راهی برای درمان رنج‌های روحی
فیلم «درخشش ابدی یک ذهن پاک» به روایت داستان زوجی می‌پردازد که برای کاهش رنج جدایی اقدام به پاک‌سازی ذهن خود از خاطرات گذشته می‌کنند؛ اتفاقی که به نظر می‌رسد بعد از گذشت بیش از ربع قرن محقق شده باشد.
تاکنون به این توجه کرده‌اید که ما اغلب و در تمام زبان‌ها، رنج‌های روحی خود را با اصطلاحاتی مشابه دردهای جسمانی توصیف می‌کنیم؟ به طور مثال عبارت‌های «قلبم شکست»، «له شدم»، «احساسم را جریحه‌دار کرد»، «مثل سیلی به صورتم خورد» و ... .
این عبارات گذشته از معنای استعاری، به نکته‌ای بنیادین اشاره دارند؛ پژوهش دانشمندان ثابت کرده خاطرات و تجربیات روحی تلخ آنقدر شدید هستند که بر ساختار ذهنی ما اثری مشابه دردهای جسمی به جا می‌گذارند. افرادی که پریشانی عاطفی بیشتری را تجربه می‌کنند، بیشترین فعالیت مغزی مرتبط با درد را از خود نشان می‌دهند، به این معنا که بخش‌هایی از مغز آنها فعال می‌شود که در زمان درد جسمی فعالیت می‌کند.
به بیان دیگر، در این شرایط، ماشه همان مدارهای عصبی‌ای کشیده می‌شود که زخم‌های جسمانی را پردازش می‌کنند و آن را به تجربه‌ای ترجمه می‌کنند که ما درد می‌نامیم. همانندی درد جسمانی و درد روحی موضوعی را برای ما آشکار می‌کند که شاید می‌دانستیم اما از پذیرش آن هراس داشتیم: اینکه درد عاطفی صرفا پدیده تخیلی و ذهنی نیست، بلکه به دلیل فعالیت ذهنی است که در مغز اتفاق می‌افتد.
محققان کانادایی با کمک جلسات درمانی و یک داروی مسدودکننده بتا توانسته‌اند خاطرات تلخ گذشته را ویرایش و اثرات بدی را که روی احساسات روانی افراد داشته از بین ببرند. در واقع این دانشمندان با توجه به ساختار حافظه و روند یادآوری مسائل گذشته در ذهن، قدمی مهم به سمت حل رنج‌های عاطفی برداشته‌اند.
اما سوال اینجاست که آیا این دارو است که تاثیر مثبت دارد یا جلسات درمانی؟ به نظر می‌رسد انتخاب داروی مناسب و شرکت در جلسات درمانی به طور همزمان می‌توانند اثربخشی مطلوبی از خود نشان دهند و به ما کمک کنند تا با رنج‌های عاطفی خود روبرو شویم و برای حل و فصل آنها تلاش کنیم. در حقیقت خاطرات ما پاک نمی‌شوند بلکه تغییر ساختاری که در فرآیند مرور آنها رخ می‌دهد رنج حاصل از به یادآوری آن خاطرات را کاهش می‌دهد.
این خبر داستانی مشابه فیلم «درخشش ابدی یک ذهن پاک» دارد. فیلمی که در سال ۲۰۰۴ و در ژانر درام علمی تخیلی ساخته شد. این فیلم به روایت داستان زوجی می‌پردازد که بعد از جدا شدن اقدام به عمل پاک‌سازی حافظه از طریق شرکتی به نام لاکونا می‌کند. بعد از پاک‌سازی، شخصیت اصلی وقتی با همسر سابقش روبرو می‌شود او نیز تصمیم می‌گیرد تا خاطرات خود را پاک کند اما در میانه‌ی راه پاک‌سازی و در حالت یادآوری خاطرات، متوجه می‌شود که مایل به این کار نیست و سعی در منحرف‌کردن مسیر پاک‌سازی می‌کند.
شکست در ازدواج تنها یک نمونه از داستان‌های دردناک و بیشماری است که انسان در طول حیات عاطفی خود با آن مواجه می‌شود. داستان‌هایی که در تراژدی‌های باستانی و حتی رمان‌ها و فیلمنامه‌های امروزی، ناکامی‌های عاطفی بشر را نقل می‌کنند بسیار گوناگونند، از فوبیا گرفته تا اعتیاد و اندوه پیچیده و ... به نظر می‌رسد اکنون راه‌هایی مدرن و موثر برای التیام این دردها پیدا شده باشد.
