سایکوتراپی یا روان درمانی چیست؟

سایکوتراپی به فرآیندهای درمانی گفته می شود که بر رفتار و فرآیند روانی انسان تاثیر مثبت می گذارند و هدف آنها حل مشکلات و درمان اختلالات روان‌شناختی می باشد. آنچه سایکوتراپی به دنبال آن است؛ بهبود سلامت روان، حل مشکلات، کاهش رفتارهای ناراحت کننده، باورها، اجبار، افکار یا احساسات و بهبود روابط میان‌ فردی و مهارت‌های اجتماعی می باشد. 

اثربخش ترین راهکار برای درمان اختلالات روان شناختی روان درمانی است و در اغلب اختلالات روان شناختی؛ دارو درمانی نقش کنترل بیماری و بهبودبخشی را برعهده دارد. به طورکلی می توان گفت سایکوتراپی نقش اصلی درمان را بازی می کند و بدون وجود آن اختلالات روانی درمان نمی شوند. 

جلسات سایکوتراپی:

جلسات سایکوتراپی را می توان در یک محیط فردی، خانوادگی یا گروهی اجرا کرد که هم برای کودکان و هم بزرگسالان مفید خواهد بود. به طور معمول هر جلسه هفته ای یکبار به مدت ۳۰ تا ۵۰ دقیقه برگزار می شود. در این جلسات لازم است بیمار، روانشناس و روانپزشک حاضر شده و مشارکت فعال داشته باشند. برای همکاری موثر و سود بردن از دوان درمانی باید اعتماد و ارتباط بین تراپیست و فرد شکل بگیرد. 

گاهی ممکن است جلسات روان درمانی کوتاه و محدود باشند تا مشکلات گزرا را را حل کنند و گاهی نیز بلند مدت خواهند بود مثلا چند ماه یا چند سال، در این صورت برای رسیدگی به مشکلات ماندگار و پیچیده برگزار خواهند شد. بعد از اینکه مشارکت بیمار با تراپیست خود مشخص شد؛ هدف از درمان و تنظیم تعداد جلسات نیز صورت خواهد گرفت. 

از ابتدایی ترین واجبات برای داشتن جلسات روان درمانی کارآمد؛ محرمانگی است، به علاوه این موضوع با وجودی که بیمار افکار و عواطف شخصی خود را با تراپیست خود درمیان می گذارد، ارتباط فیزیکی صمیمانه با او هرگز کار درستی نخواهد بود و قابل قبول نیست. 

سایکوتراپی چیست

انواع روان درمانی یا سایکوتراپی:

روان دروانی یا سایکوتراپی دارای انواع مختلف و موثری است که برخی از آنها برای درمان وضعیت های مشخصی با کار گرفته می شوند و تاثیر گذار خواهند بود. 

در برخی از روش های سایکوتراپی؛ متخصص ممکن است از تلفیق چندین روش برای درمان بیمار خود استفاده کند، اما در هر صورت تراپیست با توجه به خواسته و وضعیت هر فرد درمان او را صورت می دهد.

با وجودی که روش های مختلفی برای درمان وجود دارند اما برخی از آنها ثابت شده تر هستند که در ادامه به برخی از انها اشاره می شود:

روان بین فردی:

در این نوع از درمان افراد بر روی زندگی فعلی خود، روابط درون خانواده، محیط کار و اجتماع تمرکز خواهند کرد. در این نوع روش درمان به فرد اموزش داده می شود که چگونه باید شیوه‌ای را که با دیگران تعامل می کند؛ ارزیابی کرده و راهبردهایی را جهت حل مشکلات بین فردی یاد می گیرد. موضوعات رایج درمانی در این روش معمولا به تعامل با افراد مهم زندگی، مسائل مربوط به داغدیدگی ‌های حل نشده، مشکلات موجود در محیط کار و... مربوط می ‌شود.

رفتار درمانی:

هدفی که از سایکوتراپی به روش رفتار درمانی وجود دارد؛ تغییر رفتارهای ناسالم و ناخواسته از طریق دادن پاداش، تقویت و حساسیت زدایی می باشد. درمان مواجهه ای یا حساسیت زدایی فرآیندی است که در آن فرد با موضوعی که او را مضطرب می‌کند مواجهه می‌شود و با پاسخ ‌های ناخواسته به مقابله می‌پردازد. در رفتار درمانی غالبا به همکاری با سایر افراد و نزدیکان به خصوص اعضای خانواده و دوستان نزدیک مراجع نیاز می باشد. 

