برخی گفته‌اند به دلیل اینکه حواس جمهوری اسلامی به مسائل دیگری مانند حجاب متمرکز بوده، از این ماجرا غفلت کرده‌اند، در حالی که ایجادکننده این امر خود آن‌ها بودند

برنامه امواج شبهه رادیو گفت‌وگو  در مصاحبه با دکتر محمدحسین اسماعیلی (کارشناس رسانه و فضای مجازی)، دکتر حمیدرضا حسینی دانا، (رئیس اندیشکده راهبردی رسانه و فضای مجازی  و کارشناس رسانه) و حسین شریعتمداری (کارشناس و تحلیل گر سیاسی) فرآیند وضعیت رسانه‌های بیگانه در برقراری ذهنیت منفی، ترس‌های کاذب و چگونگی وارونه نمایی و سیاه کردن محیط در ذهن مخاطب به نسبت فعالیت‌هایی که در ماه‌های آینده قرار می‌گیرد را مورد تحلیل و بررسی قرار داده است.

حسین شریعتمداری، کارشناس و فعال رسانه در گفت و گوی تلفنی با برنامه امواج شبهه درباره چگونگی اطلاع رسانی و خط خبری رسانه‌های بیگانه در قبال اقدام تروریستی اخیر در حرم شاهچراغ شیراز گفت: معمولا حرف‌های رسانه‌های فارسی زبان ضدانقلاب خنده‌دار است. اینکه از سوی این رسانه‌ها عنوان می‌شود که حادثه حرم شاهچراغ شیراز کار نظام است، حرفی خنده‌داری است که هیچ عقل سالمی پذیرای آن نیست.

 

وی به مناظره‌های تلویزیونی انتخابات میان هیلاری کلینتون و ترامپ اشاره کرد و گفت: در این مناظره‌ها طرفین بر علیه هم اتهاماتی می‌زدند که در این میان ترامپ اتهامی به هیلاری کلینتون وارد کرد که کلینتون هرگز به آن جوابی نداد و آن هم این بود که هیلاری کلینتون را بنیانگذار داعش خواند. این اتهام 4بار طی دو مناظره تلویزیونی تکرار شد اما هیلاری کلینتون در مقابل آن هیچ جوابی نداشت.

که بعد از آن در کتاب خاطرات خود تحت عنوان "انتخاب‌های سخت" به این موضوع اشاره کرد که من به بیشتر از 100 کشور مسافرت کرده‌ام تا جریان جدیدی که در حال شکل گیری است به رسمیت شناخته شود که بعد از آن معلوم شد او از داعش سخن می‌گفت.

 

شریعتمداری با بیان اینکه رسانه‌های فارسی زبان ضدانقلاب هیچ جایگاهی ندارند، تصریح کرد: این رسانه‌ها سعی بر آن داشتند تا این حمله تروریستی را به یک اتفاق سیاسی و یک حادثه تقلیل دهند و ماجرا را از دوش داعش بردارند.  

 

وی در پاسخ به این سؤال که هدف اصلی این رسانه‌ها از این خط خبری با توجه به نزدیک شدن به سالگرد حوادث پائیز 1401 در چیست، گفت: چرایی انجام این حرکت به موفقیت‌هایی برمی‌گردد که جمهوری اسلامی در این مدت کشف کرده و سعی برآن دارند تا اذهان را از این موفقیت‌ها دور کند. از طرفی، برخی گفته‌اند به دلیل اینکه حواس جمهوری اسلامی به مسائل دیگری مانند حجاب متمرکز بوده از این ماجرا غفلت کرده‌اند در حالی که ایجادکننده این امر خود آنها بودند. سال گذشته که این اتقاق در حرم شاهچراغ صورت گرفت در اوج اغتشاشات بود. بنابراین؛ بدون شک انگشت اتهام به سمت کسانی خواهد بود که مسبب ایجاد اغتشاشات بودند.

 

وی معتقد است؛ که بیشترین نگاه دشمن ایجاد ناامنی است و با وجود جریحه دار شدن احساسات مردم، این عملیات تروریستی موفق نبود.  

 

 

حسینی دانا، رئیس اندیشکده راهبردی رسانه و فضای مجازی و کارشناس رسانه درباره اقدام تروریستی اخیر در حرم شاهچراغ شیراز گفت: ترویست‌ها در همکاری با رسانه‌های مهاجم اتفاقی را رقم می‌زنند تا براساس آن تولید محتوا صورت بگیرد و مردم را گرد اتفاقا‌تی جمع کنند که هم به ضرر آنهاست و هم باعث آشفتگی مردم می‌شود. در حمله تروریستی اخیر به حرم شاهچراغ شیراز، رسانه های مهاجم با یک دستپاچگی و رقابتی تلاش بر معرفی عامل این حمله بودند که بی بی سی فارسی، داعش را به عنوان عامل این حادثه تروریستی معرفی کرد. در صورتی که رسانه‌های جریان اصلی داخلی، در ساعات اولیه این حادثه به دنبال تشریح این حادثه و گزارش از آمار تلفات داشت. در صورتی که پروتکل‌های مدیریت بحران در این فضا به ما گوشزد می‌کند که می‌بایست به دنبال وحدت آفرینی باشیم و شک و شبهه و ترس را از مردم دور کنیم.

