اگر از خرید کالاهای معاف مالیات بگیرند چه می‌شود؟
اگر بابت خرید و دریافت کالاها و خدماتی که از مالیات معاف هستند، مالیاتی دریافت شود، مالیات و عوارض پرداختی بابت کالاها و خدمات معاف به همان حسابی که از آن خریداری شده است، واریز و به خریداران اطلاع داده خواهد شد.
مالیات بر ارزش افزوده، مالیات غیرمستقیمی است که بر تفاوت بین ارزش کالاها و خدمات عرضه شده با ارزش کالاها و خدمات خریداری یا تحصیل شده در یک دوره معین وضع می‌شود.
قانون مالیات بر ارزش افزوده در سال ۱۳۸۷ به صورت آزمایشی تصویب و هر ساله در بودجه تمدید شد تا اینکه برای بودجه سال ۱۳۹۹ این قانون تا مهرماه آن سال اعتبار داشت اما در آبان ماه سال ۱۳۹۹ تا زمان تصویب و لازم الاجرا شدن لایحه اصلاح و دائمی شدن این قانون، توسط مجلس شورای اسلامی به مدت یک سال تمدید شد.
پس از این، قانون دائمی مالیات بر ارزش افزوده در اوایل خرداد سال گذشته تصویب و در تیرماه نیز به رئیس جمهوری ابلاغ شد که طبق اعلام سازمان امور مالیاتی اجرای این قانون از ۱۳ دی ماه سال گذشته آغاز شد.
اما در این زمینه، سازمان امور مالیاتی اعلام کرد که تا زمان راه‌اندازی سامانه مؤدیان، نحوه ارائه اظهارنامه مالیاتی و رسیدگی به آنها، حسب مقررات قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب ۱۳۸۷ است که هنوز این سامانه و قانون پایانه‌های فروشگاهی به صورت کامل راه‌اندازی و اجرا نشده است.
تکالیف سازمان مالیاتی برای استرداد مالیات
در این بین، قانون مالیات بر ارزش افزوده تکالیفی برعهده سازمان امور مالیاتی در صورت احراز تخلف مبنی بر دریافت مالیات و عوارض پرداختی بابت کالاها و خدمات معاف از مالیات را قرار داده است که براساس دستورالعمل مربوطه در این زمینه، سازمان باید برای آگاهی مردم و تشویق آنها به گزارش‌دهی تخلفات احتمالی فهرست کالاها و خدمات معاف از مالیات و عوارض را در سامانه سازمان منتشر و شرایطی را فراهم کند که مردم بتوانند گزارش تخلف مؤدیان مبنی بر دریافت مالیات و عوارض از کالاها و خدمات معاف را از طریق سامانه سازمان اعلام کنند.
همچنین، سازمان امور مالیاتی باید ترتیب بدهد تا امکان درج مالیات و عوارض از کالاها و خدمات معاف در صورت‌حساب فروش کالا یا خدمت در سامانه مؤدیان و پایانه‌های فروشگاهی فراهم نباشد و سازمان امور مالیاتی باید در پایان هر دوره گزارش‌های مردمی رسیده درخصوص دریافت مالیات و عوارض کالاها و خدمات معاف را رسیدگی و در صورت احراز تخلف نسبت به استرداد مالیات و عوارض دریافتی از خریداران و همچنین محاسبه، مطالبه و وصول جرایم غیر قابل بخشش از مؤدیان متخلف، اقدام و به ترتیب مقرر در ماده ۳۸ قانون عمل کند.
مالیات دریافتی از کالاهای معاف ۴۵ روزه برگردد
از سوی دیگر، در این دستورالعمل به چگونگی برگشت مالیات و عوارض از کالاها و خدمات معاف از مالیات نیز اشاره شده که طبق آن، سازمان امور مالیاتی باید پس از پایان هر دوره گزارش‌های مردمی اعلام شده در سامانه سازمان را بررسی و در صورت احراز تخلف مبنی بر دریافت مالیات و عوارض پرداختی بابت کالاها و خدمات معاف، مالیات و عوارض دریافتی از کالاها و خدمات معاف خریداران را از محل وصولی‌های جاری سازمان حداکثر تا ۴۵ روز بعد از پایان دوره اعلام گزارش در سامانه سازمان به حساب خریداران واریز کند.
علاوه براین، در صورت رد گزارش‌های اعلام شده در سامانه سازمان، مراتب با ذکر دلایل از طریق سامانه سازمان به گزارش دهندگان اعلام می‌شود و در صورتی که گزارش دهنده نقایص اعلام شده را برطرف کند، گزارش‌ها دوباره مورد رسیدگی قرار خواهد گرفت تا در صورت احراز تخلف، مطابق بند ۶ شود.
در این زمینه، باید بدانید که استرداد مالیات و عوارض پرداختی بابت کالاها و خدمات معاف صرفا برای خریدارانی که از مؤدیان عضو سامانه مؤدیان و از طریق کارت‌های بانکی خرید می‌کنند، مجاز خواهد بود و مالیات و عوارض پرداختی بابت کالاها و خدمات معاف به همان حسابی که از آن خریداری شده است، واریز و به خریداران اطلاع داده خواهد شد.