رفتار درمانی از انواع سایکوتراپی

شناخت درمانی:

شناسایی و تصحیح الگوهای فکری تحریف شده که موجب بروز عواطف و رفتارهای مشکل ساز می شود؛ هدف تراپیست از شناخت درمانی است. در شناخت درمانی سعی بر این است که الگوهای فکری متعادل‌تری جایگزین این الگوهای فکری مخرب شده و تمرکز بر روی مشکلات فعلی مراجع قرار می گیرد تا تعارضات مربوط به گذشته فرد.

درمان شناختی – رفتاری CBT:

این روش درمانی ترکیبی از دو روش درمان رفتاری و درمان شناختی است و هدف از آن شناسایی باورها ورفتار های ناسالم و منفی و در عوض جایگذاری رفتارها و باور های سالم ‌تر به جای آنها است. به طور معمول جلسات این نوع درمان ۴۵ دقیقه ای در هفته هستند در این درمان به بیمار تکالیف مختلف خانگی داده می‌شود.

از مزایای روش درمانی درمان شناختی – رفتاری به اثر بخشی عالی آن برای مسائل خاص می توان اشاره کرد، در اکثر مواقع روش های شناختی رفتاری برای درمان یک اختلال با یکدیگر ترکیب می شوند، برای مثال تراپیست که سعی دارد فرد مبتلا به اضطراب اجتماعی را درمان کند؛ به او در شکل دادن الگوهای فکری دقیق‌تر کمک از طرفی بر روی رفتارهای خاصی، نظیر کناره‌گیری اجتماعی، نیز تمرکز می کند. 

درمان روانکاوانه:

یکی از رایج ترین درمان های سایکوتراپی به روانکاوی برمی گردد، این روش بر پایه نظریه روان ‌تحلیل‌ گری بنا شده است. در این نظریه اعتقاد بر این است که رفتارهای انسان از تجارب گذشته او نشات می گیرند. روانکاوان معتقد هستند رویدادهای کودکی و احساسات، افکار و انگیزه‌ های ناخودآگاه در بیماری ذهنی و رفتارهای ناسازگارانه، نقش دارند.

تمرکز روانکاوی بر روی افزایش آگاهی مراجع از رفتارها و افکار ناهشیار و به دست آوردن بینشی درباره احساست و انگیزه‌هایش می باشد. از تکینیک های متفاوتی در این روش درمانی استفاده می شود برای مثال؛ کاوش تجارب زندگی فرد، مقابله با هیجان‌ها، باورها ورفتارها و تفسیر افکار ورفتارها. 

بیماران معمولا تراپیست خود را چندین بار در هفته یا چندین بار در سال ملاقات می کنند. 

روانکاوی از انواع روش های سایکوتراپی

با وجودی که انتقادات زیادی به روش درمانی روانکاوی وارد شده است و بسیار از افراد آن را پرهزینه، زمان بر و ناکارآمد می دانند، اما باید قبول کرد که این روش مزایایی را نیز به همراه دارد. تراپیست برای فرد یک محیط غیرانتقادی، راحت و همدلانه‌ ای را فراهم می کند تا فرد بتواند برای نشان دادن و آشکار ساختن احساسات یا اعمالی که به استرس یا تنش در زندگیش منجر شده اند؛ احساس راحتی کند. در بیشتر مواقع همین که فرد می تواند عوامل فشار روحی را به تراپیست خود بازگو می کند؛ اثرات مثبتی را شاهد هستیم. 

آیا روان‌درمانی یا سایکوتراپی تاثیر دارد؟

بر اساس آنچه آمار نشان می دهد اکثر کسانی که در جلسات سایکوتراپی شرکت کرده اند؛ از شر علائم خود رها شدند و توانسته اند عملکرد بهتری را در زندگی از خود نشان دهند. تقریبا ۷۵ درصد از کسانی که تحت مراقبت تراپیست قرار می گیرند؛ تاثیر مثبتی را نشان داده اند؛ در نتیجه ثابت شده است که روان درمانی به بهبود رفتار و عواطف فرد منجر می شوند و تغییرات مثبتی را در مغر و بدن فرد ایجاد خواهد کرد. کم شدن روز های بیماری، ناتوانی کمتر، مشکلات پزشکی کمتر و رضایت کاری بیشتر از دیگر مزایای روان درمانی است.

