سینمادارن و مرکز ملی سینمای فرانسه هستند که با چنین حرکتی مخالفند. قوانینی در این باره وجود دارد که از آنها خواستیم آنها را تغییر دهند اما آنها نمی خواهند. به صحبت و تأمل در این باره ادامه خواهیم داد. در سال ۲۰۱۷، ما اولین نفری بودیم که نتفلیکس را به کن دعوت کردیم اما بعدها به ما گفتند که قاعده این است که فیلم‌ها باید در سینماهای فرانسه نمایش داده شوند و نتفلیکس نمی‌تواند فیلم را به دلیل زمان‌بندی رسانه‌های فرانسوی اکران کند. پس باید منتظر بمانیم چه اتفاقی خواهد افتاد. فکر می‌کنم گفت و گوها ادامه خواهد داشت. من واقعاً می‌خواهم گفت‌وگوها ادامه پیدا کند و باید شانس تغییر وضعیت را ارزیابی کنیم.

واقعیت این است که جشنواره ونیز می‌تواند فیلم‌های تولید شده توسط این پلتفرم‌های آنلاین را انتخاب کند که مزیتی به آن می‌دهد. آیا این موضوعی است که شما با هیات مدیره کن در مورد آن صحبت می کنید؟

برلین، کن و سن سباستین، همه ما در یک موقعیت هستیم. منافع استراتژیک ونیز در آن بود که درهای خود را به روی پلتفرم‌ها باز کند، به خصوص پس از اینکه ما آغازگر این حرکت در ۲۰۱۷ بودیم و بعداً این روند را متوقف کردیم و هیات مدیره کن خواهان ادامه این روند نبود. امروز واضح است که مساله نیاز به بررسی مجدد دارد چرا که شرایط تغییر کرده است.

به نظر می رسد همکاری شما با «پیر لسکور» رئیس کن بسیار مثمر ثمر بوده است؟

بله. «پیر لسکور» مردی است که همه چیز را ممکن می‌کند و آزادی زیادی در اختیار من گذاشت. او همچنین حضور بسیار فعالی داشت و به عنوان موسس کانال پلاس همه را از جمله هنرمندان و روزنامه نگاران را می‌شناسد و البته به طرز باشکوهی ریاست کن را در پایان این دوره واگذار می‌کند. او می‌گوید: «نمی‌خواهم به این سِمت بچسبم. این سومین ماموریت من است و پس از پایان آن، دوست دارم جای خود را به شخص دیگری بسپارم و آن فرد «آیریس نابلاک» است».

جشنواره کن در فرآیند انتخاب آثار با انتخاب دو فیلم از فیلمسازان اوکراینی، همبستگی خود را با اوکراین نشان داده است: «سرگئی لوزنیتسا» با فیلم «تاریخ طبیعی نابودی» و «ماکسیم ناکونچنی» با فیلم «چشم انداز پروانه‌ای». آیا فیلم‌های اوکراینی زیادی متقاضی حضور در جشنواره بودند؟

نه زیاد. عجیب است که در کشوری که در حال جنگ است، سینما هنوز زنده است... «چشم‌انداز پروانه» داستان زن جوانی است که به جنگ می رود و اسیر می شود و در این مدت مورد شکنجه و تجاوز قرار می‌گیرد و سپس به خانه باز می‌گردد و شاید فکر کنید این فیلم یک ماه پیش فیلمبرداری شده است. فیلم درباره تجاوز جنسی نیست بلکه درباره زشتی جنگ و شکاف بین آنهایی است که جنگ را تجربه کرده‌اند و آنهایی که تجربه نکرده‌اند و اینکه چگونه کسی که به جنگ رفته نمی‌تواند به خانه برگردد و یک زندگی عادی داشته باشد. آمریکایی ها پس از سال ۱۹۴۵ چنین فیلم هایی ساختند. «ویلیام وایلر» فیلم «بهترین سال‌های زندگی‌ ما» را ساخت و اکنون آنها [اوکراینی ها] نیز در حال ساختن این نوع فیلم ها هستند.

«کریل سربرنیکوف» کارگردان روسی مخالف سیاست‌های این کشور نیز امسال با فیلم «همسر چایکوفسکی» در بخش مسابقه اصلی انتخاب شده است. آیا نگران بودید که در پاسخ به تهاجم روسیه به اوکراین، از سوی افرادی که خواستار تحریم همه‌جانبه فرهنگ روسیه هستند، با مخالفت‌هایی در این باره رو به رو شوید؟

ما نمی‌خواهیم هنرمندان روسی را تحریم کنیم بلکه می خواهیم قدرت حمایت خود را از مردم اوکراین و مخالفت خود با جنگ تجاوزکارانه‌ای را که ولادیمیر پوتین به راه انداخته است، ابراز کنیم. اما سینماگر مبارزی چون «سربرنیکوف» که به دلیل ممنوعیت سفر قادر به حضور در کن نبود حالا می‌تواند به جشنواره بازگردد و او یک هنرمند است. 

از نظر برابری جنسیتی، تنها ۳ فیلم از میان ۱۸ نامزد نخل طلای اعلام شده توسط زنان کارگردانی شده‌اند. آیا کن می‌توانست کارهای بیشتری برای گنجاندن فیلم‌های بیشتر به کارگردانی زنان انجام دهد؟

با فیلم های بیشتری که شایسته حضور در بخش مسابقه نبودند!؟ ما فیلم ها را فقط بر اساس ویژگی های هنری آنها انتخاب می کنیم. ممکن است یک یا دو فیلم دیگر ساخته شده توسط کارگردانان زن به جشنواره اضافه شود.

به نظر می رسد حضور فیلم‌های فرانسوی در جشنواره امسال کمتر باشد، آیا این یک تصمیم آگاهانه بود؟

 می‌خواستیم امسال فیلم های فرانسوی کمتری را وارد جشنواره کنیم. کن یک جشنواره بین المللی فیلم است، برای افرادی که از دور می آیند، ما می خواهیم در کن احساس خوشایندی داشته باشند. البته این هم مهم است که صنعت فرانسه احساس خوبی داشته باشد اما کن یک جشنواره در فرانسه است و نه یک جشنواره فرانسوی و همه می‌دانند که شغل اصلی ما دعوت از فیلم هایی از سراسر جهان از کره، ژاپن، الجزایر، مصر و کاستاریکا و ... است.

احساس شما از حضور آثار  آسیایی‌ها در جشنواره چیست؟ آیا فکر می‌کنید شمار زیادی از آنها به کن باز خواهند گشت؟

آسیایی‌ها کمتر مسافرت می‌کنند و چینی‌ها به دلیل آنکه در میانه یک بحران جدید کرونا هستند امسال به کن نخواهند آمد. وقتی می گویم بین ۳۰ تا ۳۵ هزار نفر شرکت کننده رسمی خواهیم داشت، این بدون در نظر گرفتن قاره آسیاست که تا حد زیادی غایب خواهد بود.

امسال «پیر لسکور» رئیس جشنواره، «ژروم پیلار» مدیر بازار فیلم کن و و «ژرژ گلدشتاین» رئیس بخش سینه فونداسیون، همگی از سمت خود کناره‌گیری می‌کنند. آیا به جانشینی خود فکر کرده‌اید؟

من خیلی جوان تر هستم اما مهم آن است که کن بنیاد استواری دارد. «پیر لسکور» جای خود را به «آیریس نبلاک» می‌دهد و نوبت من نیز می‌رسد و باید به قدم بعدی فکر کنم. با انتخابات ریاست جمهوری، وزیر فرهنگ جدید می آید و بعد می‌توانیم به آن فکر کنیم.