خلیج فارس برخاسته در حال تغییر شکل جهان است!/ عربستان سال گذشته سریع ترین رشد اقتصاد بزرگ جهان را داشت

فرید زکریا؛ مجری، نظریه پرداز و تحلیلگر امریکایی در شبکه خبری "سی ان ان"؛ اگر از تصاحب واقعی گلف حرفه ای توسط عربستان سعودی شگفت زده شدید برای شنیدن خبرهای بیش تری از این نوع در ماه ها و سال های آینده آماده شوید. خلیج فارس برخاسته و به طور خاص عربستان سعودی در ظهور تازه خود در حال تغییر دادن شکل خاورمیانه است. با این وجود، این ظهور پیامدهای قدرتمندی نیز در سراسر جهان خواهد داشت.

به گزارش واشنگتن پست، یک مسابقه سریع: سریع ترین رشد اقتصاد بزرگ جهان در سال گذشته چه بود؟ اگر پاسخ تان هند یا چین یا هر یک از ببرهای آسیایی است کاملا در اشتباه به سر می برید. پاسخ عربستان سعودی است که 8.7 درصد رشد اقتصادی را ثبت کرده است. کویت و امارات متحده عربی نیز رشد اقتصادی سرسام آوری را ثبت کردند. چه چیزی این رونق را توضیح می دهد؟ علیرغم آن چه بسیاری به آن امیدوارند جهان هم چنان به شدت به سوخت های فسیلی وابسته است. جنگ اوکراین و تحریم‌ها علیه روسیه اهمیت مسکو را در بازارهای جهانی نفت و گاز کاهش داده است. علاوه بر این، دو کشور دیگر تولید کننده نفت جهان یعنی ایران و ونزوئلا نیز تحت تحریم قرار دارند و زیرساخت های نفتی شان قدیمی و رو به زوال است. ایالات متحده مقدار زیادی نفت و گاز تولید می کند اما همچنان مقادیر زیادی از انرژی مورد نیاز خود را وارد می کند. در نتیجه، اکنون جهان به تعداد انگشت شماری از کشورهای خلیج فارس برای عرضه ثابت نفت و گاز متکی است.

این شرایط احتمالا در دهه آینده ادامه خواهد یافت و اگر چنین شود خلیج فارس شاهد ظهور یکی از بزرگترین جریان های ورودی ثروت در تاریخ خواهد بود. پیش از این، چهار صندوق اصلی ثروت دولتی این کشورها تقریبا 3 تریلیون دلار دارایی انباشته کرده بودند که موجودی آن ظرف دو سال گذشته افزایشی 42 درصدی داشته است. عربستان سعودی انتظار دارد که ابزار سرمایه گذاری اصلی آن یعنی صندوق سرمایه گذاری عمومی آن کشور تا سال 2030 بیش از 2 تریلیون دلار موجودی داشته باشد و آن را به بزرگترین صندوق سرمایه گذاری جهان تبدیل کند. برای آینده قابل پیش بینی آن صندوق مهم ترین منبع سرمایه بر روی سیاره زمین خواهد بود.

پیامدهای اقتصادی این ثروت در اطراف ما دیده می شوند. عربستان سعودی در واقع تجارت حرفه ای گلف را خریده است. شبکه خبری "بلومبرگ" در ماه ژانویه گزارش داد که پادشاهی سعودی به دنبال خرید امتیاز مسابقات اتومبلیرانی فرمول 1 به قیمت بیش از 20 میلیارد دلار است و شاید "کریستیانو رونالدو" معروف ترین ستاره فوتبال جهان برای یکی از تیم های سعودی با دریافت مبلغ 200 میلیون دلار در سال بازی کند. عربستان سعودی هم چنین سرمایه گذاری های عظیمی را در صنعت بازی های آنلاین انجام می دهد و امیدوار است که به یک بازیگر اصلی در آن عرصه تبدیل شود. به تیم‌های ورزشی معتبر، هتل‌های لوکس در اروپا و برندهای معروف نگاه کنید. پشت اکثر آن ها مالکانی از کشورهای خلیج فارس را خواهید دید. همان طور که یکی از وزرای حوزه خلیج فارس به من گفت:" ما زیرساخت های زیادی در کشورهای خود ساخته ایم. آن چه اکنون به دست می آید پول نقد برای سرمایه گذاری است".

این افزایش ثروت خاورمیانه را تغییر داده است. بازیگران مسلط در منطقه از جمله مصر، عراق، سوریه به دلایل مختلف (فقر، تفرقه، ناکارآمدی) قادر به ایفای نقش های اصلی نیستند. خلیج فارس جایی است که در آن اقدام عملی انجام می شود. عربستان سعودی به طور خاص یک تغییر اسراتژیک بزرگ در سیاست هارجی خود ایجاد کرده است.

شاهزاده محمد بن سلمان ولیعهد پادشاهی سعودی در سال‌ های اولیه در قدرت قرار گرفتن اش از ثروت عربستان سعودی به شکلی خام و سلطه جویانه استفاده کرد. او به طرق مختلف سعی کرد رژیم ‌های قطر، لبنان و اردن را تحت فشار قرار داده یا سرنگون سازد. هم چنین، او جنگی داغ در یمن و جنگ سردی را با ایران به راه انداخت که هیچ‌ یک به ثمر نرسیدند. قتل "جمال خاشقجی" ستون نویس واشنگتن پست در سال 2018 میلادی در این بازه زمانی رخ داد. در مقابل، به نظر می رسد او در چند سال گذشته به بلوغ رسیده و روابط خود را با قطر و اردن بهبود بخشیده و روابط دیپلماتیک را با ایران برقرار کرده و به دنبال توافق صلح بر سر یمن است.

کشورهای خلیج فارس همگی در حال تعمیق روابط خود با چین هستند که اکنون بزرگترین مشتری منطقه محسوب می شود. تجارت عربستان سعودی با چین در سال 2001 میلادی اندکی بیش از 4 میلیارد دلار بود که حدود یک دهم تجارت آن با ایالات متحده و اتحادیه اروپا بوده است. در سال 2021 میلادی  این رقم به حدود حدود 87 میلیارد دلار رسید که بیش از مجموع خجم مبادلات تجاری ایالات متحده و اتحادیه اروپا بود.

روابط اقتصادی به سرعت در حال رشد است. چین ساخت یک تاسیسات نظامی مشکوک در امارات را از سر گرفته است. عربستان سعودی و کشورهای حوزه خلیج فارس به دنبال طلاق از امریکا نیستند بلکه خواستار روابط نزدیک تر اقتصادی با چین و روابط امنیتی نزدیک تر با امریکا می باشند. آنان می خواهند قادر باشند آزادانه با همه کشورها از جمله روسیه معامله کنند. اگر می خواهید ببینید روس ها برای فرار از تحریم های غرب به کجا رفته اند به دبی سفر کنید جایی که در لابی برخی از هتل های آن بیش از آن که عربی بشنوید روسی خواهید شنید. آنان روابط رو به رشدی با هند دارند و حتی در حال ایجاد پیوندهای جدید با اسرائیل هستند.

اکثر کشورها مایل هستند سیاستی را دنبال کنند که به آنان اجازه  دهد به صورت آزادانه در غرب و شرق دوستان خود را منطبق با منافع شان انتخاب کنند. اگر ولیعهد سعودی به مسیری که اکنون در آن قرار دارد ادامه دهد عربستان سعودی احتمالا قادر خواهد بود این اقدام متعادل کننده را مدیریت کند.