متخصصان با استفاده تصویربرداری مغزی توانسته اند متوجه تغییرات بعد از جلسات روان درمانی شوند، تحقیقات بسیاری نشان دهنده این است که تغییراتی در مغز افراد مبتلا به اختلال روانی مانند؛ افسردگی، اختلال هراس، PTSD و وضعیت های دیگر حاصل شده که روان درمانی انجام داده اند. در بیشتر موارد روند تغییرات مانند کسانی بوده است که دارو مصرف می کردند. 

در صورتی که خواستار بیشتر تاثیر بعد از روان دروانی هستید باید مشارکت کافی داشته باشید، رک و راست صحبت کنید، برنامه درمانی خود را دنبال کرده و تکالیف بین جلسات مانند نوشتن خاطرات یا تمرین حرفه ایی که زده اید را به خوبی اجرا کنید. 

تاثیر مثبت سایکوتراپی بر افراد

اهمیت استفاده از دارو در روان درمانی:

همانطور که اشاره شد تاثیرات مثبت روان درمانی موضوعی ثابت شده است، خود بیمار و اطرافیان او به راحتی می توانند متوجه تغییرات شخصیتی و رفتاری ناشی از درمان شوند. گاها استفاده از تکنیک های روان شناختی و مشاوره به تنهایی نمی تواند کافی باشد، به همین دلیل تراپیست سعی می کند در کنار مشاوره از دارو نیز استفاده کند. 

ممکن است برای بسیاری از افراد دغدغه وابستگی به دارو و یا عوارض ناشی از آن مطرح باشد، اما اگر تجویز داروها تحت نظارت متخصص باشد نگرانی ها کاهش پیدا می کنند. داروهایی که در روان شناختی استفاده می شوند در ۶ دسته قرار می گیرند که شامل؛ داروهای ضد اضطراب، داروهای ضد روان پریشی، داروهای محرک، داروهای تثبیت کننده ی خلق، داروهای ضد افسردگی و آرام‌بخش ها هستند. 

سایکوتراپی به همراه دارو درمانی

روان درمانی چقدر طول می کشد؟

عوامل متعددی مشخص کننده تعداد جلسات روان درمانی هستند که از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

- میزان تجربه کردن استرس و تنش

- سرعت پیشرفت هرگونه علائم

- مدت زمان داشتن علائم

- میزان و شدت علائم

- چارچوب های مرتبط درباره بیمه و هزینه

- جایگاه اختلالات روانی

اهداف و مزایای روان درمانی یا سایکوتراپی:

زمانی که فرد از مشکلات روانی رنج می برد بهترین کار این است که با یک روان درمان مشورت کند تا با کمک او بتواند مشکلات را حل کند. شما با استفاده از این روش درمانی یاد خواهید گرفت که چطور باید اتفاقات گذشته را درک کرده و اتفاقاتی که باعث تأثیرگذاری بر روی اخلاق و رفتار شما هستند را با زمان حال خود تطبیق دهید. 

برخی از عکس العمل ها ممکن است در زندگی همراه با مشکلاتی باشند، با کمک مشاور می توان با این پاسخ ها آشنا شد و تلاش کرد به بهترین نحو آنها را تغییر داد یا حذف کرد. 

مزایای سایکوتراپی

به طورکلی می توان گفت اهدافی که برای سایکوتراپی در نظر گرفته می شود شامل؛ تغییر الگوهای آسیب زای رفتاری، بهبود احساس ارزشمندی و حل و فصل تعارض ها هستند. ممکن است فرد در جلسات ابتدایی تراپی استرس، ترس، تنش، عصبانیت یا احساسات دیگری را تجربه کند، اما درمانگر با استفاده از شیوه های مناسب سعی می کند اعتماد او را جلب کرده تا بیمار درکنار تراپیست خود احساس آرامش کند و توانایی بیان مشکلات خود را به شکل رک و صریح داشته باشد. 

عوارض روان درمانی چیست؟

به طورکلی می توان گفت خطرات و عوارض کمی برای روان درمان یا سایکوتراپی وجود دارند، اما یکی از عوارض این موضوع می تواند به دلیل در میان گذاشتن نوع احساس خود با روانشناس و در نتیجه ناراحت شدن شما پس از طی نمودن جلسات روان درمانی باشد.