 

وی درباره سهم رسانه‌های داخلی در ایجاد شبهه در ذهن مخاطبان گفت: پشت این جریان اتاق فکر هوشمندی وجود دارد که از وضعیت خلاقانه و دانش بنیان برای آشفته‌سازی فضا استفاده می‌کند. گاهی فضای سکوت یا کم اهمیت نشان دادن اقدامات دشمن سبب ایجاد فضای خالی برای فعالیت دشمن است. روز بعد از حادثه انتظار داشتیم که تحلیل‌های پردامنه فضای داخلی را پر کند و صدای مظلومیت ایرانیان و زائران در دنیا شنیده شود که متاسفانه این فضا ایجاد نشد.  

 

حسینی دانا افزود: رسانه‌های مهاجم بعد از معرفی داعش به عنوان عامل این حادثه تروریستی، به تدریج تغییر موضع دادند و روایت دیگری را مطرح کردند و به گونه‌ای پیش رفت که مردم به دیده‌های خود نیز به دیده ابهام نگاه کنند و از کلماتی استفاده می‌کند که تروریست را به جنگجو و اقدام تروریستی را به انتقام جویی و حافظین امنیت کشور را به افراد بر هم زدن امنیت تبدیل کند و به جای همدردی با مردم و پرداختن به حادثه به سراغ ابهام آفرینی و اتهام زدن می‌رود.

 

 

وی اضافه کرد: پشت سرهم چیدن و تکرار بعضی از مصداق‌ها سبب می‌شود که مخاطب به نتیجه‌گیری‌های فرضی برسد در کنار آن کامل نبودن عملیات آفندی و پدآفندی باعث ایجاد فضای خالی برای فعالیت آنان شود.

 

حسینی دانا عنوان کرد: در متن خبرها و تحلیل‌های رسانه‌های مهاجم، بار منفی عبارات و واژه‌ها کم شده است، به این معنا که به جای واژه "تروریست" از "حمله کننده" یا "نیت تروریستی" را "نیت انتقامی" می‌خواند و به دنبال تطهیر تروریست هستند.

 

وی در پاسخ به اینکه چگونه رسانه‌های بیگانه در آستانه سالگرد اغتشاشات در ایران با دو محور طرح ریزی برای حمایت از اغتشاشگران و اغتشاش و داغ نمودن محیط برای باورپذیر کردن لزوم ورود به سالگرد تلاش می‌کنند، گفت: این نوع فعالیت رسانه‌های فارسی زبان تلاش دارد تا از مخاطبان ایرانی یک جمع دگر اندیش بسازد، بعد از آن در یک فاصله زمانی با هدف هدایت این جمع به سمت تشکیل یک اپوزیسیون پیش رفت و از میان آنها در داخل کشور اشراری را انتخاب کند که فعالیت‌های ترورگونه انجام دهند. همین طور زامبی‌سازی و اخیرا هم جوکرسازی کنند و یک سلاح اجتماعی از افراد طبقه فرهیخته و آگاه با هدف به هم ریختن امنیت جامعه بسازند که نیازمند یک جرقه است و وقتی این جرقه در سه فصل گذشته توسط فعالیت رسانه‌های مهاجم اتفاق نیافتاد، به کسی نیاز بود که این جرقه را بزند و آن هم کسی جز داعش نبود تا آنها دنباله آن را بگیرند.

 

 

حسینی دانا همچنین به پدآفند رسانه‌ای اشاره کرد و گفت: رسانه‌های جریان اصلی ما این اتفاقات و اصل وجود رسانه‌های مهاجم را بی‌ارزش می‌دانند ولی متاسفانه همین جایگاه پائین است که افکار عمومی را درگیر کرده است. لیکن در حال حاضر در وضعیتی قرار داریم که تلاش‌های نظام جمهوری اسلامی ایران سبب شده تا بخشی از پول‌های بلوکه شده آزاد شود. بنابراین؛ می‌بایست برای آن برنامه ریزی و خردورزی داشت. در کنار آن آغاز یک فرآیند مشارکت سیاسی را داریم که نیازمند خردورزی است و هر دوی آن باید در فضایی رقم بخورد که آرامش بر آن حکمفرما باشد اما این اتفاقاتی که رسانه‌های مهاجم در کف میدان رقم می‌زنند، بر علیه آرامش جامعه است. بنابراین؛ رسانه‌های ملی در حالت آفندی و پدآفندی می بایست آرامش را در جامعه حفظ کنند.

