رقص رنگ‌ها، پل ورود به سرزمین ناشناخته‌ کودکان اوتیسم / تصاویر

چهره رضا را به خاطر ندارم.‎ معمولا همدیگر را نمی‌دیدیم اما حرفش را زیاد می‌شنیدم. اینکه پدر توانمند و تحصیلکرده‌اش برای قبول کردن وضعیت تنها پسرش چقدر سختی کشیده‎؛ اینکه او را با چه سختی برای دریافت درمان‌های احتمالی به اروپا می‌بردند و اینکه مادرش درس‌های دکتری‌اش را رها کرد تا مراقب فرزندش باشد و شاید اتفاق‌های زیاد و مهم دیگری که از ابتدای نوجوانی‌ام به یاد ندارم. اسم رضا که می‌آمد بیش از خودش‌‌ یاد قدرت روحی و فداکاری‌های والدینش می‌افتادم.

من هیچ وقت در این شرایط قرار نگرفتم؛‌ شرایط والدین رضا که بعدها متوجه شدند اوتیسم دارد. او بزرگ شد، پیانو زدن یاد گرفت، به کارهای کامپیوتری علاقه نشان داد و سرگرمی‌های خودش را پیدا کرد و من هم والدین متعددی را دیدم که کودک اوتیستیک دارند و در گیر و دار خلأهای قانونی و پذیرش اجتماعی و هزینه‌های نگهداری از او‌ با همان قدرت و فداکاری که والدین رضا داشتند زندگی را ادامه می‌دهند.

این سال‌ها اما وضعیت بهتر شده‎. با گسترش شبکه‌های اجتماعی ما از شرایط این افراد و خانواده‌هایشان بیشتر آگاه شدیم و والدین و مراقبان نیز یکدیگر را پیدا کرده‌اند و تجربیاتشان را با هم قسمت می‌کنند. موسسات فعال در این زمینه نیز به بچه‌های اوتیستیک و خانواده‌هایشان خدمات می‌دهند و زندگی به شکلی بهتر ادامه پیدا کرده است.

گالری نقاشی افراد دارای اوتیسم

اوتیسم مجموعه‌ای از اختلالات رشدی عصبی است که فرد را در گفتار و تعاملات اجتماعی و رفتار جامعه‌پذیر دچار محدودیت می‌کند. دانیال جراحی‌ که سال‌هاست در زمینه کمک به افراد دارای اوتیسم فعال است می‌گوید: اوتیسم بیماری‌ای نیست که یک فرد سالم را درگیر کند و بعد با مراجعه به پزشک بهتر شود. جراحی از رشته ارتباطات به رفتاردرمانی علاقه مند شده و با دیدن صداقت و خلوص این بچه‌ها تصمیم گرفته در کنارشان باشد.

آثار این گالری در نوع خود منحصر به فردند

اوتیسم با تولد یک نوزاد شروع می‌شود و اغلب در تمام طول عمر او را همراهی خواهد کرد. در بهترین حالت،‌ علم امروزه می‌تواند وجود اوتیسم را از ۱۸ ماهگی تشخیص دهد اما علائم و نشانه‌های این مشکل در افراد مختلف متفاوت است و باعث شده این اختلال یک طیف وسیع داشته باشد. افراد طیف اوتیسم معمولا دامنه علائق محدود، رفتارهای تکراری و الگوهای انعطاف ناپذیری دارند که شاخص‌ترین آنها عدم رغبت یا بی مهارتی در برقراری تعاملات و ارتباطات اجتماعی است. 

اینجا یک نمایشگاه واقعا هنری برپاست.

جراحی اما از وجود یک برنامه آزموده و موثر خبر می‌دهد که توسط موسساتی خبره در تهران،‌ قم،‌ اراک و تبریز اجرا می‌شود. او معتقد است آموزش و تربیتی صحیح و علمی می‌تواند مهارت‌های فردی و اجتماعی و حتی علمی، هنری این افراد را رشد دهد؛‎‌ همانطور که بسیاری از نوابغ و دانشمندان تاریخ از افراد اوتیسم بودند.

برخی آثار این گالری تا روز بازدید من به فروش رفته بودند.

گفت و گوی ما در گالری‌ای ادامه پیدا می‌کند که به نمایش نقاشی‌های این بچه‌ها اختصاص پیدا کرده. نقاشی‌ها چشمگیر و پرانرژی هستند: خانم قنبرزاده‌ کارشناس امور تربیتی که در حال بازدید از آثار بود با اشاره به این نکته از گروه سنی نقاش‌ها سوال می‌کند و جراحی یک نقاشی را نشان می‌دهد که محمد رضای ۲۴ ساله کشیده است.