همچنین، پرداختی مالیات و عوارض خریداران کالاها و خدمات معاف که مؤدی نظام مالیاتی هستند در صورت دارا بودن بدهی مالیات و عوارض، به حساب بدهی آنان منظور و در صورت درج عنوان اعتبار مالیاتی، به حساب پرداختی آنان منظور خواهد شد؛ در غیر این صورت به حساب آنها برگشت داده می‌شود.
علاوه براین، سازمان امور مالیاتی مجاز است با درخواست خریداران کالاها و خدمات معاف که مؤدی نظام مالیاتی هستند، پرداختی آنها بابت کالاها و خدمات معاف را در صورتی که مالیات و عوارض پرداختی را به عنوان اعتبار مالیاتی لحاظ نکرده‌اند، به عنوان اعتبار به دوره‌های بعد منتقل کند.
چه کالاهایی از مالیات بر ارزش افزوده معافند؟
طبق این گزارش، کالاها و خدماتی که از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده معافند، شامل موارد زیر هستند:
۱- کلیه محصولات کشاورزی فرآوری نشده مشتمل بر محصولات خام زراعی و باغی، گیاهان دارویی، محصولات مرتعی، محصولات جنگل (از جمله چوب خام)، محصولات گلخانه (از جمله سبزی، صیفی، گل و گیاه و انواع قارچ).
۲- دام زنده و خوراک آن، کلیه مواد اصلی تولید مثل دام زنده مطابق پروانه صادره توسط وزارت جهاد کشاورزی، پوسال(کمپوست)، کشت بافت و بستر آماده کشت بافت.
۳- بذر، نشاء، نهال، سم و کود
۴- آب مصارف کشاورزی
۵ـ۱- شیر، پنیر و ماست
۵ـ۲- تخم ماکیان
۵ـ۳- آرد و نان
۵ـ۴- انواع گوشت و فرآورده‌های گوشتی مطابق با فهرستی که هر سال وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تا پایان دی‌ماه برای اجرا در سال بعد به سازمان ارسال می‌کند.
۵ـ۵- برنج، حبوبات، سویا و پروتئین سویا
۵ـ۶- انواع روغن‌های خوراکی اعم از گیاهی و حیوانی
۵ـ۷- شیرخشک مخصوص تغذیه کودکان
۵ـ۸- تخم‌مرغ نطفه‌دار و تبدیل آن به جوجه یک‌روزه
۶ـ۱- خمیر کاغذ و کاغذ باطله
۶ـ۲- دفتر تحریر
۶ـ۳- کاغذ چاپ، تحریر و روزنامه
۷- نسخه‌های کاغذی و الکترونیکی محصولات زیر:
۷ـ۱- کتاب
۷ـ۲- روزنامه
۷ـ۳- مجله و نشریه
۸- کالاهای وارده همراه مسافر برای استفاده شخصی تا میزان معافیت مقرر طبق قانون امور گمرکی.
۹- انواع شمش طلا(وارداتی و داخلی) و انواع حواله‌های کاغذی یا الکترونیکی دارای پشتوانه ۱۰۰ درصد طلا.
۱۰- دارایی‌های غیرمنقول و انواع حواله‌های کاغذی یا الکترونیکی مبتنی بر آنها.
۱۱- هرگونه انتقال دارایی به/ از صندوق‌های سرمایه‌گذاری پروژه موضوع قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید به منظور تسهیل اجرای سیاست‌های کلی اصل چهل و چهارم (۴۴) قانون اساسی مصوب ۱۳۸۸/۹/۲۵یا شرکتهای فرعی صندوق‌های سرمایه‌گذاری پروژه، به‌عنوان آورده غیرنقد شرکا در همان صندوق‌های سرمایه‌گذاری پروژه.
۱۲- هرگونه انتقال دارایی از/ به نهاد واسط موضوع قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید به منظور تسهیل اجرای سیاست‌های کلی اصل چهل و چهارم (۴۴) قانون اساسی.
۱۳- فرش دستباف و مواد اولیه اصلی آن.
۱۴- صنایع دستی تولید داخل موضوع ماده (۱) قانون حمایت از هنرمندان، استادکاران و فعالان صنایع دستی مصوب ۱۳۹۶/۱۰/۲۶ مطابق فهرستی که تا پایان دی ماه هر سال توسط وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی پیشنهاد می‌شود و به‌تصویب وزیر امور اقتصادی و دارایی می‌رسد.
۱۵- انواع دارو و واکسن (انسانی و دامی)، لوازم مصرفی درمانی و لوازم توانبخشی.
۱۶- رادار و تجهیزات کمک ناوبری هوانوردی، تجهیزات نظامی و اطلاعاتی موضوع بندهای «پ»، «ت» و «ث» ماده (۱۱۹) قانون امور گمرکی با رعایت ترتیبات مقرر در بندهای مذکور.
تبصره - معافیت این جزء در خصوص اقلام موضوع بند «پ» ماده (۱۱۹) قانون امور گمرکی در حوزه دفاعی با تأیید وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح قابل اعمال است.
۱۷- تجهیزات و اقلام با کاربرد صرفاً دفاعی، نظامی، انتظامی، امنیتی و اطلاعاتی. فهرست این تجهیزات و اقلام با پیشنهاد وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و هماهنگی ستاد کل نیروهای مسلح به‌تصویب هیأت وزیران می‌رسد.