 

 

در ادامه این گفت و گو محمد حسین اسماعیلی، کارشناس رسانه و فضای مجازی در رابطه با عملکرد رسانه‌های داخلی در حادثه تروریستی اخیر در حرم شاهچراغ شیراز گفت: در حوزه تخصصی رسانه مسأله ای تحت عنوان "روایت اول" وجود دارد که در آن نحوه بیان و روایت کردن یک اتقاق بر جامعه و ذهن مخاطب بسیار تاثیرگذار است. در سال‌های اخیر به دلیل اینکه هیچ پروتکل و پیوستی برای انجام اطلاع رسانی دقیق وجود نداشت، بعضا روایت آخر با رسانه‌های ملی صورت می‌گرفت و رسانه‌های بیگانه مانند من و تو، اینترنشنال یا سایر رسانه‌هایی که به جریان ضد جمهوری اسلامی متصل هستند سعی بر آن داشتند که روایت اول را در دست بگیرند.

 

وی ادامه داد: لذا؛ مردم ما زودتر از آنکه از طریق رسانه های ملی از ماجرا مطلع شوند از طریق رسانه‌های بیگانه به داستان پی می‌بردند و این ضعف شبکه اطلاع رسانی جمهوری اسلامی محسوب می‌شد. لیکن در حادثه شیراز روایت اول از طریق رسانه‌های داخلی صورت گرفت و یکی از پیشرفت‌های رسانه داخلی در بحث روایت به شمار می‌آید.

 

این کارشناس افزود: وقتی روایت اول با رسانه های ملی باشد، قطعا جلوی بسیاری از شایعات، دروغ پردازی ها و اتفاقاتی که قرار است رسانه های دشمن با حیله و مکر به مردم القاء کنند، گرفته می شود و این امر نیازمند برخی دستورالعمل ها و تدوین قوانینی است که رسانه ما دانش کافی برای ارسال اطلاعاتی در این حوزه و آرام سازی به جامعه را داشته باشد.  

 

اسماعیلی اضافه کرد: شاید رسانه داخلی در نحوه بیان جریان حادثه تروریستی اخیر در حرم شاهچراغ شیراز استانداردهای بین‌المللی را رعایت نکرده است اما اینکه این بار روایت اول از رسانه ملی به گوش مردم رسید و به دشمنان اجازه سوء استفاده و تغییر در خبر داده نشد، جای تقدیر و تشکر دارد.

 

وی در پاسخ به این سؤال که سیاست رسانه‌های بیگانه در برقراری ارتباط بین موضوعات تروریستی و مسائل داخلی با هدف انحراف افکار از اصل موضوع تروریستی چگونه صورت می‌گیرد، گفت: اصولا وظیفه رسانه‌ها جهت دهی به افکار عمومی است و در هر کشوری رسانه‌ها به دولت‌ها کمک می‌کنند تا افکار عمومی را تنظیم کنند. رسانه‌ای هم بیرون از کشورمان وجود دارد که معاند ماست و خواهان تغییر افکار عمومی برخلاف خواسته دولت است. بنابراین؛ مدل پیام رسانی و مواجه با این خبر از سوی رسانه‌های بیگانه متفاوت خواهد بود و سعی بر آن دارد تا جهت افکار عمومی را نسبت به این اتفاق تغییر دهد و کشته شدن انسان‌ها را در ایران یک امر عادی بداند. در حالیکه اگر این اتفاق در یکی از کشورهای اروپایی یا آمریکایی رخ می‌داد، برخوردی کاملا متفاوت صورت می‌گرفت.

 

این کارشناس رسانه و فضای مجازی با اشاره به اینکه در حوزه رسانه نیز قابلیت آفند و پدآفند نیز وجود دارد، خاطرنشان کرد: در اقدام تروریستی اخیر به حرم شاهچراغ، روایت اول به همت رسانه ملی به خوبی صورت گرفت و بخشی از آفندی بود که باعث شد حملات بعدی کمرنگ تر و کم اثرتر باشد و رسانه ما محور قرار گرفت.

 

وی افزود: محور قرار گرفتن رسانه ما یک عملیات بازدارنده است که باعث کنترل افکار عمومی و اعتماد به رسانه ملی می‌شود و همچنین سبب می‌شود تا خبر را تنها از رسانه ملی دریافت کنند. بدین شکل کدهای مخرب خبر از سوی رسانه‌های بیگانه برای القاء شدن به ذهن مخاطب بی‌اثر خواهد بود. خنثی شدن عملیات روانی دشمن از این طریق کمک بزرگی به حوادث بعد از آن خواهد کرد. بدین شکل مردم آگاه‌تر می‌شوند و به رسانه ملی اعتماد بیشتری خواهند کرد. علاوه بر آن مرجع، مراجعه کننده به خبر را رسانه ملی می‌دانند.

 

اسماعیلی در ادامه گفت: رسانه‌های بیگانه تاکتیک‌های خاص خود را دارند و منکر تاکتیک‌های بزرگ رسانه‌های بیگانه نیستیم که از جمله این تاکتیک‌ها می‌توان به ارجاع و سابقه نویسی اشاره کرد.