اثر محمد رضا - جوان ۲۴ ساله اوتیستیک

کودکان و نوجوانانی که در طیف‌های متنوع اوتیسم قرار دارند در اولین جلسات کلاس نقاشی به قدری با این کار بیگانه بودند که حتی ادوات نقاشی را با خوراکی اشتباه می‌گرفتند یا توانایی تعقیب امتداد یک خط را نداشتند اما پا به پای مربی خود تلاش کردند و مهارت نقاشی کردن را پیدا کردند. برخی از این نقاشی‌ها با الگو یا سرنخی که مربی به بچه‌ها داده کشیده شده اما برخی هم حالت انتزاعی دارند.

طرح‌هایی که هنرمندان این نمایشگاه تصویر کرده‌اند متنوع و برآمده از دیدگاه آنها نیست به جهان است.

استفاده از رنگ‌های گرم،‌ طرح‌های شاد و صفحاتی که از تمام قسمت‌های آنها استفاده شده نشان می‌دهد این کودکان چقدر از نقاشی کشیدن لذت می برند. جراحی برداشت ما را تایید می‌کند و توضیح می‌دهد که بچه‌ها اخیرا بسیار مشتاق حضور در کلاس هستند‎، آن هم بچه‌هایی که اصولا برای آموزش گرفتن و حضور در جمع مشکل اساسی دارند و این بسیار شیرین است.

برخی کودکانی که اوتیسم شدیدی دارند و کلام ندارند هم با کمک نقاشی توانسته‌اند ذهنیات خود را بیان کنند.

کودکان و نوجوانان دارای اوتیسم می‌توانند با یادگرفتن مهارت‌هایی که مناسب آنهاست، فعالیتی مفید داشته باشند‌ و یک زندگی اجتماعی شاد را تجربه کنند. به گفته کارشناسان‌ نرخ رشد این اختلال از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۸ بیش از ۲۰۰ برابر شده و امروز در آمریکا از هر ۴۸ تولد، یک نفر اوتیسم دارد. با این حال و در صورت برنامه‌ریزی دولت‌ها و آموزش دیدن خانواده‌ها می‌توان افراد دچار این اختلال را وارد جامعه و بازار کار کرد. این نمایشگاه گواهی است بر اینکه آموزش کودکانی که دچار اختلال اوتیسم هستند می‌تواند آنها را توانمند و به جامعه نزدیک کند.

برخی از این نقاشی‌ها با کمک الگو و سرنخ کشیده شده است.

این نمایشگاه در کنار تمام جنبه‌های زیبایی شناختی و معناشناختی خود، یک واقعیت را به وضوح اعلام می‌کند و آن اینکه تربیت علمی، مستمر و کارآمد می‌تواند خالق زیبایی‌هایی غیر قابل انکار باشد. زیبایی‌هایی که دل افراد اوتیسم و خانواده‌های آنها را گرم کرده و تفاهم و گفت و گوی اجتماعی را بیشتر می‌کند. جراحی یکی از تابلوها را نشان می‌دهد و می‌گوید نقاشی‌ای است که صابر، یکی از شاگران، از او کشیده است.

آقای جراحی و پرتره او، پایین سمت چپ.

نمایشگاه «بیرونِ قاب» محل نمایش نقاشی کودکان طیف اوتیسم است که با همکاری موسسه‌ تاک (تربیت اُتیسم کارآمد) در نگارخانه‌ی شمیس برگزار شده و تا ۱۶ شهریورماه از ساعت ۱۶ تا ۲۰ برقرار است. در این گالری شما تماشاگر نقاشی‌هایی از جهانی خواهید بود که گاهی با آنچه ما می‌شناسیم تفاوت‌های شگفت انگیزی دارد. 

این نمایشگاه که با استقبال روبرو شده در افزایش اعتماد به نفس هنرمندانش و ارتباط با جامعه موثر عمل کرده است.

ارزش این تصاویر در آن است که با صداقت تمام، دریچه‌ای به دنیای درون افراد اوتیسم باز می‌کند؛ جهانی سرشار از رازها و ناگفته‌ها که ابرازش برای آن‌ها و درکش برای مایی که جهان افراد طیف اوتیسم را به خوبی نمی‌شناسیم سخت و با لکنت اتفاق می‌افتد. اینجا اما رقص رنگ‌ها، پلی‌ است برای ورود به سرزمین ناشناخته‌ی ذهن آن‌ها. جهان ناشناخته‌ای که پر از اعجاب است و این تصاویر بازنمای بخشی از این زیبایی‌هاست.

این آثار توسط امیر علی،/ آریو/ آرین/ آزیتا/ الینا/ مهیار/ مهسان/ مهران/ محمدرضا/ پریسا/ صابر/ سپندار/ ترنج و ژینا نقاشی شده و برخی از این اسامی مستعار هستند.